Najdłuższy dzień czyli zwierz o The Edge of Tomorrow

Hej

Zwierz powie wam szcz­erze — Na skra­ju jutra to dokład­nie ten film, do którego zwierz pod­chodzi jak do jeża. Jakiekol­wiek manip­u­lac­je cza­sem, obcy , wojsko i Tom Cruise stanow­ią niemalże przepis na film za który zwierz grzecznie podz­ięku­je. Bo jak może zdążyliś­cie zauważyć zwierz za Tomem Cruisem nie przepa­da (to najłagod­niejsze określe­nie jakie przy­chodzi zwier­zowi do głowy) a i filmów wojen­nych nie jest fanem. Zwłaszcza tych które na przekór zain­tere­sowan­iom zwierza dzieją się na fron­cie (zwierz jest z tej grupy his­to­ryków których nie intere­su­ją bitwy. Tak ist­nieje­my). Dlat­ego wybier­ał się na Edge of Tom­morow pełen naj­gorszych przeczuć. I wiecie co? Wcale nie było aż tak źle jak być mogło. Co prawdę powiedzi­awszy tak zaskoczyło zwierza, że recen­z­ja mogła­by się właś­ci­wie skończyć. Ale zna­cie zwierza i jego słabość do pisa­nia odrobinę dłuższych wpisów.

  Hasło prze­wod­nie fil­mu zapowia­da coś bard­zo związanego ze światem gier kom­put­erowych ale wyda­je się, że w sum­ie aż tak wielu podobieństw nie ma. 

Przede wszys­tkim film milo połech­tał europocen­tryczność zwierza. Oto podłe kos­mi­ty opanowały Europę, najwyraźniej podob­nie jak fil­mow­cy znud­zone ciągły­mi inwaz­ja­mi na Stany Zjed­noc­zone. Wydawać by się mogło, że nic ich nie pow­strzy­ma ale po zwycięskiej bitwie pod Ver­dun (tu zwierz z kolegą his­to­rykiem parsknęli radośnie bo miło kiedy ktoś robi takie naw­iąza­nia) ludzkość nabiera przeko­na­nia, że obcych da się jed­nak pokon­ać (wystar­czy tylko wszys­t­kich ubrać w odpowied­nie kom­bine­zony). Pomysł jest prosty — zjed­noc­zone siły zachodu wylą­du­ją na Plażach Nor­mandii odcią­ga­jąc wro­ga a Wojs­ka Rosyjsko — Chińskie pójdą z drugiej strony. Jak wszys­tko się uda to spotka­ją się po środ­ku. To oczy­wiś­cie wybudz­iło lek­ki niepokój zwierza bo wyglą­da na to, że strat­e­gowie z niedalekiej przyszłoś­ci lekko zapom­nieli jak się ostat­nio ten plan skończył dla wschod­niej Europy. Ale nie tylko o to chodzi — przenosząc akcję powieś­ci z Azji (powieść roz­gry­wa się w Tokio i główny bohater jest Japończykiem) do Europy wyko­rzys­tano właś­ci­wie wszys­tkie znane tropy. Zresztą samo lądowanie jest pewną futu­rysty­czną wari­acją na tem­at lądowa­nia z Szere­gow­ca Ryana a fakt, ze film wchodzi do kin szóstego czer­w­ca niko­mu nie powinien wydać się przy­pad­kowy. A kiedy jeszcze dodamy, że głów­na bohater­ka nazy­wana Aniołem spod Ver­dun jakoś tak dzi­wnie przy­pom­i­na Joan­nę D’Arc to od iloś­ci inteligent­nych naw­iązań zakrę­ci nam się w głowie.

