Zwierz wyszedł po kulturę, wrócił oburzony czyli co przeszkadza plecom dyrygenta

Hej

Jak wiecie zwierz niekiedy bywa w Fil­har­monii. To takie mały zwier­zowy prze­jaw kul­tur­al­nej wszys­tkożer­noś­ci.  Zwierz uwiel­bia to miejsce i uczu­cie kiedy melo­dia roz­chodzi się po wid­owni tak, że czuć ją od czub­ka głowy po palce u stóp. Wtedy człowiek czu­je się tak jak­by nie ist­ni­ało nic innego poza otacza­ją­cym go dźwiękiem. Jeśli jest to na dodatek dźwięk który się podo­ba trud­no o tak czyste obezwład­ni­a­jące szczęś­cie jak to które daje taka muzy­ka. Jest to uczu­cie nie porówny­walne z żad­nym innym słuchaniem muzy­ki czy to z nagrań czy nawet w świet­nie wypro­filowanym audiofil­skim poko­ju gdzie wszys­tko wisi wedle wyty­cznych a odt­warza­cz jest naj­droższy z możli­wych. Po pros­tu do takich odczuć trze­ba orkiestry. Ale aku­rat wczo­raj na zwierza żadne szczęś­cie nie czekało i to nie dlat­ego, że musi­ał opuś­cić kon­cert nieco wcześniej. Ani tez nie dlat­ego, że wyko­na­nia były dość prze­ciętne.  Zwierz poczuł się w Fil­har­monii źle bo spotkał się z zachowaniem, które nie przys­toi w świą­tyni kul­tu­ry wysok­iej, ani powiedzmy sobie szcz­erze gdziekol­wiek indziej.

Sprawa przed­staw­iała się następu­ją­co — zwierz siedzi­ał sobie w trzec­im rzędzie (mimo niechę­ci swo­jego towarzysza, który ma czułe ucho i pisze dla cza­sop­ism muzy­cznych zwierz zmusił go do kupi­enia tańszych biletów) rozglą­da­jąc się jak zwyk­le po sali (zaskaku­ją­co częs­to zwierz kogoś tam spo­ty­ka). Przed nim w rzędzie drugim usi­adła pani, obok niej stanął głębo­ki wózek inwalidz­ki, w której siedzi­ał towarzyszą­cy jej Pan. Zwierz pode­jrze­wa, że Pan cier­pi­ał na poraże­nie móz­gowe, w każdym razie był zde­cy­dowanie osobą bard­zo niepełnosprawną. Zwierz przez chwile pomyślał nawet, że to dobrze, że  cza­sy się zmieni­a­ją i ludzie na wózkach mogą spoko­jnie wyjść z domu i pójść do fil­har­monii.  Iluz­ja postępu szy­bko prysła. Do Pani podeszła bileter­ka w śred­nim wieku. Zwierz nie przysłuchi­wał się z początku roz­mowie (stąd nie napisze o sytu­acji do gazet jak sug­erowali mu niek­tórzy, bo wychodzi z założe­nia, że musi­ał­by wtedy słyszeć całą roz­mowę bard­zo dokład­nie) ale w pewnym momen­cie dotarła do niego dość prz­er­aża­ją­ca wymi­ana zdań. Otóż bileter­ka pytała Pani czy Pan się nie rusza w cza­sie słucha­nia muzy­ki bo część chorych osób ma takie jed­nos­ta­jne ruchy (tu pokaza­ła o jaki ruch jej chodzi) i dyry­gen­ci się na nie skarżą, że to przeszkadza. Po czym wskaza­ła na dal­sze rzędy jako na te gdzie moż­na się ewen­tu­al­nie prze­nieść. Niczego nie kaza­ła, co warto zauważyć, jedynie zasug­erowała. Pani, zapewniła, że jej towarzysz słucha muzy­ki spoko­jnie i potwierdz­iła to jeszcze raz kiedy bileter­ka dobit­niej poprosiła o potwierdze­nie, że Pan się nie będzie ruszał. Tu roz­mowa się zakończyła. 

