Trzy tygodnie najwyżej czyli “365 dni” Blanki Lipińskiej krytycznym okiem Zwierza

Udałam się na granice poz­na­nia i wró­ciłam z powrotem niosąc ze sobą wieś­ci. Dro­ga była dłu­ga i peł­na zwąt­pi­enia, ale ostate­cznie udało mi się prze­jść tam i z powrotem i mam takie his­to­rie o których się wam nie śniło. Zde­cy­dowałam się bowiem przeczy­tać dzieło Blan­ki Lip­ińskiej „365 dni”. Zde­cy­dowałam się głównie dlat­ego, że mam zasadę że jeśli mam się wypowiadać na tem­at jakiegoś wyt­woru kul­tu­ry pop­u­larnej to muszę się z nim zapoz­nać. Nawet jeśli kosz­tu­je mnie to utratę wiary w rynek wydawniczy, język pol­s­ki i sens pisa­nia. Ponieważ mam pode­jrzenia, że nie czyta­cie tego tek­stu by przekon­ać się do powieś­ci, to tekst zaw­iera spoilery.

Inspiracją do przeczy­ta­nia książ­ki były dla mnie dwa fak­ty. Pier­wszy – że książ­ka była nomi­nowana do Best­sellerów Empiku (znaczy, że doskonale się sprzedawała) a po drugie dlat­ego, że w sieci pojaw­iła się wiado­mość, że autor­ka przeszła z Edi­presse do wydawnict­wa Ago­ry. Wiado­mość, która zbul­w­er­sowała moje środowisko, i która uświadomiła mi, że jed­nak powin­nam jed­nak wiedzieć co mnie oburza. Wiem, że część osób poprzes­ta­je na streszczeni­ach czy anal­izach (nie ma nic w tym złego) ale ja dochodzę do wniosku, że sko­ro siedzę w kul­turze pop­u­larnej i ją komen­tu­ję to nie mogę poprzes­tać tylko na relac­jach z drugiej ręki. Tych jest zaś sporo więc jeśli wasze serce prag­nie więcej to zajrzyj­cie cho­ci­aż­by TU i TU.

 

365 dni jest książką eroty­czną. Należy do gatunku który mogłabym swo­bod­nie nazwać „Nie wierzę ale Grey był lep­szy”. Takich książek w Polsce pojaw­iło się w ostat­nich lat­ach kil­ka, choć muszę powiedzieć, że z tych które znam dzieło pani Lip­ińskiej jest bard­zo wysoko na szczy­cie niech­lub­nej listy. Z kilku powodów. Zaczni­jmy od tych najbardziej kul­tur­owych czyli lit­er­ac­kich. Otóż prob­lem z tą książką jest taki, że ma ona jed­nocześnie mnóst­wo fabuły i nic się w niej nie dzieje. Skąd taki paradoks? Cóż głównie z olbrzymiej niepo­rad­noś­ci autor­ki. Na samym początku dowiadu­je­my się np. że Lau­ra Biel zosta­je por­wana przez niesamowicie przys­to­jnego mafioza Mas­si­mo (nazy­wanego potem w książce głównie Czarnym – chy­ba dlat­ego, że w Mas­si­mo łatwiej zro­bić literówkę) ponieważ… kil­ka lat wcześniej postrzelony tuż przed utratą przy­tom­noś­ci zobaczył jej twarz. Cały dom ma obwies­zony jej portre­ta­mi. Wydawać by się mogło że to niezłe zaw­iązanie akcji. Gdy­by kogokol­wiek to cokol­wiek obchodz­iło. Tym­cza­sem wyglą­da na to, że na Sycylii co chwilkę ktoś uderzy się w głowę i ma wiz­ję Polek na urlop­ie, bo do koń­ca książ­ki wszyscy pod­chodzą do tego fak­tu z pełnym zrozu­mie­niem.  Jak­by ktoś mi obwieszał dom portre­ta­mi kobi­ety którą widzi­ał w majakach wezwałabym psy­chi­a­trę, jak­by się ta kobi­eta w końcu pojaw­iła to bym dzwoniła po Archi­wum X.

