Serce przed koroną czyli zwierz o Wiktorii

Zwierz rzad­ko donosi o bry­tyjs­kich seri­alach z opóźnie­niem ale ostat­nie podróże i przeprowadz­ka spraw­iły, że zwierz nie był bard­zo na bieżą­co. Plus jest taki, że o nowym seri­alu ITV „Vik­to­ria” trak­tu­ją­cym o młodej królowej Wik­torii zwierz donosi wam po dwóch pier­wszych odcinkach.

Zwierz podob­nie jak wielu wiel­bi­cieli his­torii i kul­tu­ry Wielkiej Bry­tanii wie co nieco o życiu królowej Wik­torii – nie chodzi nawet o przeczy­tane podręczni­ki czy powieś­ci. Królowa panowała na tyle dłu­go że potrafiła się pojaw­ić w tle więk­szoś­ci osad­zony w tym okre­sie bry­tyjs­kich filmów (nawet tych niezbyt mądrych) a i sama stała się ich bohaterką od cud­ownej „Jej Wysokość Pani Brown” po całkiem niezłą choć pozbaw­ioną wiel­kich ambicji „Młodą Wik­torię”. Inny­mi słowy – trochę jak w przy­pad­ku królowej Elż­bi­ety – rzad­ko już zna­j­du­je­my się w cza­sach o których nic nie wiemy. Stąd też kole­jne pode­jś­cie do życia Wik­torii– zwłaszcza początku jej panowa­nia niesie za sobą spore ryzyko, że widz będzie nieco znud­zony – zna­jąc rozwiązanie prob­lemów i kon­sek­wenc­je wyborów młodej królowej zan­im jeszcze odcinek zdąży nam je dobrze przedstawić.

Jeśli tęskni­cie za piękny­mi stro­ja­mi z epo­ki to Wik­to­ria na pewno ich wam dostarczy

Nie jest to prob­lem w przy­pad­ku pro­dukcji dobrze zre­al­i­zowanych, które dzię­ki aktorstwu i właś­ci­wie napisane­mu sce­nar­ius­zowi spraw­ia­ją, że widz na chwilę zapom­i­na, że dobrze wie jak to się powin­no skończyć. Bry­tyjczy­cy zwyk­le byli w tym całkiem nieźli, zwodząc nas co sezon kole­jny­mi rozdzi­ała­mi z włas­nej his­torii jed­nocześnie przekonu­jąc, że wcale nie wiemy jak to się wszys­tko potoczy cho­ci­ażbyśmy syp­i­ali z podręcznikiem his­torii Wielkiej Bry­tanii pod poduszką. Nieste­ty Wik­to­ria nie jest seri­alem które­mu się ta sztucz­ka jak na razie udała. A szko­da bo prze­cież wszys­tko jest jak na tacy. Poz­na­je­my Wik­torię w przeło­mowym dla jej życia momen­cie kiedy do pałacu w którym miesz­ka w pewnej izo­lacji od świa­ta przy­jeżdża posłaniec by poin­for­mować ją, że oto została królową. Dziew­czy­na ma zaled­wie osiem­naś­cie lat, o życiu i poli­tyce wie nie wiele ale doskonale zda­je sobie sprawę, że musi być jak najbardziej samodziel­na inaczej stanie się mar­i­onetką w rękach swo­jej mat­ki i jej fawory­ta lor­da Con­roya, który chęt­nie sięgnął­by ręka­mi młodej królowej po pełnię władzy. Tym­cza­sem czeka ją trud­na dro­ga na której pojaw­ia się dość niespodziewany sojusznik – starszy od niej o dobre czter­dzieś­ci lat Lord Mel­bourne, pre­mier Wielkiej Bry­tanii, który chęt­nie nauczy młodą królową jak poruszać się po dworze, jak spra­wować urząd i jakie obow­iąz­ki ma wobec swo­jego kra­ju wład­czyni. Ale nawet taka przy­jaźń nie jest bez­piecz­na bo wszak królowa nie powin­na tak bard­zo pole­gać na swoim pre­mierze a na pewno nie powin­na spędzać z nim tak dużo cza­su. A na hory­zon­cie pojaw­ia się koniecz­na per­spek­ty­wa ślubu.