Trze­ba przyz­nać że w sferze różnych mniejszych i więk­szych naw­iązań do his­torii, prawdzi­wych dzi­ałań wojen­nych, pro­pa­gandy film wyróż­nia się całkiem pozytywnie

Prob­lem pole­ga na tym, że jak to w wielu fil­mach bywa — mamy tu trochę groch z kapustą. Z jed­nej strony tego typu inteligentne mrug­nię­cia do widza, z drugiej — kon­cept pow­tarza­jącego się dnia, który nawet chy­ba samym bohaterom nie wyda­je się log­iczny a na końcu film który jako że bohaterowie służą w armii (niby między­nar­o­dowej ale jed­nak amerykańskiej) musi odwoły­wać się do znanych schematów kina wojen­nego. Co to oznacza? Cóż obok całkiem fajnych i dobrze roze­granych wątków (kole­jne śmier­ci bohat­era, i jego pow­tarza­jące się pomysły na to jak przetr­wać dzień) pojaw­ia­ją się stras­zli­wie sztam­powe (każde słowo wypowiedziane na tem­at armii, humoru, tchór­zost­wa i związku między dobry­mi ludź­mi a udzi­ałem w dzi­ała­ni­ach wojskowych) a niekiedy po pros­tu nierozwinięte (obcy wyda­ją się tam być wyłącznie dlat­ego, że nie moż­na wszys­tkiego zawsze zwalać na Niem­ców) zwłaszcza kreac­ja świa­ta przed­staw­ionego zda­je się być zro­biona bard­zo po łebkach (choć trze­ba przyz­nać ze podob­nie jak w Pacif­ic Rim zami­ast pokazać nam początek his­torii twór­cy wybier­a­ją raczej jej ostat­ni ako­rd). Ostate­cznie dosta­je­my film, który miejs­ca­mi jest zabawny i wcią­ga­ją­cy a miejs­ca­mi tak sztam­powy, że jesteśmy w stanie przewidzieć nie tylko następ­ną scenę, ale i następ­ne zad­nie jakie pad­nie z ust bohaterów. Ale w prze­ci­wieńst­wie do wielu pro­dukcji zwierz miał wraże­nie jak­by ktoś wkładał rękę do wielkiego kapelusza z pomysła­mi i losował — ponieważ nie da się przewidzieć co wypad­nie to przy­na­jm­niej za pier­wszym razem oglą­danie fil­mu jest nawet ekscy­tu­jące, bo naprawdę trud­no przewidzieć jaki rodzaj sce­ny dostaniemy następ­nym razem. Co więcej te sce­ny które się udały, wyszły naprawdę dobrze co dodatkowo zwięk­sza przy­jem­ność z wyczeki­wa­nia co za chwilę dostaniemy.

 Z całego fil­mu zwier­zowi najbardziej podobała się Emi­ly Blunt w całkiej dobrze napisanej roli