 

Podob­nie zresztą z tytułowy­mi 365 dni­a­mi przez które Mas­si­mo ma przetrzymy­wać naszą pol­ską pię­kność. Otóż gdzieś tak koło tygod­nia trze­ciego autor­ka zdała sobie sprawę, że jeśli ma rzeczy­wiś­cie opisy­wać rok wspól­nego życia bohaterów i codzi­en­nie muszą oni a.) oglą­dać jakieś pomieszczenia b.) opły­wać w luk­susy (dokład­nie opisane) c.) upraw­iać seks, to wyjdzie jej książ­ka podob­na gruboś­cią do „Gospo­dar­ki i społeczeńst­wa” Maxa Web­bera (tylko nieco mniej ciekawa). W związku z tym porzu­ca ona gdzieś koło tygod­nia trze­ciego, wspól­nego poży­cia bohaterów, cały ten plan, ponieważ naprawdę kto by się spodziewał że akc­ja książ­ki 365 dni ma trwać rok. A już książ­ka „Trzy tygod­nie razem, czyli jak przes­tało mi przeszkadzać że zostałam por­wana, bo facet był przys­to­jny” ma tytuł który słabo mieś­ci się na skrzy­dełku. Jeśli kogoś intere­su­je jak w książce sprawdza się wątek mafi­jny to jest on abso­lut­nie przekomiczny, bo autor­ka swo­je wyobraże­nia o życiu mafi­jnym czer­pała najpraw­dopodob­niej z takiej ogól­nej wiedzy jaką wszyscy mamy czyli, że jest jakaś „Cosa Nos­tra” i jakieś „don” i wszyscy jeżdżą czarny­mi SUVa­mi. Zresztą z ręką na ser­cu mogę powiedzieć, że to książ­ka napisana tak, że opis kupowa­nia sukni ślub­nej zaj­mu­je w niej nieco więcej miejs­ca, niż reflek­s­ja bohater­ki nad tym że mafio­zo zabił jej byłego fac­eta. Ogól­nie przyz­nam szcz­erze, że całe te pora­chun­ki mafi­jne są takie jak­by TVP postanow­iło nakrę­cić film o Mafii ale miało tylko jeden dzień zdję­ciowy na Sycylii a resztę musi­ało dokrę­cić w Koszalinie.

 

Kiedy porzucimy ów schemat fab­u­larny por­wa­nia i przes­taniemy się prze­j­mować tym jak akc­ja została zaw­iązana zosta­je­my z przedzi­wną sytu­acją. Otóż właś­ci­wie bohaterowie nie mają abso­lut­nie nic do robo­ty. Ona nie musi uciekać bo nikt jej nie więzi. Nikt nie próbu­je wyjaśnić dlaczego mafi­jny boss halucynował o kobiecie z Pol­s­ki. Ogól­nie w pewnym momen­cie wszyscy mogli­by sobie uścis­nąć dłonie i wró­cić do poprzed­niego życia. Fakt, że tego nie robią spraw­ia, że cały początek książ­ki (a także jej tytuł) jest zupełnie bez sen­su. Bohater­ka równie dobrze mogła by być po pros­tu na wakac­jach, spotkać miłego Włocha i zori­en­tować się że ten jest sze­fem mafii. Volia, napraw­iłam pół książ­ki. Co praw­da to wyk­lucza­ło­by pewne sug­erowanie, że bohater­ka może zostać w każdej chwili zgwał­cona, ale jak­by to powiedzieć – żad­na książ­ka nigdy nie straciła na tym, że ktoś nie groz­ił bohater­ce gwałtem. Przez resztę książ­ki bohaterowie więc mio­ta­ją się między Sycylią a Warsza­wą trochę nie wiedząc co ze sobą zro­bić – jak­by zdawali sobie sprawę, że muszą dotr­wać do ostat­niej  (446!) strony powieś­ci kiedy to wresz­cie wszyscy dowiemy się, że to był tylko tom pier­wszy. Przyz­nam szcz­erze – w tym momen­cie zwąt­piłam w jakiekol­wiek ist­nie­nie sił wyższych. Gdy­by bowiem ist­ni­ały stanęły­by pomiędzy rynkiem wydawniczym a drugim tomem tego dzieła.

