Nie wchodzi się dwa razy do tego samego kina czyli drobne istotne różnice

Hej

Zwierz zde­cy­dował się napisać dzisiejszy wpis przede wszys­tkim dlat­ego, że ma ochotę. Jakkol­wiek bard­zo was czytel­ni­cy lubi ( i zachę­ca byś­cie pozostali z nim nawet jak nudzi) raz na jak­iś czas zwierz musi napisać wpis tylko dlat­ego, że ma ochotę sobie pody­wag­ować nad jakimś prob­le­mem, który co wielce praw­dopodob­ne intere­su­je wyłącznie jego. Ale bezpośred­nią inspiracją do napisa­nia dzisiejszej not­ki jest fakt, że zwierz obe­jrzał   film ” Christo­pher and his Kind” , który zwierz oglą­dał w ramach poz­nawa­nia fil­mo­grafii wszys­t­kich aktorów którzy mieli coś wspól­nego z Dok­torem Who ( powin­niś­cie być dum­ni ze zwierza, który nie zapom­ni­ał o tej obiecanej z daw­na notce i pod­chodzi do jej redakcji z niezwykłym wręcz poświęce­niem i jak tak dalej pójdzie to prędzej obe­jrzy całą współczes­ną kine­matografię bry­tyjską niż ją napisze).

Ale po kolei. Ish­er­wood nie był tylko dobrym pis­arzem ( co praw­da zwierz czy­tał tylko dwie jego książ­ki i obie były gorsze od filmów na ich pod­staw­ie ale były dobre), przede wszys­tkim znalazł się w odpowied­nim miejs­cu w odpowied­nim cza­sie. Jako młody pis­arz dora­bi­a­ją­cy lekc­ja­mi ang­iel­skiego znalazł się w prze­chodzą­cym powoli pod władze hitlerowskie Berlin­ie. Jako sprawy obser­wa­tor bez trudu spisał i wych­wycił całą grozę pojaw­ia­ją­cych się na uli­cach hitlerow­ców i głos­zonych przez nich haseł. Ale proza Ish­er­woo­da najpraw­dopodob­niej nie pod­biła by serc ani widzów ani kry­tyków gdy­by w jego powieś­ci­ach nie znalazło się miejsce też dla tego drugiego Berli­na — swo­bod­nego, wyz­woilonego oby­cza­jowo, w którym jeśli miało się odpowied­nie zna­jo­moś­ci lub trochę gotów­ki nikt nie pytał o pochodze­nie czy ori­en­tację seksualną.Te dwa światy spotkały się w prozie Ish­er­woo­da i zaowocow­ały zaskaku­ją­co dużą iloś­cią podob­nych do siebie filmów, które jedak są zupełnie inne. 

Zaczni­jmy od tego, że nic nie nazy­wa się tak jak się nazy­wa — filmy na pod­staw­ie książek mają inne tytuły więc w sum­ie nic nie jest do koń­ca bezpośred­nią ekraniza­cją prozy ang­iel­skiego auto­ra, zwłaszcza, że więk­szość z nich musi­ała jeszcze prze­jść przez sito wys­taw­ianych na Brod­wayu sztuk. Dwa najważniejsze filmy to wierniejszy acz pozbaw­iony blasku ” I am cam­era” ( tytuł naw­iązu­je do częstego stwierdzenia Ish­er­woo­da, ze w sytu­acji w której się znalazł był tylko wszys­tko rejestru­ją­cym aparatem) i nie pozostaw­ia­ją­cy złudzeń co do swo­jego geniuszu Kabaret. 

Na tym tle “Christo­pher and his Kind” oparte na rekon­strukcji wspom­nień Ish­er­woo­da z cza­sów berlińs­kich ( swój dzi­en­nik z tam­tych dni spal­ił) zde­cy­dowanie zbliża się do kabare­tu. Więcej nawet moż­na uznać ten skrom­ny ( bo telewiz­yjny) film za pewnego rodza­ju erratę — pojawi się więc dom w którym radośni mieszkań­cy nie mają przed sobą tajem­nic zarówno doty­czą­cych ich pra­cy jak i życia sek­su­al­nego, pojawi się mło­da amerykańs­ka śpiewacz­ka, z wielki­mi nadzie­ja­mi choć wcale nie tak świet­nym głosem, pojawi się też kochanek podoba­ją­cy się im obo­jgu, no i na sam koniec zna­jdzie się miejsce na wątek wielkiego żydowskiego mag­na­ta którego ani przy­wiązanie do ojczyzny ani pieniądze nie uratu­ją przed ros­nącą pod bok­iem hitlerowską potęgą.

