Jak wiadomo BBC co pewien czas spogląda na literaturę angielską i zadaje sobie pytanie “Co by tu jeszcze przenieść na ekran panowie” a ponieważ większość już choć raz przeniesiono, to na ekran trafiają adaptacje nowe i często względem oryginału nieco przesunięte, żeby nie powiedzieć — zupełnie odeń odbiegające. Takie właśnie jest Ordeal by Innocence (po polsku książka ukazała się jako Próba niewinności) według Agaty Christie.
Ordeal by Innocence to trzecia w ostatnich latach adaptacja książki Christie w której nie występuje żadne z jej dwójki ulubionych bohaterów. Nie ma w nim ani Poirota ani Panny Marple — co nie dziwi bo historie związane z tą dwójką już zrealizowano i trudno się dziwić by tak szybko wraca do nich ponownie. Oznacza to jednak że twórcy sięgają także po właśnie nieco mniej książki — jak wspomniane Ordeal by Innocence. Zresztą począwszy od doskonałego “I nie było już nikogo” przez “Świadka Oskarżenia” — dwie poprzednie nowe adaptacje Christie — widać podobny trend — lekkie odejście od fabuły, pogłębienie postaci, dodanie trochę do w sumie dość prostej narracji. W przypadku “I nie było już nikogo” wyszło to fenomenalnie, w przypadku “Świadka Oskarżenia” — bardzo porządnie — opowieść nabrała nowej zaskakującej głębi. Natomiast w przypadku omawianej produkcji — mamy do czynienia z fenomenalną formą, która doskonale maskuje w sumie dość miałką kryminalną treść.
Warto tu przypomnieć, że serial miał trafić do telewizji (to produkcja BBC) w grudniu zeszłego roku. Wtedy jedną z ról w serialu grał Ed Westwick — znany min. z Gossip Girl czy White Gold. Problem w tym, że w listopadzie pojawiły się zarzuty o gwałt wysuwane pod adresem aktora. W takiej sytuacji BBC przełożyło emisję serialu, wyłożyło 2 miliony funtów i zastąpiło Westwicka innym aktorem — jego rolę gra Christian Cooke. Zrobienie dokrętek nie było proste — bo oryginalnie sceny kręcono latem a dokrętki robiono w styczniu, ale prawda jest taka, że gdybyście nie widzieli, że cokolwiek takiego zaszło — nawet byście nie zauważyli. Co do samego postępowania BBC to uważam je za słuszne w przypadku trzymającego niesłychanie wysokie normy nadawcy publicznego. Tu ryzyko i potencjalne konsekwencje udawania że nic się nie stało były zbyt duże. Ostatecznie od momentu pierwszych oskarżeń pojawiły się kolejne i sprawa Westwicka wygląda na budzącą coraz mniej wątpliwości.
Jednak nie aktorzy których nie ma są przedmiotem zainteresowania ale to co nam pokazano. Historia zaczyna się w sposób prosty — mamy Boże Narodzenie — w pięknej posiadłości ginie Rachel Argyll — zamożna dziedziczka i filantropka, adopcyjna matka piątki dorosłych już dzieci. Sprawcę udaje się natychmiastowo ująć — to jej syn Jack — chłopak emocjonalny i narwany — mający problemy i idealnie nadający się do roli mordercy. Jack trafia do więzienia (mimo, że podaje alibi) i tam ginie — pobity na śmierć w bójce. Rodzina rozjeżdża się na wszystkie strony tylko po to by kilkanaście miesięcy później spotkać się pod jednym dachem rodzinnej posiadłości z okazji ślubu ojca rodziny — Leo, który po niezbyt długiej żałobie pragnie się związać ze swoją dawną sekretarką. I właśnie wtedy na progu posiadłości pojawia się młody roztrzęsiony mężczyzna, twierdzący, że może on istotnie potwierdzić alibi Jacka sprzed kilku miesięcy. A to oznacza, że morderca Rachel Argyll nadal jest na wolności, co więcej prawdopodobnie jest w domu na rodzinnym spotkaniu.
Tym co ten mini serial robi najlepiej jest opowiadanie szczegółów historii w przejrzysty i skrótowy sposób. Reżyserka Sandra Goldbacher, doskonale wprowadza nas w świat skomplikowanych relacji rodzinnych — w kilku scenach w których widzimy pojedyncze wymiany zdań, gesty, wspomnienia. Kiedy pokazuje nam niezbyt udany związek Mary i jej męża Philipa to potrzebuje kilku ujęć byśmy szybko zrozumieli co poszło nie tak. Podobnie buduje napięcie pokazując nam urwane — ale jednoznaczne do odczytania sceny z przeszłości, dzięki którym zaczynamy powoli rozumieć, że ta duża rodzina nigdy nie była szczególnie szczęśliwa. Nim historia dojdzie do końca spędzimy większość czasu niczym detektywi uzupełniając luki w historii. To niesłychanie wciągający sposób prowadzenia narracji — nie trzeba nam pokazywać nic intrygującego, ale przy odpowiednim doborze scen, sugestii, fragmentów, tworzy się atmosferę napięcia i zagadki trudnej do rozwiązania. Co w sumie sprawia widzowi wielką frajdę. Zwłaszcza — co nie jest szczególnym spoilerem — twórcy serialu zwrócili się do spadkobierców Agaty Christie z prośbą o pozwolenie na zmianę zabójcy. Tak więc moi drodzy jeśli znacie powieść to wcale nie wiecie kto zabił. Co dodaje temu wszystkiemu dodatkowego dreszczyku emocji.