 

Sam sposób napisa­nia książ­ki jest też dość prześmieszny. Otóż autor­ka pisze tak, że więk­szość zdań zaczy­na się od cza­sown­i­ka. Mamy więc stronę gdzie właś­ci­wie połowa zdań wyglą­da tak „Cza­sown­ik jakieś dopre­cy­zowanie, nazwa pro­duk­tu (wymi­en­nie z nazwą częś­ci ciała”. Czyli (poniższe zda­nia moje utrzy­mane w tonie książ­ki) „Chwyciłam, szy­bko z toalet­ki, nowe per­fumy Chanel” jed­no takie zdanie nie jest jakieś straszne ale kiedy ma się takich kil­ka pod rząd, to tekst zaczy­na być wręcz komicznie niepo­rad­ny. Inna sprawa jest taka, że autor­ka bard­zo wyraźnie ma prob­lem z tym jak swo­je sce­ny połączyć w całość. W związku z tym nasza bohater­ka cią­gle mdle­je. Omdle­nia są genial­nym zabiegiem nar­ra­cyjnym bo pozwala­ją pisać książkę, tak jak­by się krę­ciło film, gdzie między jed­ną a drugą sceną jest cię­cie. Przy czym autor­ka zori­en­towała się w pewnym momen­cie, że jej bohater­ka mdle­je nieco za częs­to, więc zafun­dowała jej chorobę ser­ca. Ale taką specy­ficzną przy której człowiek ogól­nie czu­je się dobrze, może pić tyle alko­holu ile chce (a bohater­ka alko­hol pije częs­to i namięt­nie – chy­ba głównie po to by podać markę szam­pana) i ogól­nie nie przeszkadza mu to za bard­zo w życiu. Za to może mdleć wtedy kiedy jest to potrzeb­ne autorce. Jeśli bohater­ka w danej chwili omdle­wać nie może zawsze może zostać potrak­towana narko­tyka­mi lub ewen­tu­al­nie zas­nąć. Serio takie bohater­ki są najlep­sze. Moż­na je wyłączyć kiedy się chce.

 

Zresztą w ogóle trud­no tu mówić o posta­ci­ach które mają jakikol­wiek charak­ter. Głów­na bohater­ka poza tym że mdle­je, to opisu­je bard­zo dokład­nie każde pomieszcze­nie do którego wchodzi (wszyscy mamy ten nawyk, jak ja wchodzę do mojej łazien­ki to zawsze mam w głowie myśl „Łazien­ka była niewiel­ka, i ciem­na, pral­ka wysi­adła tydzień temu więc właś­ci­ciele roz­pac­zli­wie starali się prać ubra­nia ręcznie co pozostaw­iało za sobą trag­iczny widok, przy­pom­i­na­ją­cy naj­gorsze lata stu­denck­ie. W pomieszcze­niu unosił się zapach proszku do pra­nia i cichy duch roz­paczy”), i każde zakupy które robi. Przy czym jak już wspom­ni­ałam – nie ma emocjon­al­nej różni­cy pomiędzy np. fak­tem zajś­cia w ciążę albo por­wa­nia a fajny­mi zaku­pa­mi. Czy­ta­jąc książkę widać, że autor­ka zna bard­zo wiele drogich marek ale ponown­ie – tylko takich które będą kojarzyć ze słyszenia czytel­nicz­ki, bo co to za zabawa żeby bohater­ka kupiła bot­ki, których nie da się potem wygooglować. I tu właś­ci­wie charak­ter bohater­ki się kończy. Ale spoko­jnie książkowa Lau­ra ma go i tak więcej od Mas­si­ma, który głównie zaj­mu­je się zmieni­an­iem jed­nych lni­anych spod­ni na drugie i strze­laniem do ludzi, ale grzecznie poza kadrem. Książ­ka wielokrot­nie infor­mu­je nas że facet ma wielkie przy­rodze­nie i smukłe uda, ale poza tym w sum­ie trud­no mówić o jakimkol­wiek charak­terze. O ile w ogóle ma charak­ter bo biorąc pod uwagę częs­totli­woś­ci jego erekcji pewnie ma już poważne uszkodzenia mózgu z niedokrwienia.

