Home Ogólnie To jest Polska czyli jak niedobrze pisać o kulturze

To jest Polska czyli jak niedobrze pisać o kulturze

autor Zwierz

Jestem osobą pełną zrozu­mienia. Wbrew temu co się może wydawać, ze świa­ta Inter­ne­tu nie lubię kon­flik­tu, nie przepadam za kon­frontacją i chcę by wszyscy mnie lubili. Ale jed­nocześnie — na widok oszust­wa cierp­nie mi skóra. A na widok pla­giatu zaczy­nam zgrzy­tać zęba­mi. Zwłaszcza gdy jest to pla­giat — z braku lep­szego słowa ordy­narny. A właśnie z takim mamy do czynienia w tekś­cie Pio­tra Dobrego o teledysku “This is America”

Ten wpis jest w pewien sposób uporząd­kowaniem his­torii którą opisałam w swoim poś­cie na Face­booku. Ponieważ jed­nak sprawa okaza­ła się nieco bardziej skom­p­likowana i emocjon­al­na niż myślałam na początku, uznałam, że ucz­ci­wie będzie napisać post który wszys­tko uporząd­ku­je — a także zostawi ślad w Internecie — trwal­szy niż sta­tus na Facebooku.

Nie będę ukry­wać — na tekst “Tańcz albo giń” z Dzi­en­ni­ka Gaze­ty Prawnej (18–20 maja 2018) nie trafiłam sama. Powiedzi­ała mi o nim Ane­ta Kyzioł — dzi­en­nikar­ka kul­tur­al­na Poli­ty­ki. Sama pisała o “This Is Amer­i­ca” i przyz­nała, że spodobały się jej zawarte w tekś­cie tezy, ale spraw­iały wraże­nie dzi­wnie podob­nych do tych które czy­tała w jed­nym z Inter­ne­towych opra­cow­ań. Sama nie miała się cza­su tym zająć. Poprosiłam ją więc by poży­czyła mi pozostaw­iony z gaze­ty artykuł. Ja miałam czas sprawdz­ić czy aby to dzi­wne podobieńst­wo jest czymś więcej.

 

Początkowo wiedzi­ałam tylko o prob­lematy­cznych frag­men­tach “podob­nych” do tek­stu w Medi­um. Te zaz­naczyłam na początku

Nie ukry­wam — nie pode­jrze­wałam że zna­jdę coś więcej niż taką nie pod­pisaną inspirację która zdarza się wielu autorom. Niepod­pisana inspirac­ja to przy­padek w którym autor niby pisze sam ale tezy są bard­zo podob­ne do postaw­ionych przez innych autorów. To nieco mniej niż zwykły pla­giat — bo polscy autorzy zwyk­le przepisu­ją to włas­ny­mi słowa­mi, ale jed­nak — niezbyt dobra dzi­en­nikars­ka prak­ty­ka. Ale prak­ty­ka o tyle trud­na do wyko­rze­nienia że wielu dzi­en­nikarzy (czy może wypadało­by bardziej powiedzieć pra­cown­ików mediów) nie robi tego spec­jal­nie. Inna sprawa — nie ma nic złego w inspirowa­niu się ist­nieją­cy­mi już tek­sta­mi i mate­ri­ała­mi — o ile poprzes­ta­je­my na inspiracji i nie zapom­i­namy podz­iękować komu trzeba.

 

Radek Pisu­la wskazał mi, że w tekś­cie są frag­men­ty które powin­ny być zaz­nac­zone innym kolorem — bo te frag­men­ty są “inspirowane” tek­stem w mag­a­zynie Rolling Stones

Ku moje­mu zdzi­wie­niu znalazłam coś zupełnie innego. Znalazłam tłu­macze­nie. Po pros­tu — tłu­macze­nie ang­iel­s­kich fraz na Pol­s­ki — wkle­jone w tekst jak własne. Co więcej — nie doty­czyło to tylko jed­nego tek­stu — jak się początkowo wydawało, ale dwóch. Tu z kolei pomógł mi Radek Pisu­la, który przyglą­da­jąc się artykułowi z Dzi­en­ni­ka Gaze­ty Prawnej zdał sobie sprawę, że dostrze­ga w nim frag­men­ty tek­stu z Rolling Stones. Po sprawdze­niu okaza­ło się, że w całym tekś­cie tylko dwa akapi­ty nie stanow­ią mniej lub bardziej kreaty­wnego tłumaczenia.

Tu pewnie część z was może pomyśleć — ej nie prze­sadza­jmy, prze­cież autor może czer­pać z różnych tek­stów inspirac­je. Aby wam pokazać skalę prob­le­mu zestaw­ię ze sobą kil­ka cytatów.