Zwierz musi powiedzieć, że wpadł w stu­por. Nie był do koń­ca w stanie rozu­mieć, jak moż­na przeprowadz­ić z kimkol­wiek tego typu wymi­anę zdań. Uprzedza­jąc pyta­nia — zwierz nic nie zro­bił. Wie, że powinien coś powiedzieć ale nie za bard­zo wiedzi­ał jak się zachować. Pomi­ja­jąc fakt, że pod­słuchi­wał cud­zą roz­mowę w sposób abso­lut­nie bezczel­ny nie był pewien czy Pani, na której twarzy nie dostrzegł ani zdzi­wienia ani oburzenia chci­ała­by by ktoś się za nią pub­licznie awan­tur­ował. Zwierz jest całym sercem za stawaniem w czy­je­jś obronie ale nie chci­ał­by komuś zep­suć wiec­zoru dla włas­nego dobrego samopoczu­cia. Co praw­da zwierz stwierdz­ił głośno do swo­jego przy­ja­ciela (który choć genial­ny siedzieć spoko­jnie raczej nie siedzi, w każdym razie do chwili kiedy zacznie grać muzy­ka), że z tego co wie dyry­gent stoi tyłem do wid­owni i nawet najbardziej wier­cą­cy się widz nie jest w stanie mu przeszkodz­ić. Przy­ja­ciel wyraz­ił równe zdzi­wie­nie całym dialo­giem i przyz­nał zwier­zowi rację. Nieste­ty zwierz nie zro­bił nic więcej — trochę z zaskoczenia, trochę dlat­ego że kon­cert się zaczął.

Niem­niej zwierz prag­nie odkupić swo­je winy. Bo kur­czę jak to się dzieje, że ruchy pana na wózku przeszkadza­ją dyry­gen­towi  a kręcą­cy się z nudów (OK jeden utwór śred­nio dał się słuchać, a zwierz albo zasyp­ia albo się krę­ci na nud­nych utworach) zwierz jest już nieszkodli­wy. Dlaczego bileter­ka z troską dopy­tu­je się czy Pan na wózku będzie słuchał spoko­jnie, a nie zada­je tego pyta­nia matce małego dziec­ka, które rozpłakało się w pier­wszych min­u­tach kon­cer­tu (jak szep­nął przy­ja­ciel zwierza “wcale mu się nie dzi­wię”). Dlaczego każdy wchodzą­cy na wid­own­ię nie jest odpy­ty­wany na okoliczność umiejęt­noś­ci siedzenia w miejs­cu przez 90 min­ut, nie wierce­nia się, nie gada­nia (starszy pan miesiąc temu został ucis­zony dopiero przez towarzysza zwierza po tym jak zagadał pół kon­cer­tu), dlaczego nie rewidu­je się osób wnoszą­cych cukier­ki (który­mi sze­leszczą tylko wtedy kiedy orkies­tra gra piano) czy w końcu konieczność przed­staw­ienia zaświad­czenia lekarskiego o tym, że nie cier­pi się na zapale­nie płuc, gruźlicę, dusznicę czy jakąkol­wiek inną chorobę układu odd­e­chowego która zmusza ich do zanoszenia się kas­zlem w cza­sie prz­erw między kole­jny­mi częś­ci­a­mi sym­fonii. Są to rzeczy nie mniej przeszkadza­jące, a niekiedy nawet bardziej niż ruch oso­by na wózku inwalidzkim. Zwłaszcza — co zwierz dobit­nie pod­kreśla — dyry­gen­ci wid­owni nie widzą i wszyscy moglibyśmy robić meksykańską falę i też by tego nie zauważył.