 

Tu pewnie część z was prze­biera z niecier­pli­woś­cią noga­mi z pytaniem – A jak tam eroty­ka? Wszak powieść ma przy­wołać rumie­niec na twarz. Wiecie czy­ta­jąc tą książkę miałam w głowie ten kre­tyńs­ki dow­cip „Dlaczego blon­dyn­ka oglą­da filmy pornograficzne? Bo ma nadzieję, że na końcu będzie ślub”. I ta książ­ka trochę idzie tą drogą. Tzn. teo­re­ty­cznie chce ofer­ować jakieś mroczne sytu­acje, ostre seksy, mafie, por­wa­nia, zagroże­nie itp. ale prze­cież wiado­mo, że liczy się żeby jakieś dziecię się poczęło i białą suknię się na ślub­ny kobierzec założyło. I to spraw­ia, że książ­ka z głupiej sta­je się niesamowicie obrzy­dli­wa. Bo widzi­cie – jestem w stanie jeszcze zrozu­mieć że ist­nieje jakaś sfera fan­tazji w której wyobrażamy sobie por­wanie, niebez­pieczny seks, może nawet jak­iś przy­mus. Ostate­cznie nie jest chy­ba dla niko­go nowoś­cią, że takie fan­taz­je się ludziom zdarza­ją. Ale kiedy bohater­ka ma się zakochać i zobaczyć w swoim opraw­cy nagle ojca dzieciom i męża to robi się wyjątkowo paskud­nie. Bo to już nie jest mrocz­na fan­taz­ja tylko jakaś taka wiz­ja, że w sum­ie face­towi wol­no. A przy­pom­ni­jmy – to książ­ka w której facet infor­mu­je dziew­czynę, że jest ona na antykon­cepcji tylko po to by ją zapłod­nić żeby od niego nie uciekła. I to jest przy­czynek do hap­py endu. Ja pier­dolę. Zresztą w ogóle tem­po w jakim bohater­ka prze­chodzi do porząd­ku dzi­en­nego nad por­waniem, oszuki­waniem czy przy­musem skła­nia do reflek­sji, że być może jest w głębok­iej trau­mie i nie dociera do niej co się naprawdę dzieje.

 

Co więcej autor­ka książ­ki znów prezen­tu­je tu niepo­rad­ność. Jed­ną z rzeczy której bohater­ka dowiadu­je się po por­wa­niu jest infor­ma­c­ja że Mas­si­mo nie dotknie jej póki sama tego nie zechce. Pach­nie to Greyem ale jak moż­na rozu­mieć, zostało wprowad­zone by Mas­si­mo nie wydawał się gwał­ci­cielem (co praw­da gwał­ci w tej książce inną kobi­etę ale nie prze­sadza­jmy prze­cież chodzi o to by nie gwał­cił głównej bohater­ki, kto by się prze­j­mował postacią na drugim planie). Teo­re­ty­cznie – w porząd­ku. Prob­lem w tym, że jak się pisze powieść eroty­czną to jak­by na to nie patrzeć – coś się dzi­ać musi. Więc oczy­wiś­cie Mas­si­mo nie tylko doty­ka naszej bohater­ki ale narzu­ca się jej w sposób który naprawdę w żad­nym stop­niu nie ma nic wspól­nego z szanowaniem czyichś granic. Moż­na z książ­ki wywnioskować że zdaniem autor­ki „nie dotknę cię” jest powszech­nie znanym syn­on­imem „nie odbędę z tobą sto­sunku sek­su­al­nego z pełną pen­e­tracją”. Prze­cież to się rozu­mie samo przez się. Co ciekawe – z książ­ki wyni­ka, że autor­ka trak­tu­je seks oral­ny jako coś bard­zo wyuz­danego, co przyz­nam szcz­erze wzbudz­iło we mnie lekkie zdu­mie­nie. Tzn. nie żeby to było coś co się omaw­ia przy niedziel­nym obiedzie ale ogól­nie ludzkość zna bardziej wyrafi­nowane prak­ty­ki sek­su­alne. Zresztą co ciekawe w pewnym momen­cie widać że autorce już się nie chce tego wszys­tkiego opisy­wać, i seks z książ­ki zni­ka – najwyraźniej reper­tu­ar lubieżnoś­ci się autorce wyczerpał.