Tak więc prak­ty­cznie mamy w filmie rekon­strukc­je wątków z kabare­tu — co więcej autorzy sce­nar­iusza nie mają oporów by wprowadz­ić nas w szczegóły intym­nego życia pis­arza, które w filmie Fos­sa było jedynie zasug­erowane. Co więcej nie jest to nawet film źle zagrany Matt Smith ( zwierz zas­tanaw­ia się jak człowiek z taka twarzą mógł zostać aktorem) jest odpowied­nio ang­iel­s­ki ( choć może powin­no być w jego zachowa­niu nieco więcej rez­er­wy i wyżs­zoś­ci), zaś Imo­gen Poots gra­ją­ca bohaterkę która w Kabare­cie stanie się Sal­ly Bowles nie daje się zepch­nąć w naślad­owanie Lizy Minel­li. Oczy­wiś­cie jako film telewiz­yjny nie jest to szczegól­nie zach­wyca­ją­ca wiz­ual­nie pro­dukc­ja choć w sum­ie ma ładne dopra­cow­ane zdję­cia. Inny­mi słowy powin­niśmy dostać pro­dukt może nie na miarę Kabare­tu ( bo to przy­na­jm­niej zdaniem zwierza arcy­dzieło) ale  co najm­niej interesujący. 

Tym­cza­sem się tak nie dzieje. Mimo  rekon­strukcji postaci, wątków i samej sytu­acji która nieza­leżnie od wszys­tkiego powin­na być intere­su­ją­ca dosta­je­my film zupełnie ale to zupełnie pozbaw­iony duszy. Nawet sce­ny które powin­ny budz­ić pewną egzys­tenc­jal­ną grozę ( ale zabrzmi­ało — dobra może lek­ki niepokój) czyli pale­nie książek wyda­ją się być jakieś niezwyk­le wys­tu­diowane i mało pory­wa­jące. Oczy­wiś­cie mamy tu do czynienia z fil­ma­mi zasad­nic­zo różny­mi — Kabaret był świet­ny musi­calem, z fan­tasty­czną obsadą i w sum­ie wyprzedzał fil­mowo swo­je cza­sy. Christo­pher and his Kind to film telewiz­yjny z młodą śred­nio znaną szer­szej wid­owni obsadą. Nie mniej nawet jeśli nie są to porówny­walne filmy to owo zestaw­ie­nie świet­nie udowod­niło zwier­zowi jak w sum­ie trud­no dobrać skład­ni­ki do dobrego fil­mu. Bo sko­ro prak­ty­cznie ta sama his­to­ria i te same posta­cie mogą nas w jed­nym filmie wzruszyć a w drugim pozostaw­ić zupełnie obo­jęt­ny­mi to każe się to zas­tanow­ić nad tym jak nieuch­wyt­ny jest duch sztu­ki filmowej.

Z resztą jeśli poszukać jakiegoś szer­szego kon­tek­stu dla dzisiejszych rozważań zwierza to każe sobie to również zadać pytanie o istotę remake’u — tak dziś pop­u­larnego wśród pro­dukcji fil­mowych. Sko­ro bowiem to co zagrało raz niekoniecznie zagra po raz dru­gi to czy naprawdę jest to najbez­pieczniejszy sposób na pro­dukowanie filmów? A może właśnie należy krę­cić jeszcze raz filmy niekoniecznie udane — bo sko­ro nie ist­nieje żad­na pros­ta zasa­da to może się okazać, że zły film jest zły nie z powodu opowiadanej his­torii czy postaci ale dlat­ego, że nie zagrał jak­iś jeden ele­ment ( to ważne by pamię­tać, że tak jak zły film może mieć cza­sem jeden dobry ele­ment taki jak np. muzy­ka tak dobry film może przez taką drob­nos­tkę przepaść). 

Zawsze przy takich rozważa­ni­ach przy­chodzi zwier­zowi do głowy przykład chwalonego  niedawno ” Prawdzi­wego męst­wa” — to przykład nakręce­nia jeszcze raz fil­mu w sposób prak­ty­cznie iden­ty­czny ale dzię­ki drob­nym zmi­anom film który zdaniem zwierza nie wyróż­ni­ał się niczym z pomiędzy mnóst­wa West­ernów zamienił się w nowej odsłonie w dość gorzką przy­powieść o tym jak zem­s­ta nie przynosi pocieszenia. A prze­cież to była dokład­nie ta sama historia. 

Wraca­jąc do Ish­er­woo­da może prob­lem leży zupełnie gdzie indziej — jak zwierz wspom­ni­ał wszys­tkie filmy jakie widzi­ał na pod­staw­ie jego książek były od książek lep­sze ( wiem że brz­mi to jak herez­ja ale tak właśnie było) — być może więc prob­lem nie leży w fil­mach ale w tym, że to co pisał sam Ish­er­wood jest ciekawe ale to jakie treś­ci temu co napisał nadali reży­serzy jest bez porów­na­nia ciekawsze.