Zwierz nie radzi oglą­dać w sieci portretów prawdzi­wego pre­miera bo nieste­ty nie był on nawet w połowie tak piękny jak Rufus Sewell

Brz­mi to wszys­tko dość intrygu­ją­co ale nieste­ty nawet dobrze zarysowany kon­flikt dra­maty­czny gubi się tu gdzieś w sztucznych dialo­gach i zbyt­nim ciąże­niu pro­dukcji ku kole­jnej melo­dra­maty­cznej opowieś­ci o roz­dartej i istot­nie nieco his­terycznej dziew­czynie, jej wred­nej matce i jeszcze bardziej wred­nym wuju (który jak każdy wred­ny człowiek ma brzy­d­ką żonę i bliznę na twarzy) oraz o tym jak bard­zo nikt nie rozu­mie jej potrze­by wyr­wa­nia się na wol­ność. Przy czym owa wol­ność jest moc­no związana z obec­noś­cią Lor­da Melbourne’a który co praw­da zdaniem his­to­ryków winien ją darzyć miłoś­cią ojcowską ale całość roz­gry­wana jest tu tak, że ma się wraże­nie jak­byśmy byli gdzieś w samym środ­ku XIX wiecznego roman­su. Mel­bourne grzecznie pojaw­ia się w każdej sytu­acji w której jest potrzeb­ny by dyskret­nie acz dżen­telmeńsko pomóc młodej królowej. Do tego tańczy z nią na balu a w niek­tórych sce­nach spoglą­da na młodą dziew­czynę z olbrzymią czułoś­cią ale z całą pewnoś­cią nie ojcowską. Zresztą też Wik­to­ria zab­ie­ga o jego uwagę bardziej jak mło­da zakochana dziew­czy­na niż jak postać która odnalazła sobie zastępczego ojca.

Jest służ­ba, są tańce, jest mod­ern­iza­c­ja — trochę jak Down­ton Abbey ale z królową

Skąd ten prob­lem? Cóż powiedzmy sobie szcz­erze, prob­lem jest w castin­gu. Otóż zarówno pomysł by obsadz­ić Jen­nę Cole­man w roli Wik­torii jak i Rufusa Sewella w roli Lor­da Melbourne’a nie jest zła. To dwój­ka dobrych aktorów. Zwierz będzie o ich wys­tę­pach pisał osob­no nieco niżej bo nie o to w tym momen­cie chodzi. Otóż prob­lem jest taki, że Jen­na ma lat 30 zaś Rufus 49. O ile w poza fil­mowym świecie dziewięt­naś­cie lat różni­cy częs­to bywa postrze­gane jako różni­ca tak duża że aż dzi­w­na, o tyle w świecie fil­mowym dzieli ich dużo mniej. Świat tak bard­zo przyzwycza­ił nas do oglą­da­nia filmów gdzie wyraźnie młod­sza kobi­eta jest miej więcej w wieku bohat­era granego przez starszego od niej akto­ra (czy ktokol­wiek oglą­da­jąc Piratów z Karaibów naprawdę zas­tanaw­ia się jak duża różni­ca wieku dzieli nie tylko Keirę i John­nego Dep­pa ale nawet Keirę i Orlan­do Blooma), że nawet kiedy pod­kreśla się nam że bohaterów dzieli wiele lat to widz­imy oso­by które są w „tym samym wieku”. Poza tym powiedzmy sobie szcz­erze – na ekranie nie widz­imy osiem­nas­to­let­niej dziew­czyny i fac­eta po pięćdziesiątce, tylko trzy­dziesto­let­nią kobi­etę i fac­eta przed pięćdziesiątką. Co czyni cały układ zupełnie innym. A że do tego Sewell nie wyglą­da byna­jm­niej na starszego pana który być może kończy już poli­ty­czną kari­erę – zde­cy­dowanie bliżej mu do całkiem dobrego pana Darcy’ego.