Inna sprawa — to wpisanie w ten kameralny kryminał rozgrywający się dość klasycznie w czterech ścianach posiadłości, problemów zdecydowanie większych niż tylko mord w rodzinie. Oto w tle słyszymy fragmenty audycji poświęconych temu jak należy się zachować w czasie ataku atomowego. Wypowiadane spokojnym głosem, są takim trudnym do przegapienia szumem w tle. Szybko okazuje się, że pod wspaniałą posiadłością znajduje się bunkier — zbudowany wyraźnie w strachu że kiedyś rzeczywiście trzeba będzie z niego skorzystać. Dodajmy do tego, że pukający do drzwi blady młodzieniec jest fizykiem — i dostajemy mały rodzinny dramat rozgrywający się w świecie wielkiego strachu. Nie wszystkie zabiegi związane z tym wątkiem są równie dobre (niekiedy niektóre sceny wypadają nieco zbyt melodramatycznie) ale pomysł by jednak ten wątek zawrzeć — spróbować rzucić ten prosty kryminał na szersze tło — jest bardzo ciekawy.
Tym co Zwierzowi najbardziej spodobało się w tym krótkim serialu była jakość wykonania. Zwierz zauważył, że nawet jeśli niekiedy fabuła trochę niedomaga to często nie przeszkadza to jakoś niezwykle w dwóch przypadkach — kiedy serial jest naprawdę dobrze zagrany i kiedy przyjemnie się na niego patrzy. Zacznijmy od tego drugiego — Ordeal by Innocence to piękny serial — ma cudowne kadry, rozgrywa się w ładnych pomieszczeniach albo okolicznościach przyrody, do tego wszyscy niemal bohaterowie mają na sobie bardzo ładne, bardzo wystylizowane stroje. Kolory są wyraźne, kadry symetryczne — muzykę świetnie dobraną do nastroju. Nawet jeśli czasem akcja nie porwie to już samo przyjemne patrzenie ma swoje plusy. Ogólnie — to jeden z tych seriali przy których myślę sobie, że muszę do nich wrócić kiedy znów odezwie się we mnie potrzeba by obejrzeć coś ładnie i sprawnie zrealizowanego — z tego samego powodu wracam np. co pewien czas do “I nie było już nikogo” które charakteryzowała podobna uroda i sprawność realizacji.
Co do aktorstwa to trzeba powiedzieć — że jak się ma dobrych aktorów to dużo łatwiej jest zrobić ciekawy serial. Zwierz nie będzie wymieniał wszystkich — bo naprawdę trudno tu o słabszą rolę. Na Zwierzu niesłychanie pozytywne wrażenie zrobił Anthony Boyle grający niepokornego syna Jacka. Mało który aktor potrafi tak dobrze pokazać pewne złośliwe i okrutne zachowania połączone z potrzebą miłości i takim dziecięcym lękiem przed światem. No doskonale mu to wyszło i czekam na jego dalsze role. Nie zawiódł Bill Nighy w roli ojca rodziny, dżentelmena w każdym calu, który jednak rzadko pojawia się we wspomnieniach dzieci i sprawia wrażenie postaci wycofanej, której cała ta skomplikowana relacja rodzinna ciąży. Doskonała jest Crystal Clarke jako najspokojniejsza z rodzeństwa Tina, która przetrzyma każdą rodzinną awanturę — być może dlatego, że nauczyła się nie okazywać uczuć a może dlatego, że już wszystkie jej uczucia się skończyły. Oczywiście serce Zwierza jak zawsze zdobyła Anna Chancellor, swoją rolą absolutnie koszmarnej matki, która jednak chyba te wszystkie koszmarne rzeczy robi z miłości. Albo z tego co uważa za odpowiednią formę miłości wobec dzieci w rodzinie z wyższych sfer. Jedyny kto mnie zawiódł to Matthew Goode który gra tu sparaliżowanego męża jednej z córek. Jego postać ma być arogancka i okrutna i Zwierz ma wrażenie, że takie postacie Goode gra trochę na autopilocie. Tzn. jak się widziało jego rolę w The Crown to człowiek ma większe wymagania.
Przyznam szczerze, że ten mini serial nieco mnie zaskoczył. Byłam przekonana, że będzie to taka produkcja do oglądania spokojnie — trzy odcinki w trzy wieczory. Och jaka byłam naiwna — obejrzenie trzech odcinków zajęło mi mniej niż 24 godziny bo kiedy jednego wieczora obejrzałam tylko pierwszy, to potem myślałam o nim cały dzień i wręcz biegłam do domu by obejrzeć dwa kolejne. Przy czym uważam że to zasługa naprawdę dobrej reżyserii, która sprawia, że bardzo szybko zależy nam na tym by poznać prawdę ale też — by dowiedzieć się więcej o bohaterach, ich motywacjach, relacjach z matką i powodach dla których mogliby popełnić takie morderstwo. A fakt, że tym razem — nawet jeśli czytaliśmy książkę — nie znamy zakończenia sprawia, że emocji jest jeszcze więcej niż gdy tylko oglądamy ekranizację znanej powieści. Zresztą oglądając tą wersję zastanawiałam się co jeszcze zostanie zekranizowane w następnych latach bo dobrych a podatnych na nowe interpretacje, pojedynczych książek Christie wcale nie zostało już tak wiele. Choć akurat ta ekranizacja udowadnia że nawet ze średniej fabuły da się zrobić doskonały serial.
Ps: Zwierz bawi na Serialconie i bawi się doskonale. Jeśli jesteście w Krakowie to koniecznie wpadnijcie zwłaszcza że dziś i jutro Zwierz będzie miał prelekcje — z których jedna na pewno wyląduje jako wpis na blogu.