 

Warto tu zwró­cić uwagę, że książ­ka w pewien dość ciekawy sposób pod­chodzi do kwestii tego czym jest seks w takim oto – teo­re­ty­cznie opar­tym na roman­ty­cznych uczu­ci­ach związku. Otóż wyda­je się, że obo­je – zarówno Mas­si­mo jak i Lau­ra, nie trak­tu­ją sek­su jako coś co wykracza­ło­by poza schemat „daje, bierze”. Inny­mi słowy – albo Mas­si­mo sobie bierze, albo Lau­ra mu daje. Przy czym obie te strony są częś­ciowo siebie warte. Bo Mas­si­mo bierze co uważa za swo­je – bo trak­tu­je bohaterkę w sposób bard­zo przed­miotowy. Zaś Lau­ra dość szy­bko dochodzi do wniosku, że styl życia który ofer­u­je jej part­ner jest wystar­cza­ją­co luk­su­sowy by właś­ci­wie moż­na było zapom­nieć o wszys­tkim innym. Choć autor­ka teo­re­ty­cznie stara się nas przekon­ać, że Lau­ra jest kobi­etą wyz­woloną, to właś­ci­wie wcześniej czy później zaczy­na się trochę mieszcząc bycie wyz­woloną z byciem dzi­wką. Co spraw­ia, że na całą relację bohaterów patrzy się z poczu­ciem pewnego dyskom­for­tu, oraz z reflek­sją że odna­jdą się w niej ludzie o dość kon­ser­waty­wnym pode­jś­ciu do ról płciowych. Zwłaszcza ci przeko­nani, że kobi­eta „da” każde­mu kto ma odpowied­nio zaso­by port­fel. Zaś facet – jeśli ma odpowied­nie zaso­by może sobie wziąć co chce. I naprawdę – to nie jest tak, że nie da się napisać eroty­cznej fan­tazji bez upy­cha­nia bohaterów w ten schemat.

 

Zresztą w ogóle bied­na lit­er­atu­ra eroty­cz­na. Najwyraźniej pornografia, zwłaszcza video spraw­iła, że dziś każdy dochodzi do wniosku, że wystar­czy opisać dużego penisa, i jeszcze dodać do tego jakieś kaj­dan­ki i wyp­ięte poślad­ki i voila mamy doskon­ałą scenę eroty­czną. Bo i rzeczy­wiś­cie – jak się ma kamerę to nikt prze­cie nie krę­ci jak Bergman. Ale prob­lem w tym, że kiedy się pisze to trze­ba pisać bez porów­na­nia lep­iej by widza w opisy­waną scenę wciągnąć. Proza eroty­cz­na wyma­ga tal­en­tu, bo nie tylko tu chodzi o częś­ci ciała, czy pozy­c­je, ale o to by opisać atmos­ferę sce­ny, by jakoś odd­ać w piśmie wszys­tko to co czyni seks pod­nieca­ją­cym. To jest cholernie trudne i pole­ga na odpowied­nim budowa­niu napię­cia pomiędzy bohat­era­mi i wyjś­cia poza schemat że pod­nieca­jące jest opisanie sek­su anal­nego. Bo za cholerę to nie zadzi­ała jeśli autor nie ma tyle zrozu­mienia dla materii słowa, by nie tylko napisać co wkładamy w co, ale jed­nocześnie stworzyć atmos­ferę jak­by człowiek gdzieś tam w tych kole­jnych łożach z bal­dachi­ma­mi  czy na płas­kich powierzch­ni­ach jachtów był. Tylko nieste­ty w ostat­nich lat­ach wszyscy dos­zli do wniosku, że prozę eroty­czną pisać każdy może i to nie raz lep­iej raz gorzej, tylko coraz gorzej. Tym­cza­sem napisanie złej sce­ny eroty­cznej to rzecz dość pros­ta. Napisanie dobrej wyma­ga tal­en­tu. Pani Lip­ińs­ka na okład­ce książ­ki deklaru­je, że mówie­nie o sek­sie jest tak proste jak przepis na pomi­dorową. I z jej książ­ki wyni­ka, że pomi­dorową robi dorzu­ca­jąc kostkę rosołową do kon­cen­tratu z pomi­dorów. Niby pomi­dorowa ale jed­nak człowiek podziękuje.