Oto na przykład cytat z artykułu “Tańcz albo giń” z Dzi­en­ni­ka Gaze­ty Prawnej:

I kiedy chór koś­ciel­ny śpiewa “Bab­cia powiedzi­ała mi: bierz swo­je pieniądze, czarny człowieku!”, trud­no jed­noz­nacznie orzec czy to wołanie o odszkodowanie za set­ki lat cier­pień czy apel o popłynię­cie na fali drapieżnego kap­i­tal­iz­mu. Nat­u­ral­na chęć przetr­wa­nia pod­powia­da raczej to drugie rozwiązanie, a więc świadome uczest­nict­wo czarnych w niemoral­nym sys­temie, który ich krymi­nal­izu­je, ale zarazem daje prof­i­ty. Spraw­iedli­wość wyma­ga jed­nak wyciąg­nię­cia ręki po rekom­pen­satę za krzy­wdy. Przykra rzeczy­wis­tość wyglą­da nato­mi­ast tak, że Afroamerykanie od pokoleń stara­ją się osiągnąć oba cele i ostate­cznie nie osią­ga­ją żadnego”

A to frag­ment artykułu  Kitany Har­ri­son “The Dif­fi­cul­ty in Defin­ing Don­ald Glover’s ‘This is America’“ze strony Medium:

When the choir rais­es their voic­es to sing, “Grand­ma told me, ‘Get your mon­ey, Black man!’” I can’t tell if it’s a cry for repa­ra­tions or a call to dive head­first into the rapa­cious, win­ner-take-all cap­i­tal­ism of America’s streets and board­rooms. And while I’m not con­vinced that this uncer­tain­ty isn’t delib­er­ate (a slip­pery way of not alien­at­ing any­one), that ten­sion is at the heart of the truth Glover is telling. Sur­vival demands that Black peo­ple par­tic­i­pate in an immoral, cap­i­tal­ist sys­tem that bru­tal­izes them, and jus­tice demands the wealth built on the backs of our stolen ances­tors be returned to us. We try to achieve both and end up accom­plish­ing neither.”

Taki wstęp mamy w tekś­cie Dobrego:

Aby pojąć fenomen “This is Amer­i­ca”, trze­ba w pier­wszej kole­jnoś­ci zrozu­mieć, że to coś więcej niż klip. To musi­cal. Piosen­ka i obraz tworzą nieroz­er­wal­ną całość, która przy­należy do obu światów: muzy­ki i filmu”

Autor­ka na stron­ie Medi­um pisze zaś tak:

This is Amer­i­ca is a musi­cal — the song and the visu­als can’t real­ly be separated.”

Tekst Dobrego:

 “Znami­enne, że w “This is Amer­i­ca, w ogóle nie pojaw­ia­ją się biali spraw­cy. Nawet w sce­nie ewokacji masakry w Charleston to Glover pocią­ga za spust. A jeśli w klip­ie widać śla­dy bru­tal­noś­ci policji to nigdy na pier­wszym planie. Dlaczego?”

Tekst z Medium:

(…)most notably, This is Amer­i­ca con­tains no White per­pe­tra­tors. Even when the Charleston mas­sacre is crude­ly re-enact­ed, it is Glover who pulls the trig­ger. Why?”

There are hints of police bru­tal­i­ty sprin­kled through­out the video, but nev­er in the foreground”

Tekst Dobrego:

 

Teledysk “This is Amer­i­ca” zabiera nas w groteskowo-makabryczną podróż po kra­ju gdzie rozry­wka jest ważniejsza niż sprawiedliwość”

Tekst z Rolling Stones “Don­ald Glover’s ‘This Is Amer­i­ca’ Is a Night­mare We Can’t Afford to Look Away From” (napisał: Tre Johnson):

Both works take his audi­ence on a macabre jour­ney through a nation where enter­tain­ment is more impor­tant than justice.”

Tekst Dobrego:

Tym­cza­sem dzieci nie usta­ją w tańcu, całkowicie zobo­jęt­ni­ałe na okropieńst­wa obok, A te które nie tańczą, nagry­wa­ją wszys­tko smart­fon­a­mi. Nor­mal­iza­c­ja prze­mo­cy na tle rasowym odby­wa się kosztem nie tylko czarnego życia, ale i czarnej niewinności”

Tekst z Rolling Stones: 

The chil­dren dance unfazed all the while, each time bear­ing a dif­fer­ent type of wit­ness to what’s hap­pen­ing. A child is the one to han­dle Glover’s weapon after each shoot­ing, and it’s chil­dren who sit in the rafters above, record­ing the bed­lam with their phones. Our nor­mal­iza­tion of racist vio­lence has come at the cost of not only black lives, but black innocence.”