Zwierz spotkał się w miejs­cach gdzie upraw­ia się kul­turę wyższą ze sporą iloś­cią nietol­er­ancji (towarzysz zwierza ubiera się do teatru dość nie­s­tandar­d­owo) ale zawsze były to zachowa­nia ze strony wid­owni. Wtedy zwierz wzdy­chał, złośli­wie doci­nał pan­iom w pięknych stro­jach, które wypowiadały się na tem­at ludzi którzy nie umieją się zachować w teatrze (kiedyś takie panie objechały towarzysza zwierza za strój by potem radośnie gadać przez pół pier­wszego aktu Wojny i Poko­ju) ale nie miał poczu­cia, że coś jest nie tak. Ludzie są nietol­er­an­cyjni i rzad­ko kiedy przy­chodzi im do głowy, że ten Pan w dresie jest kry­tykiem muzy­cznym. Zwłaszcza, że nie ukry­wa­jmy — w fil­har­mo­ni­ach, oper­ach i innych przy­bytkach muzy­ki poważnej wciąż więcej jest osób starszych z natu­ry nieco mniej elasty­cznych (żeby było jasne zwierz nie twierdzi że każ­da starsza oso­ba jest nietol­er­an­cyj­na — Broń Boże!). Ale chwila, w której tak zachowu­je się pra­cown­ik Fil­har­monii to moment, w którym zwierza aut­en­ty­cznie zaty­ka. Bo praw­da jest taka, że w Fil­har­monii zwierz zawsze czuł się bez­piecznie. Na zasadzie — jestem w miejs­cu, w którym obow­iązu­ją najwyższe możli­we stan­dardy i nawet jeśli wid­zowie nie zawsze dorośli do tego by zaak­cep­tować inność, to z całą pewnoś­cią dorosła do tego obsłu­ga. W końcu gdzieś muszą być ci ludzie, którzy wszys­t­kich trak­tu­ją równo.  Nieste­ty okazu­je się że zwierz się mylił — kto wie może nai­wnie myślał, że muzy­ka jed­nak nie tylko łagodzi oby­cza­je ale także je kształtuje.

Zapewne część z was może powiedzieć, że obawy pani bileter­ki nie były takie nie uza­sad­nione. Że część chorych osób wyda­je z siebie dźwię­ki, które utrud­ni­a­ją nie zakłó­cone słuchanie sym­fonii czy opery. Prawdę powiedzi­awszy jeśli nie mamy do czynienia z sesją nagran­iową (a takie zdarza­ją się w Fil­har­monii niesły­chanie rzad­ko a przy­na­jm­niej nie w obec­noś­ci zwierza, którego najczęś­ciej nie stać na bile­ty na takie imprezy) to na żad­nym kon­cer­cie nie jest abso­lut­nie cicho. Ludzie gada­ją, chrząka­ją, zanoszą się kas­zlem czy zaczy­na­ją nucić. W Fil­har­monii nie ma audiofili (z resztą wszyscy schowal­i­by się w pier­wszym rzędzie pier­wszego balkonu bo tylko tam jest dobra akusty­ka w Warsza­wskiej Fil­har­monii) są za to melo­mani. Ale melo­man, które­mu przeszkadza ktokol­wiek inny prag­ną­cy słuchać muzy­ki powinien zrzec się tego tytułu i opuś­cić mury fil­har­monii.  Z resztą ponown­ie — sko­ro ma być tak cicho i w skupi­e­niu to pouczać i prze­sadzać z dala od dyry­gen­ta (który chy­ba w tym przy­pad­ku niczego nie mógł­by być świadom bo był zagraniczny) wszys­t­kich, którzy nie pod­piszą doku­men­tu, że siedząc jak skała nie wydadzą z siebie żad­nego dźwięku.