 

Gdy­bym miała wskazać na społeczną szkodli­wość tej książ­ki to trochę wbrew temu co pisze więk­szość osób – kon­cen­tru­ją­cych się głównie na spraw­ie gwał­tu, zwró­ciłabym uwagę na co innego. Książ­ka opiera się na dwóch założe­ni­ach. Pier­wszym – że chorob­li­wa zaz­drość jest naprawdę faj­na i sek­sow­na. Drugim – że zamożność part­nera jest cechą na tyle atrak­cyjną, że uspraw­iedli­wia niemoralne zachowanie. Zwłaszcza pod­kreślanie zaz­droś­ci i zabor­c­zoś­ci jako cech pożą­danych, sek­sownych i wyróż­ni­a­ją­cych „prawdzi­wego fac­eta” wyda­je mi się kosz­marnie szkodli­we. Zaz­drość i zabor­c­zość naprawdę nie są sek­sowne. To brzy­d­kie uczu­cia i nawet w książce bohater­ka powin­na zrozu­mieć, że kiedy jej facet jest gotów zabić czy przestrzelić ręce jakiemuś innemu face­towi to nie należy się trzy­mać blisko niego. Więk­szość książ­ki bohater­ka właś­ci­wie albo prowoku­je swo­jego „ukochanego” do zaz­droś­ci albo bła­ga go żeby niko­go powodowany zaz­droś­cią nie zabił. Zresztą w ogóle zaz­drość jest tu jakimś świę­tym Graalem i moż­na dojść do wniosku, że jak się nie umiera z zaz­droś­ci o byłe part­ner­ki, albo nie straszy się bronią facetów wodzą­cych za two­ją dziew­czyną w klu­bie, to dupa a nie miłość. O ile pode­jrze­wam, że część sek­su­al­ną książ­ki sporo osób może wziąć w naw­ias, to już taka glo­ry­fikac­ja zaz­droś­ci wyda­je mi się bard­zo szkodliwa.

 

Dru­ga sprawa to te nieszczęsne pieniądze. Otóż to jest książ­ka wyraźnie pisana z zami­arem przed­staw­ienia czytel­nikom świa­ta dro­giego i niedostęp­nego. Nie wszyscy bohaterowie dostaną pełne imiona, ale z całą pewnoś­cią dowiecie się jakiej mar­ki samo­choda­mi jeżdżą, jakiego szam­pana piją, jakie buty noszą i ile są gotowi wydać na pokój hotelowy. To mag­iczny świat, który – jak moż­na pode­jrze­wać – część czytel­ników przy­cią­ga bardziej niż opisy sek­su. Być może dlat­ego opisy pomieszczeń zaj­mu­ją w tej książce więcej niż opisy sek­su (zresztą nie ukry­wa­jmy, jest tu szla­chet­na trady­c­ja nadal twierdzę, że ekraniza­c­je 50 Twarzy Greya to cud­owne kat­a­lo­gi mebli). Nieste­ty z książ­ki dość jas­no wyni­ka, że takie życie właś­ci­wie jest warte tego by gdzieś po drodze porzu­cić moral­ność. Bohater­ka nigdy nie zas­tanaw­ia się głę­biej nad tym, że wszys­tko co ma i czym obdarowu­je ją jej porywacz/ukochany/facet który wymyślił sobie jak ma się zachowywać pochodzi z przestępstw. Teo­re­ty­cznie Lau­ra widzi na początku książ­ki jak Mas­si­mo do kogoś strzela, ale jak­by ponown­ie – są rzeczy ważniejsze jak opis łazien­ki. Lau­ra chęt­nie wró­ciłabym do Pol­s­ki, poroz­maw­iała z rodz­iną, może nawet wyz­woliła­by się spod ciągłego nad­zoru. Ale jed­nocześnie nigdzie nie zna­j­du­je się głębo­ka reflek­s­ja nad tym co to znaczy, że jej facet jest mafi­jnym bossem. Być może że taki z niego mafi­jny boss jak z każdego kto widzi­ał Ojca Chrzest­nego ale przewi­jał więk­szość kawałków bo była nud­na. Ponown­ie – wyda­je się, że takie pokazy­wanie świa­ta jako dobrego bo opły­wa­jącego w luk­susy, w którym jest niebez­pieczeńst­wo ale nie ze strony stróżów prawa czy włas­nej moral­noś­ci, ale ze strony innych bandytów – przy­czy­nia się do pewnej erozji patrzenia na to co jest dobre a co złe. Może nie jakoś drasty­cznie ale jed­nak – bohaterowie nie są negaty­wni a tym­cza­sem są siebie war­ci przy­na­jm­niej w zakre­sie pode­jś­cia do moralności.

