Kubusiu co oni ci zrobili czyli czy pisarz ma prawo porzucić prawo?

Zwierz powinien z góry przeprosić swoich czytel­ników czeka­ją­cych na wpis o Dok­torze. Będzie ale musi być świet­ny więc zwierz musi jeszcze trochę pooglą­dać. Dobra a ter­az do dzisiejszego tem­atu. Zwierz jak może wiecie jest dość nie ortodoksyjny jeśli chodzi o adap­tac­je fil­mowe. Zawsze wychodzi z założe­nia, że między filmem a książką leżą fun­da­men­talne różnice wynika­jące z różnych środ­ków przekazu więc nigdy nie da się ide­al­nie przełożyć książ­ki na język fil­mu ( podob­nie jak nie za bard­zo da się przełożyć film na książkę czego wszyscy jesteśmy boleśnie świadomi). 

Podob­nie zwierz nie ma umi­arkowanie ortodoksyjny sto­sunek do ekraniza­cji baśni Braci Grimm gdzie wszys­tko dobrze się kończy i wyrzu­ca się wszys­tkie okrutne kawałki. 

Ale w jed­nym przy­pad­ku serce zwierza krwawi. Przy­padek ów to Kubuś Puchatek. Ale po kolei — były lata 30 kiedy Milne sprzedał swo­je prawa do Kubu­sia Puchat­ka  za tysiąc dolarów. Czy mógł wtedy spodziewać się co stanie się dalej? Cóż było już radio i kino ale Dis­ney jeszcze nie nakrę­cił Królewny Śnież­ki i nie rozwinął swo­jego imperi­um. Tak więc nie mógł przewidzieć gdzie wylą­du­ją prawa do jego bohaterów. 

Do Dis­neya zawędrowały w lat­ach 60 Kubuś miał już wtedy czer­woną koszulkę ale wciąż był przede wszys­tkim bohaterem cud­ownej książ­ki dla dzieci. Jed­nak wszys­tko miało się zmienić. Przez ostat­nie pół wieku Dis­ney zmienił nie tylko wygląd misia ale także odd­al­ił się od książkowego pier­wow­zoru — z uroczego misia o małym rozumku zamienił się w przepraszam wszys­tkie dzieci — total­nego debi­la zaś jego koledzy — zostali sprowadzeni do równie mało zabawnych i inteligent­nych postaci. 

To co wyróż­ni­ało książ­ki o Kubu­siu Puchatku to świetne odd­anie dziecięcej per­spek­tyw spo­jrzenia na świat z pewnym ukłonem do czy­ta­ją­cych dzieciom książkę rodz­iców ( jak na przykład sowa przemą­drza­ła która ma pewne prob­le­my z ortografią). Do tego po pol­sku jak głosi leg­en­da mruczan­ki Misia tłu­maczył brat tłu­macz­ki czyli sam Tuwim. 

Ale Dis­ney poszedł jeszcze dalej — w pewnym momen­cie dochodząc do wniosku, że Krzyś się prze­jadł i trze­ba go dla poprawnoś­ci poli­ty­cznej zastąpić dziewczynką. 

Zwierz nie wyle­wa tych żali zupełnie bez powodu — oto Dis­ney po kilku fil­mach w które z ory­gi­nałem Mil­nego łączyły zaled­wie imiona postaci postanow­ił zre­al­i­zować film opier­a­ją­cy się na opowiada­ni­ach z książ­ki. Wszys­tko niby dobrze, ani­mac­ja 2D naw­iązu­ją­ca do ilus­tracji z książ­ki ( lekko bo lekko ale zawsze) no praw­ie moż­na się cieszyć. 

Ale tu pojaw­ia się kole­jne ale. Otóż ludzie z Dis­neya postanow­ili oprzeć film na wszys­t­kich książkach o Kubu­siu Puchatku czyli także wydanej dwa lata temu kon­tynu­acji która jak zach­wala jej autor jest niezwyk­le podob­na do ory­gi­nału. Zwierz nie czy­tał więc nie może w żaden sposób ocenić czy autor ma się pra­wo tym chwal­ić. Chwal­ić się ma za to pra­wo ale raczej nie tym, że książkę napisał ale tym, że Dis­ney poz­wolił mu ją napisać. 

Jeśli bowiem czegoś Dis­ney chroni w przy­pad­ku Kubu­sia to praw autors­kich — i to z uporem lep­szej sprawy śledząc wyko­rzys­tanie swo­jego logo dosłown­ie wszędzie i tępiąc je w sposób okrut­ny. Co nie powin­no dzi­wić bo przez pół wieku zamie­nili tego sym­pa­ty­cznego misia w potężną maszynę do zara­bi­a­nia pieniędzy wartą tyle co nie jed­no dochodowe przedsiębiorstwo. 

Przyglą­da­jąc się smut­nym dziejom sukce­su Puchat­ka zwierz zas­tanaw­ia się czy tak powin­ny dzi­ałać prawa autorskie. Sprzeda­jąc je w lat­ach 30 Mille nie mógł nawet w najśmiel­szych snach spodziewać się tego co stało się potem. Co więcej zwierz pode­jrze­wa że wcale nie był­by zach­wycony — a nawet gdy­by był zad­owolony z sukce­su pewnie z prz­er­aże­niem spoglą­dał­by na to jak dalece dzisiejszy Kubuś nie przy­pom­i­na tego którego opisał w swo­jej książce. 

Ale dziś prawa­mi autorski­mi hand­lu­je się tak samo jak każdym innym dobrem. A może jed­nak powinien być jakieś pra­wo które staw­ia szla­ban — moż­na wyko­rzys­tać postać ale nie moż­na jej zupełnie zru­jnować czy zmienić? Zwłaszcza, że firmy uwiel­bi­a­ją kupować prawa od autorów zan­im oni sami zdadzą sobie sprawę ile na ich dziele moż­na zaro­bić. To skom­p­likowana sprawa na której zwierz się nie zna. Wie jed­nak, że gdzieś tam w his­torii Kubu­sia Puchat­ka wszys­tko poszło nie tak. Czego najlep­szym dowo­dem jest fakt, że zabaw­ki Krzysia siedzą sobie w jakiejś gablocie gdzie nikt ich nie może dotknąć ani przy­tulić co prawdę powiedzi­awszy nigdy nie powin­no się wydarzyć ( zwierz chęt­nie by się tam wdarł i uwol­nił Puchatka)