Jak zwierz wspom­ni­ał nie przepa­da za Tomem Cruisem. Nawet jeśli Tom stara się dorów­nać iloś­cią ekra­nowych zgonów Seanowi Beanowi to jed­nak nie jest w stanie zwierza do siebie przekon­ać. Co więcej nie przepadał w tym filmie szczegól­nie za jego bohaterem — Cage ma prze­jść tu taką trans­for­ma­cję od tchórza po doskon­ałego strate­ga, żołnierza i lep­szego człowieka. Prob­lem jed­nak w tym, że sce­nar­iusz jakoś nieszczegól­nie wni­ka w motywac­je, charak­ter i przeszłość bohat­era. W armii znalazł się przy­pad­kiem, zaj­mował się mar­ketingiem i medi­a­mi i wydawać by się mogło, że nie należy jego niechę­ci do wal­ki trak­tować jak tchór­zost­wa. To trochę tak jak­by twierdz­ić że sekre­tar­ka gen­er­ała powin­na umieć w każdej chwili staw­ić się z kara­binem na polu bitwy. Ale nawet nie chodzi o pewną niedorzeczność początkowego zarzu­tu wzglę­dem bohat­era. Prob­le­mem jest też fakt, że właś­ci­wie w swo­jej podróży do celu przy­pom­i­na bohaterów tych gorszych gier, których motywac­je są bez znaczenia ważne tylko by wykon­ali mis­ję. co ciekawe na tym tle zde­cy­dowanie sprawdza się Rita — grana przez Emi­ly Blunt bohater­ka poprzed­niego wielkiego star­cia. Rita ma przeszłość o której nie chce mówić ale która wpły­wa na jej dzi­ała­nia (np. nie chce się jakoś szczegól­nie zaprzy­jaźnić z Cagem i jest chy­ba nawet jeszcze bardziej niż on nastaw­iona na sukces ich mis­ji). Dru­ga sprawa — mimo, że nasz bohater od pewnego cza­su zaczy­na wykazy­wać typowy sposób myśle­nia — ty tu zostań a ja pójdę ura­tować świat to bohater­ka za każdym razem po pros­tu go ignoru­je. Poza tym rzeczy­wiś­cie, zwierz jest bez trudu w stanie uwierzyć, że ma przed sobą osobę która jest bohaterem wojen­nym i co więcej tak jest postrze­gana przez inne posta­cie. Nie wpa­da też ani w szu­flad­kę sil­nej postaci kobiecej ani postaci kobiecej pozornie równej mężczyznom ale skry­wa­jącą mięk­ki środek. Właś­ci­wie gdy­by nie obow­iązkowe ele­men­ty roman­ty­czne (bard­zo ich niewiele i chy­ba tylko dla porząd­ku) spoko­jnie zwierz mógł­by sobie wyobraz­ić że rolę tą początkowo napisano dla mężczyzny. Co jak wiado­mo we współczes­nym kinie stanowi nieste­ty najwięk­szy kom­ple­ment dla postaci kobiecej. Cała resz­ta pojaw­ia­ją­ca się w filmie bohaterów nieste­ty wypeł­nia klasy­czne schematy – jest nieznośny sierżant, sza­lony naukowiec, upar­ty gen­er­ał, jeden gru­by, jeden anglik, jeden czarnoskóry i jed­na wściekła kobi­eta. Serio kiedyś powinien pow­stać spis postaci i tropów zakazanych w fil­mach i wściekłe l kobi­ety w wojsku powin­ny zna­j­dować się w pier­wszej dziesiątce

Są momen­ty fil­mu gdzie mamy wraże­nie, że sce­nar­iusz jest wielkim zbiorem dobrych i złych pomysłów i nigdy nie wiemy co się nam w następ­nej sce­nie trafi.

Sporo osób chwali efek­ty spec­jalne w filmie. Zwierz przyz­na szcz­erze — całkiem podobała mu się sama sce­na lądowa­nia na plaży, bo fajnie odd­awała chaos dzi­ałań wojen­nych. Na pewno ci którzy lubią scenę z lądowa­nia w Nor­mandii w Szere­gow­cy Ryanie chęt­nie zobaczą sobie pewną wari­ację na tem­at. Obce kiedy się na chwilę zatrzy­mały były cud­owne i w ogóle po co je zabi­jać zwierz nie rozu­mie. Ład­ni­utkie były trze­ba było oswoić, pogłaskać, skom­ple­men­tować mac­ki a oni na nie od razu z kara­bi­na­mi maszynowy­mi. Podobały się zwier­zowi te skafandry bojowe — głównie dlat­ego, że nie były aż tak fajne tylko właśnie spraw­iły wraże­nie pro­duk­tu dobrze sprzedanego ale nie koniecznie nieza­wod­nego — zwłaszcza sce­na w której bohater nie umiejąc odbez­pieczyć broni trafia do menu wyboru języ­ka bard­zo przy­pom­i­na zwier­zowi nasze codzi­enne zma­gania z tech­nologią która robi co chce. Jedyne co się zwier­zowi nie za bard­zo podobało to sce­ny w zalanym wodą mieś­cie. nigdzie nie tłu­maczy się nam dlaczego właś­ci­wie tak to wyglą­da. Zresztą ponown­ie jest to film, który podrzu­ca jak­iś fajny pomysł (bohater­ka wal­czą­ca olbrzymim man­gowym mieczem) ale kom­plet­nie nie wie co z nim zro­bić ‑ani nie tłu­maczy skąd się pewnie rozwiąza­nia biorą, ani nie wyko­rzys­tu­je do koń­ca możli­woś­ci jakie dają. Zwierz bard­zo tego w fil­mach nie lubi.