Trze­ba Jen­nie przyz­nać, że bard­zo dobrze gra osiem­nas­to­latkę niepewną swo­jej przyszłości

Ta zmi­ana relacji – czy to zamier­zona, czy będą­ca wynikiem pewnego założe­nia kine­matograficznego spraw­ia, że nieste­ty przy­na­jm­niej przez pier­wsze dwa odcin­ki niewiele jest w tym seri­alu o przyszłej wielkiej i ciekawej wład­czyni momen­tów kiedy może­my sobie pomyśleć, że oto stoi przed nami kobi­eta zde­ter­mi­nowana, inteligent­na i pew­na siebie. Jasne ser­i­al chce pokazać pewien pro­ces ale sce­ny gdzie mło­da Wik­to­ria upi­ja się na balu, roz­pacza w deszczu i piszczy na widok szczurów budu­ją obraz przy którym późniejsze sza­chowanie następ­cy Melbourne’a brakiem zgody na wymi­anę swoich panien dworu (królowej powin­ny towarzyszyć po równo żony Torysów i Wigów) wyglą­da bardziej na kaprys zau­roc­zonego przys­to­jnym pre­mierem dziew­cząt­ka niż na poli­ty­czne posunię­cie – pokazu­jące jak nie mają­ca wiele real­nej władzy królowa wyko­rzys­tu­je swo­je możli­woś­ci. Nie poma­ga temu fakt, że ser­i­al jest po pros­tu tak krę­cony – mamy więc scenę balu gdzie kamer odpowied­nio śledzi naszą królową (zwłaszcza gdy trafia w obję­cia Melbourne’a), mamy sce­ny kłót­ni niczym z melo­dra­matu. Ba! Mamy nawet ten kosz­marny trick pole­ga­ją­cy a tym, że w kadrze bohater­ka pozosta­je nieru­chomo a jej tło jak­by się cofa – co zwyk­le pokazu­je jak bard­zo zni­ka dla niej świat.

Ser­i­al nieco traci na tym, że relac­je królowej i jej pre­miera bardziej ciążą ku roman­sowi niż układ­owi ojciec- cór­ka, królowa-doradca

Przy czym Wik­to­ria nie jest seri­alem do grun­tu złym. Przede wszys­tkim jest porząd­nie zagrany – zwierz mógł nie przepadać z Jen­ną  Cole­man w roli Clary z Dok­to­ra ale to raczej dlat­ego, że sce­narzyś­ci nie mogli się zde­cy­dować kogo ma grać. Tu mają wiz­ję nieco bardziej spójną i na razie mamy na ekranie dość wiary­god­ny obraz młodej dziew­czyny, trzy­manej z dala od świa­ta, która popeł­nia błędy głównie dlat­ego, że rządzą nią emoc­je – i niekoniecznie słusznie ulokowane uczu­cia. Gdy­byśmy mieli przyjąć że twór­cy chcą przede wszys­tkim pokazać jak wyglą­dała­by osiem­nas­to­lat­ka na tron­ie to nasza aktor­ka radzi sobie całkiem nieźle (choć ser­i­al przeskaku­je tu trochę cza­su pomiędzy pier­wszym a drugim odcinkiem). Poza tym jej młodz­i­utkiej Wik­torii trud­no nie lubić – choć być może nieco za częs­to pod­kreśla się jej dziew­czę­cość. W każdym razie jest to jed­nak rola dobrze zagrana i całkiem nieźle obsad­zona bo Cole­man ma wystar­cza­ją­co dużo tal­en­tu i charyzmy by ser­i­al ponieść.