 

Nie będę ukry­wać – gdzieś tak do połowy książkę da się czy­tać – nie bez trudu i wybuchów śmiechu ale jed­nak da. Od połowy jed­nak sta­je się to zadanie dużo trud­niejsze – głównie dlat­ego, że im bliżej koń­ca książ­ki tym więcej absur­dów i mniej jakiejkol­wiek akcji. W ostat­nich rozdzi­ałach bohater­ka niby jest w ciąży, ale żeby wyłuskać cokol­wiek co moż­na było­by jakkol­wiek nazwać fabułą, trze­ba się przekopać przez opisy zakupów, wypraw do spa, posiłków, dyskusji o zaku­pach, spa i posiłkach.  Sce­ny które nie mają żad­nego znaczenia są nad­miernie rozbu­dowane, te które może wnosiły­by coś do fabuły są niekiedy komicznie krótkie. Wszys­tko zaś upi­ornie nie chce się skończyć, mimo że właś­ci­wie autor­ka nie ma abso­lut­nie nic do zro­bi­enia z bohat­era­mi. Mogą się jeszcze więcej pieprzyć (co miało­by umo­cow­anie w gatunku) ale w sum­ie nie ma za bard­zo pomysłów co by mogli w łóżku wyczy­ni­ać. Mogli­by się jeszcze raz pokłó­cić, ale w sum­ie to też nic nowego, przez pół książ­ki któreś z nich jest wściekłe na to drugie. Albo Mas­si­mo oświad­cza, że nie może ter­az roz­maw­iać. Ewen­tu­al­nie wszyscy mogli­by zginąć np. utopi­eni lawą w wybuchu Etny co było­by takim cud­ownym rozwiązaniem. Serio czy­tałam książ­ki trudne, przygnębi­a­jące i złe ale chy­ba w żad­nej ostat­nie dwadzieś­cia stron nie wydawało mi się tak kosz­marnie nie nada­jące się do lek­tu­ry. Jak­by autorce ktoś wyz­naczył ilość arkuszy i samą siłą woli próbowała tą książkę dociągnąć do umownej iloś­ci stron. Już zabawniej było­by kupić kota i poz­wolić mu bie­gać po klawiaturze.

 

Wiem, że gatunek „fikc­ja eroty­cz­na dla kobi­et” nigdy nie będzie ofer­ował nam dzieł wybit­nych. W cale tego od niego nie oczeku­ję. Nie oczeku­je, że bohaterowie będą rzu­cać cytata­mi po łacinie, dłu­go roz­maw­iać o swoich emoc­jach i rozważać za i prze­ciw związku. Fikc­ja eroty­cz­na ma speł­ni­ać marzenia i ofer­ować tanie pod­ni­ety. Ja to rozu­miem, co więcej – dobra lit­er­atu­ra eroty­cz­na nie jest zła. No ale właśnie, książ­ki takie jak „365 dni” bolą mnie głównie dlat­ego, że przekonu­ją czytel­ników, ale też kry­tyków że lit­er­atu­ra pop­u­lar­na musi być zła. Musi być głu­pia. I może być napisana w sposób, który zatrzy­mał się gdzieś na sprawnoś­ci językowej liceal­isty ze słabą czwórką (bo bez błędów ortograficznych). Tym­cza­sem nie chodzi o to by takie powieś­ci od razu okazy­wały się wybit­ny­mi dzieła­mi. Ale niechże będą cho­ci­aż niezłe. Śred­nie. Poprawne. Niech bohater­ka będzie zamoż­na i znud­zona. Niech kupu­je te buty za włas­ną kasę. Niech przys­to­jny Włoch nadal gniecie lni­ane spod­nie kole­jną erekcją, ale nie musi pory­wać bohater­ki. Może za to mieć nieobec­ne w książce poczu­cie humoru. Niechże bohaterowie upraw­ia­ją seks gdzie im się podo­ba, w dowol­nej pozy­cji, ale kon­sen­su­al­nie i dla przy­jem­noś­ci. Niech fabuła będzie nawet głu­pia, ale niech nie przestaw­ia zachowań wybit­nie niemoral­nych jako dobrych. I niech nie kończy się to wszys­tko ślubem i dziecię­ciem. No nie po to się czy­ta lit­er­aturę eroty­czną. Po to się czy­ta romanse. Inny gatunek gdzie on zawsze ma „męskość” a ona „lekko zaróżowioną skórę”. Tam odeśli­jmy dzieci i białe suknie, a naszych bohaterów powieś­ci eroty­cznych owińmy w białe prześcier­adła i dajmy im zapas prez­er­watyw. Ale przede wszys­tkim nie zapom­i­na­jmy, że sza­cunek do czytel­ni­ka nie kończy się wtedy kiedy decy­du­je­my się wydać lit­er­aturę pop­u­larną czy eroty­czną. Rzeczy lep­sze mogą być pop­u­larne – jeśli da im się taką samą szan­sę jak książce która spoglą­da połową twarzy  z każdej pół­ki w Empiku i okolicach.