Tekst Dobrego:

Ale za co? Za ujawnie­nie prawdy o Ameryce? A może porywacze planu­ją po pros­tu zawró­cić Glovera, do sce­nar­iusza przyp­isanego mu w kul­turze, w której czarny artys­ta nie jest pod­miotem lecz zabawką? (…) Tańcz albo giń”

Tekst z Rolling Stones: 

Why are they try­ing to cap­ture him: for caus­ing so much destruc­tion, or for reveal­ing the truth about our coun­try? As the mob clos­es in on him, the thought occurs that his cap­tors plan to return Glover to his script­ed role in a cul­ture where the black enter­tain­er isn’t a mir­ror, but a toy. This is Amer­i­ca. Shut up and dance.”

 

(w przy­pad­ku ostat­niego cytatu chci­ałabym się odnieść do zarzutów auto­ra tek­stu, że “Shut up and dance” to nie to samo co “Tańcz albo giń”. Istot­nie nie to samo ale ponieważ kończy niemalże iden­ty­czny akapit, i utrzy­mu­je podob­ną kadencję to widzę w tym nie tyle autorskie zdanie co kreaty­wny przekład. Gdy­by pojaw­iło się bez kon­tek­stu całego aka­pitu, wtedy sprawa wyglą­dała­by zupełnie inaczej).

 

To tylko niek­tóre cytaty. Wybrałam te gdzie właś­ci­wie mamy tekst jeden do jed­nego. Jest w artykule kil­ka przykładów gdzie autor skra­ca wyjś­ciowy tekst — ale wciąż poży­cza frazy i tezy. Jest to na tyle daleko posunięte, że nie moż­na mówić o zwykłej inspiracji — bardziej o kreaty­wnym tłu­macze­niu, czy zaan­gażowanym przepisywaniu.

Pewnie zas­tanaw­ia­cie się czy autor odniósł się do zarzutów. Tak odniósł. W roz­mowie na Face­booku zostaw­ił dwa komen­tarze. Na początku stwierdz­ił, ze tłu­maczy się tylko winy, i ma na tyle sze­roką widzę, że nie korzys­tał z amerykańs­kich tek­stów choć roz­maw­iał z amerykański­mi zna­jomy­mi. W kole­jnym komen­tarzu stwierdz­ił,  że nie natknął się na tekst z Medi­um, a jeśli coś jest podob­ne to musi­ało mu zostać w pamię­ci po researchu, bo autor pamięć ma dobrą. Nato­mi­ast stwierdz­ił, że mamy do czynienia z polowaniem na czarown­ice które pozwala nam sobie pofol­go­wać. Po przed­staw­ie­niu podobieńst­wa z innym tek­stem autor stwierdz­ił, że podobieńst­wa wynika­ją z nat­u­ral­nie nasuwa­ją­cych się sko­jarzeń. Autor przyz­nał, że nie będzie się więcej zaperzał bo ma swo­ją pry­wat­ną prawdę o tym co się wydarzyło — prawdę która wyglą­da tak, że nie popełnił żad­nego błę­du. Tak wyglą­dała jak na razie nasza wymi­ana zdań — którą każdy może przeczy­tać na Face­booku .  Z pre­m­e­dy­tacją nie wrzu­cam screenów wypowiedzi bo zda­ję sobie sprawę, że takie dzi­ałanie częs­to zaostrza sytuację.

Żeby było jasne. Nie znam auto­ra tek­stu i nic do niego nie mam. To znaczy mam — nie powinien przepisy­wać frag­men­tów cud­zych tek­stów i podawać ich jako włas­nych. Zwłaszcza w przy­pad­ku kiedy obok zwykłej per­fidii pla­giatu dochodzi jeszcze ten nieprzy­jem­ny kon­tekst pole­ga­ją­cy na tym że pan bierze tekst czarnoskórej kobi­ety a potem poda­je go jako prze­myśle­nia białego mężczyzny. Oto piękny przykład jak ksz­tał­tu­je się w świecie przeko­nanie o tym kto jest najbardziej pre­destynowany do tego by prowadz­ić domin­u­jącą nar­rację o kul­turze. Ten kto najlepiej prze­j­mu­je cud­ze wnioski.

Inna sprawa — nie jestem wcale takim surowym sędz­ią. Jestem po pros­tu zda­nia, ze z takiej sytu­acji ist­nieje tylko jed­no wyjś­cie. Przeprosić, poka­jać się i zamieś­cić spros­towanie w Gaze­cie. Nic więcej nie da się zro­bić, potem wystar­czy nie grzeszyć więcej i zostanie odpuszc­zone. Czego z pewnoś­cią jed­nak nie należy robić, to iść w zaparte i sug­erować, że jesteśmy w stanie zapamię­tać całe akapi­ty cud­zych tek­stów ale zupełnie wylatu­je nam z głowy, że gdzieś je przeczy­tal­iśmy. A jak już nam się zdarza pod­kraść początek i koniec tek­stu to jest niemal pewne, że gdzieś zadz­woni nam w głowie, że to chy­ba nie my jesteśmy tacy genial­ni. To jest w sum­ie jeszcze bardziej paskudne od pla­giatu — bo jest to po pros­tu bezczelne nag­i­nanie prawdy, wykrzy­wian­ie rzeczy­wis­toś­ci i za przeprosze­niem — robi­e­nie z nas głup­ków, którzy widzą dwa iden­ty­czne akapi­ty w dwóch tek­stach napisanych po dwóch stronach oceanu i mamy uwierzyć, że to kos­miczny przypadek.