Ujmi­jmy to tak  — zwierz zna sporo ludzi którzy nie płaczą ilekroć Tom Cruise umiera na ekranie

Prob­lem z Edge of Tomor­row jest też taki, że po całej tej karuzeli — która w sum­ie jest całkiem przy­jem­na przy­chodzi czas na zakończe­nie. Zwierz  nie będzie wam spoilerował ale jego zdaniem nie jest ono szczegól­nie udane i właś­ci­wie do całego dość jed­nak ory­gi­nal­nego (jak na tego typu film) nie pasu­je. A właś­ci­wie – jest jak­by dok­le­jone z zupełnie innego porząd­ku snu­cia opowieś­ci.  Trze­ba jed­nak przyz­nać, że ilość recen­zji zaczy­na­ją­cych się od słów “spodziewałem się czegoś gorszego” pokazu­je jak bard­zo wid­ow­n­ia spragniona jest filmów choć odrobinę innych. Bo Edge of Tomor­row będąc wielkim hitem sf zaplanowanym na wakac­je, jest odrobinkę inny. Co w sum­ie pokazu­je że sprzedawanie w kółko dokład­nie tego samego może nie jest aż tak dobrym pomysłem. Zwłaszcza że z recen­zji moż­na wnioskować że Edge of Tomor­row ma szan­sę stać się tym niespodziewanie sym­pa­ty­cznym filmem którzy wid­zowie kupią sobie na DVD i jeszcze kil­ka razy obe­jrzą dla czys­tej przy­jem­noś­ci. Zwierz co praw­da nie będzie należał do tej grupy (Tom Cruise nie ma miejs­ca w kolekcji zwierza poza dwoma częś­ci­a­mi Mis­sion Impos­si­ble w których grał Simon Pegg) ale nie znaczy to, że nie umie dostrzec iż dla wielu widzów wyciecz­ka do kina zaowocu­je miłym zaskocze­niem. Cóż ponoć brak jed­noz­nacznej opinii najbardziej zachę­ca do wyro­bi­enia sobie włas­nej. Na pewno jeśli szuka­cie fil­mu, który zapewni wam dwie godziny rozry­w­ki, na którym kil­ka razy szcz­erze się zaśmieje­cie i zro­bi­cie facepalm rzadziej niż to się zdarza na bard­zo wielu fil­mach uwzględ­ni­a­ją­cych jakiekol­wiek manip­u­lac­je cza­sem — wtedy to film ide­al­nie dla was. Jeśli szuka­cie głębok­iej reflek­sji nad naturą ludzką albo cho­ci­aż pro­dukcji która poz­woli wam po zakończe­niu sean­su jas­no spre­cy­zować jakie są dokład­nie motywac­je, marzenia i sny bohaterów — wtedy cóż — pro­dukc­ja może was niemiło zaskoczyć. Na pewno jest to film dla wszys­t­kich, którzy lubią jak Tom Cruise umiera na ekranie. A zwierz ma wraże­nie że ostat­ni­mi laty to całkiem spory odsetek kinowych widzów.

Ps: TR Warsza­wa dał zwier­zowi wejś­ciówkę dla dwóch osób (pójdziecie razem w ramach rand­ki w ciem­no ;) na Ragaz­zo del­l’Eu­ropa spek­takl w dni­ach 12–14. Jeśli chce­cie wygrać wejś­ciówkę musi­cie tylko napisać zwier­zowi dlaczego właśnie wy chcielibyś­cie się wybrać do teatru.

Ps2: Zwierz przy­jeżdża do Poz­na­nia na week­end 14–15 i 15.06 planu­je spotkanie z czytel­nika­mi. Może­cie już deklarować kto przyjdzie żeby zwierz powiedzi­ał orga­ni­za­torom szuka­ją­cym nam lokum na jak wiel­ki tłum mają się szykować ;)