Ser­i­al jest ład­ny póki trzy­ma się kostiumów i wnętrz — nieco gorzej zaczy­na być kiedy idzie ku sze­rokim planom

Jed­nak praw­da jest taka, że Jen­nę a właś­ci­wie Jen­nę i Wik­torię przyćmiewa Rufus Sewell w roli Melbourne’a. Jest to bohater napisany z olbrzymim sercem – pre­mier który przeszedł do his­torii jako człowiek życ­zli­wy i niesamol­ub­ny (choć pozbaw­iony więk­szych osiąg­nięć na are­nie między­nar­o­dowej i kra­jowej) zosta­je tu pokazany jako człowiek niesły­chanie hon­orowy, odd­any i lojal­ny. Wiemy, że ma zła­mane serce, po tym jak jego żona zwiała z Lor­dem Byronem a on sam chęt­nie odd­al­ił­by się do swo­jej posi­adłoś­ci gdzie mógł­by napisać komen­tarze do żywo­ta Świętego Chry­zos­toma. Tym­cza­sem pojaw­ia się mło­da królowa której nasz pre­mier bez­in­tere­sown­ie wprowadza w świat wielkiej poli­ty­ki, chroni przed rodz­iną i zakusa­mi potenc­jal­nych regen­tów i uczy wszys­tkiego co sam wie o poli­tyce. Sewell doskonale sprawdza się zarówno jako nieco zmęc­zony życiem poli­tyk, jak i mężczyz­na który w odpowied­nim momen­cie uwol­ni naszą Wik­torię z rąk nieco zbyt zuch­wałego tancerza na balu, czy pomoże jej uniknąć kom­pro­mi­tacji gdy ta nie jest w stanie sama odsłonić swo­jego portre­tu. Jed­nocześnie  ‑jak to zwyk­le w przy­pad­ku Sewella bywa – wystar­czy kil­ka spo­jrzeń tych jego niesamowicie zielonych oczu (serio powinien gry­wać hero­iny roman­sów z taki­mi oczy­ma) czy lek­ka zmi­ana tonu gło­su byśmy zrozu­mieli, że wszelkie plot­ki o uczu­ciu łączą­cym go z królową być może nie są prze­sad­zone. Jed­nocześnie zwierz zgadza się z tymi którzy twierdzą że sami sce­narzyś­ci wyda­ją się być nim zde­cy­dowanie bardziej zain­tere­sowani niż samą królową. I że wychodzi on im zde­cy­dowanie ciekawej. Kto wie, może his­to­ria opowiedziana z jego punk­tu widzenia była­by lep­szym pomysłem.

Jak to częs­to bywa w seri­alach o kobi­etach na tron­ie — chy­ba naj­ciekaw­iej napisaną postacią jest mężczyzna

Zwierz ma też prob­le­my z wątka­mi poboczny­mi. Dokład­niej z pomysłem byśmy losy królowej oglą­dali naprzemi­en­nie z losem jej służą­cych którzy jak to zwyk­le w seri­alach bry­tyjs­kich bywa mają prob­le­my przy których  prob­le­my korony to nic, a do tego muszą się zma­gać z mod­ern­iza­cją co od cza­sów Down­ton Abbey jest obow­iązkowym ele­mentem opowieś­ci o życiu służ­by. Nieste­ty nie jest to szczegól­nie fas­cynu­ją­cy wątek zwłaszcza że został ułożony zgod­nie z pewny­mi zasada­mi sztu­ki. To znaczy mamy młodego nai­wnego nieco służącego, starszego który chci­ał­by jak najwięcej zaro­bić, może niebyt ucz­ci­wą kraw­cową i oczy­wiś­cie zupełnie nową służącą która ma jakąś tajem­niczą przeszłość i do której czu­je miętę nowy szef kuch­ni. Znamy tych bohaterów, i byli­by oni ciekawi gdy­by poświę­cić im nieco więcej cza­su, albo gdy­by ich dzieje były cokol­wiek równie intere­su­jące co rządze­nie Wielką Bry­tanią. Nieste­ty jed­nak tak nie jest i ostate­cznie dosta­je­my rozdzi­ały seri­alu które chęt­nie by się po pros­tu przewinęło.

Pewnym prob­le­mem jest też fakt że wszyscy poli­ty­czni opo­nen­ci naszej królowej są pokazani jak niemal karykat­u­ral­ni źli.