Zwierz musi z resztą przyz­nać, że nie pier­wszy raz zdarzyło mu się zaob­ser­wować jak bard­zo pol­skie insty­tuc­je związane z kul­turą wyższą (w nieco mniejszym stop­niu z pop­u­larną) są nie dos­tosowane do przyj­mowa­nia osób niepełnosprawnych. Wciąż jest w Warsza­w­ie mnóst­wo wid­owni teatral­nych gdzie oso­ba na wózku po pros­tu się nie dostanie. Schody są wszędzie, wind praw­ie nie ma i jakoś wszyscy zawsze zgadza­my się z tym, że pewnych pomieszczeń nie da się prze­r­o­bić. O ile zwierz jeszcze jako tako rozu­mie, że zupełnie rozry­wkowe i rządne kasy kino trud­no zmusić by zostaw­iło lep­sze miejsce dla osób na zwózkach (zwyk­le muszą oglą­dać film z pier­wszych rzędów gdzie widać naj­gorzej) o tyle fakt, że w Operze Nar­o­dowej (ale i w Fil­har­monii) oso­ba na wózku musi siedzieć w prze­jś­ciu zami­ast mieć wyz­nac­zone miejsce (zwyk­le nie ma więcej niż jed­nej dwóch osób na sali więc nie mówimy o prze­bu­dowa­niu całego audy­to­ri­um) budzi w zwierzu mieszane uczu­cia. Chy­ba nikt kto wybiera się na wydarze­nie kul­tur­alne nie był­by zad­owolony z miejs­ca w prze­jś­ciu. Oczy­wiś­cie zwierz wie, że to wierz­chołek góry lodowej i że oso­by niepełnosprawne w Polsce mają dużo więk­sze prob­le­my na głowie. Ale z drugiej strony gdzieś trze­ba zacząć. Dlaczego nie od kul­tu­ry? Prze­cież co jak co, ale nieza­leżnie od kondy­cji fizy­cznej i stanu zdrowia, dostęp do kul­tu­ry jest ludziom potrzebny.

Zwierz nie mówi, że nic się w tej materii nie dzieje — ostat­nio minął w kinie grupę osób niewidomych co wskazu­je, że zde­cy­dowanie coś się pozy­ty­wnego dzieje. Są prze­cież co raz pop­u­larniejsze sys­te­my pozwala­jące niewidomym słuchać filmów. Co raz częś­ciej widu­je też oso­by na wózkach w kinach — którym zazwyczaj jed­nak poma­ga obsłu­ga — co świad­czy o tym, że zmienia się powoli nastaw­ie­nie do osób niepełnosprawnych w przestrzeni pub­licznej. Ale z drugiej strony takie wydarzenia jakich zwierz był dziś świad­kiem cofa­ją nas o lata świ­etlne.  Zwłaszcza w przy­pad­ku pode­jś­cia do osób, o których obsłu­ga mniema, że są niepełnosprawne intelek­tu­al­nie. Choć wyda­je się, że aku­rat muzy­ka to coś co może cieszyć nieza­leżnie od intelek­tu. Wciąż jed­nak poku­tu­je przeko­nanie, że właś­ci­wie oso­by takie powin­no się odd­zielać lub chować przed pełnosprawnymi. 

Właś­ci­wie zwierz nie wie co więcej napisać bo cóż mu pozosta­je poza złoś­cią i plana­mi napisa­nia obur­zonego lis­tu do Fil­har­monii. Niem­niej trze­ba przyz­nać, że choć zwierz nadal uwiel­bia słuchać muzy­ki klasy­cznej na żywo i nadal twierdzi, że każdy choć raz w życiu powinien pójść do Fil­har­monii to nie jest pewien czy tym przy­bytkiem do którego warto udać się po kul­turę wysoką jest Fil­har­mo­nia Nar­o­dowa. Bo sko­ro tak wyglą­da kul­tura wyso­ka to zwierz już woli do kina. Tam też ostat­nio muzykę dają. 

Ps: Zwierz zda­je sobie sprawę, że takie wybuchy świętego oburzenia są łatwe ale niewiele zmieni­a­ją. Nie mniej zwierz uważa, że sko­ro już zdobył sobie jaką taką grupę czytel­ników może się przed nimi oburzać pub­licznie. W końcu po coś ma tego bloga.??