Są w Internecie ludzie którym znalezie­nie pla­giatu czy błę­du dostar­cza sporo radoś­ci. Nie należę do tej grupy. Nie lubię stawać oko w oko z pla­giatem bo to oznacza tylko jed­no. Konieczność wyjś­cia z jakiejś stre­fy kom­for­tu i powiedzenia głośno — Pan X zachował się w sposób niedo­puszczal­ny. A potem trze­ba się zas­tanaw­iać nad tym jak zachować spokój i rozwagę w sytu­acji gdy oso­ba po drugiej stron­ie reagu­je agresy­wnie. Zresztą nie ukry­wa­jmy — serio to nie jest fajne, wiedzieć, że pewnie komuś się zep­suło dłu­gi week­end. Ale z drugiej strony — nie jest fajne okradanie niczego nie świadomych autorów z ich tek­stów, nie jest fajne korzys­tanie z tego, że pol­s­ki czytel­nik prasy papierowej być może nie zna bard­zo dobrze artykułów anglo­języ­cznych, nie jest fajne zapom­i­nanie o tym do czego służą cud­zysłowy czy nawet przyp­isy z czego się korzys­tało przy pisa­niu. Nie jest fajne że część osób po przeczy­ta­niu artykułu będzie przeko­nanych, że dzi­en­nikarz jest błyskotli­wy i rzetel­ny, pod­czas kiedy tylko błyskotli­wie korzys­ta z Google.

Mogłabym napisać porad­nik dla dzi­en­nikarzy jak robić dobry pla­giat. Taki, żeby nikt się nie zori­en­tował. Taki w którym przestaw­ia­cie kole­jność słów w zda­niu, rozbi­ja­cie akapi­ty, korzysta­cie z tak wielu źródeł że właś­ci­wie bez zestawu małego detek­ty­wa nie da się tego rozszyfrować. Przepisu­j­cie z tek­stów fran­cusko­języ­cznych bo te mniej osób czy­ta. Ale tak naprawdę ów porad­nik ograniczył­by się do jed­nego zda­nia. Nie rób pla­giatu. Nie warto. Nie tylko ty masz Internet.

 

Ps: Żeby było jasne — gdy­by te same frag­men­ty były w cud­zysłowie nie mielibyśmy tej roz­mowy. Serio to jest w tym naj­ciekawsze — dokład­nie dwa uderzenia pal­cem w klaw­iaturę, bo tyle wyma­ga zro­bi­e­nie cud­zysłowu przy cytowanym tekś­cie,  dzieli kom­pi­lację od pla­giatu.  Jed­no jest dopuszczalne, drugie abso­lut­nie nie.

Ps2: Po pier­wszej odpowiedzi auto­ra tek­stu który nie wykazał żad­nej skruchy czy nie powiedzi­ał “Sor­ry, my bad” uznałam, że wyślę wiado­mość do autor­ki tek­stu na Medi­um. Głównie dlat­ego, że wyda­je mi się, że w tym przy­pad­ku to jedyne rozsądne zachowanie. Zwłaszcza, że nie należy wziąć pod uwagę, że o ile autor­ka na Medi­um pieniędzy za swój tekst nie dostała, to jak mniemam autor w DGP pieniądze dostał.

0 komentarz
0

Powiązane wpisy

judi bola judi bola resmi terpercaya Slot Online Indonesia bdslot
slot
slot online
slot gacor
Situs sbobet resmi terpercaya. Daftar situs slot online gacor resmi terbaik. Agen situs judi bola resmi terpercaya. Situs idn poker online resmi. Agen situs idn poker online resmi terpercaya. Situs idn poker terpercaya.

Kunjungi Situs bandar bola online terpercaya dan terbesar se-Indonesia.

liga228 agen bola terbesar dan terpercaya yang menyediakan transaksi via deposit pulsa tanpa potongan.

situs idn poker terbesar di Indonesia.

List website idn poker terbaik. Daftar Nama Situs Judi Bola Resmi QQCuan
situs domino99 Indonesia https://probola.club/ Menyajikan live skor liga inggris
agen bola terpercaya bandar bola terbesar Slot online game slot terbaik agen slot online situs BandarQQ Online Agen judi bola terpercaya poker online