 

Autor­ka w podz­iękowa­ni­ach pisze, że ta książ­ka pow­stała po tym jak mężczyz­na zła­mał jej serce i to zmo­ty­wowało ją do dzi­ałań. Czy­ta­jąc powieść miałam wraże­nie, że to jed­nak jest praw­da że kiedy mężczyz­na łamie serce, to kobi­eta zawsze cier­pi. Trochę jed­nak nie rozu­miem dlaczego ja cier­pię za zła­mane serce Blan­ki. Na koniec muszę powiedzieć, że widzę tylko jeden sens pod­kupi­enia autor­ki przez Agorę. Otóż być może sko­ro już Gazeta.pl kupiła „Twój Week­end” zamieni­a­jąc go w mag­a­zyn bez sek­siz­mu, to ter­az wydawnict­wo Ago­ra zamówi u pani Lip­ińskiej książkę eroty­czną, która będzie jed­nocześnie równoś­ciowa, dow­cip­na i odb­ie­ga­ją­ca od schematu, że nie ważne że facet gwał­ci, ważne czy potem daje ładne koza­cz­ki. Tylko w takim przy­pad­ku ten ruch ma sens. W innym, cóż – nie ma takiej iloś­ci fem­i­nisty­cznych pozy­cji, które mogły­by zatus­zować poczu­cie nies­maku wywołane tą decyzją.

Ps: Przy­go­towu­jąc się do pisa­nia recen­zji natrafiłam na opinię, że jest to książ­ka lep­sza od Greya. I muszę powiedzieć, że pomi­mo mojej pełnej niechę­ci do Greya, to nie jest lep­sza książ­ka od ang­iel­skiego „dzieła”. I nie chodzi nawet o miałkość językową 365 dni (którą Grey prze­jaw­ia w mniejszym stop­niu) ale też o to, że jed­nak autor­ka Greya, nawet jeśli tylko w fan fic­tion to jed­nak pro­ponowała pewne nowe rozwiąza­nia dla takiej pop­u­larnej lit­er­atu­ry eroty­cznej. Autor­ka pol­s­ka czer­pie z tego pełny­mi garś­ci­a­mi choć dość nieu­dol­nie. Nic więc do pop­u­larnej lit­er­atu­ry nie doda­je. I serio z tru­dem wyobrażam sobie zapowiadaną ekraniza­cję bo taki brak sen­su trud­no zekranizować.

Ps2: Ponown­ie odnosząc się do sesji zdję­ciowej Blan­ki Lip­ińskiej w CKM — dla mnie nie jest szczegól­nie dzi­wne, że autor­ka książ­ki eroty­cznej rekla­mu­je ją w cza­sopiśmie dla panów. A że ses­ja taka roz­bier­ana? Mnie tam nie gorszy, ani też nie umniejsza znaczenia autor­ki. Może co najwyżej spraw­iać, że uniosę brew zas­tanaw­ia­jąc się na okład­ki jakich cza­sop­ism oraz jakie ses­je zdję­ciowe pro­ponu­je się autorom książek na nieco bardziej ponure tem­aty. Mam nadzieję, że Remigiusz Mróz nie będzie musi­ał wys­tępować na okład­ce przeglą­du prawniczego z jakimś kazusem w dłoni tylko dlat­ego że pisze o prawnikach.