Inna sprawa to kwes­t­ia real­iza­cji seri­alu. To pro­dukc­ja telewiz­yj­na więc nie jest niczym dzi­wnym że twór­ców nie stać by wyna­jąć opact­wo West­min­ster­skie czy wyprosić na week­end królową Elż­bi­etę II z Pałacu Buck­ing­ham. Nie mniej jak dobrze wiemy niekoniecznie musi to stanow­ić przeszkodę czy przypraw­iać widza o ból zębów. Nieste­ty ITV postanow­iło mimo wszys­tko udawać, że mają budżet fil­mowy i stąd kil­ka razy z lekkim bólem zębów trze­ba oglą­dać nieu­dol­nie wykre­owaną w CGI panoramę Lon­dynu czy kom­put­erowy tłum – zde­cy­dowanie lep­iej w takich przy­pad­kach  sys­tem BBC gdzie po pros­tu bierze się kilkudziesię­ciu statys­tów i krę­ci w zbliże­ni­ach. Nie ma co jed­nak za bard­zo narzekać bo to jed­nak jest bry­tyjs­ki ser­i­al kostiu­mowy gdzie wszys­tkie suknie są piękne a wnętrza odpowied­nio wyek­sponowane. Ale szko­da że sko­rzys­tano z tego marnego CGI które raz na jak­iś czas psu­je efekt.

A ter­az ciekawy fakt z planu — psa królowej gra ten sam pies który w Młodej Wik­torii grał ulu­bień­ca królowej. To się nazy­wa mieć rolę w kieszeni albo w łapie

Zwierz przyz­na szcz­erze, że będzie oglą­dał dalej Wik­torię ale głównie dlat­ego, że rządzi nim niesłab­ną­ca sym­pa­tia do Rufusa Sewella i jego zielonych oczu roman­sowej hero­iny. Nie mniej cała pro­dukc­ja jak na razie nie ofer­u­je jakichś wiel­kich olśnieni i bory­ka się z ty samym prob­le­mem co więk­szość his­torii o kobi­etach u władzy. Rzad­ko uda­je się znaleźć taki ton by opowiadać o nich bez sku­pi­a­nia się na emoc­jach. Filmy o Katarzynie Wielkiej, Elż­biecie I czy właśnie Wik­torii częs­to staw­ia­ją na ich emoc­je i uczu­cia zostaw­ia­jąc gdzieś z boku poli­tykę lub pokazu­jąc poli­ty­czne decyz­je właśnie przez pryz­mat tych emocji. To nie jest prob­lem tylko pro­dukcji o wład­czy­ni­ach – bo ogól­nie pro­dukc­je o wład­cach bard­zo staw­ia­ją na ich życie emocjon­alne czy uczu­ciowe ale nie da się ukryć że w przy­pad­ku opowieś­ci o kobi­etach tak per­spek­ty­wa domin­u­je.   Co oznacza nie tylko, że bardziej widz­imy kobi­ety niż wład­czynie ale też że cała opowieść wpa­da w pewne tory his­torii kobiecej – postać ojca, postać męża, postać opieku­na – zaczy­na­ją odgry­wać kluc­zową rolę. Z dylematów najczęś­ciej wyróż­nia się te związane z tym kogo wybrać na part­nera życiowego albo jak odd­zielić powin­ność od uczuć. I ponown­ie nie chodzi o to, że są to sprawy nie ważne ale już omówione. W każdym razie kończąc ten dość dłu­gi wywód.  Wik­to­ria to całkiem niezły ser­i­al który wypełni wam lukę jeśli potrze­bu­je­cie jakiegoś kostiu­mowego tytułu w rozpisce. Ale raczej nie oczeku­j­cie że zwali was z nóg.

Ps: Zwierz przy­pom­i­na, że od wczo­raj jest do wypełnienia anki­eta w której może­cie trochę poroz­maw­iać ze zwierzem o tym jak lubi­cie blog i co byś­cie chcieli jeszcze na nim widzieć.

Ps2: Zwierz przy­pom­i­na też o spotka­niu w ramach Dnia Patrona z Patronite.pl