Hej
Zwierz jak wiecie pisze recenzje ale także nałogowo je czyta. Część ludzi jest w stanie iść na film nie wiedząc co napisali o nim inni, ale zwierz do tej grupy nie zależy. Co tydzień w piątek zwierz uważnie przegląda wszystkie dodatki kulturalne w czasopismach w poszukiwaniu nowych tekstów recenzyjnych. Do tego jeszcze dochodzi czytanie recenzji w zagranicznej prasie i w internecie. Ostatecznie wychodzi a to że zwierz czytuje więcej recenzji niż ogląda filmów (bo czyta też recenzje filmów których nie ma zamiaru zobaczyć. Wśród nich znajduje zwierz niekiedy takie, których autor wcale nie ma ochoty napisać krytycznej recenzji filmu choć ten na to zdecydowanie zasługuje. Ale recenzent bądź to z sympatii bądź to z przekonania, że dany film nie zasługuje na głęboką analizę szuka jakichś wymówek dlaczego produkcja mimo, że nie jest najlepsza jednak zasługuje na wysoką ocenę lub chociażby wizytę w kinie. Zwierz zawsze tropi takie usprawiedliwienia recenzentów które pomagają wyjść z twarzą z sytuacji kiedy film jest zły a recenzja musi być dobra. Zwierz wybrał kilka z nich które najbardziej go denerwują.
To film dla młodzieży — tekst który padał miliony razy w najróżniejszych recenzjach Miasta 44. Wynika z niego, że młodzież jest gatunkiem tak dziwnym złożonym z tak niezrozumiałych istot, że nawet jeśli film ci się nie podoba (albo nie jesteś pewien czy reżyser przypadkiem nie dobrał zupełnie chaotycznie pomysłów realizatorskich) to pewnie te dziwne nastolatki radują się gdzieś kącie.Przy czym co ciekawe te same nastolatki oglądają bez najmniejszego problemu wszystkie filmy które muszą nadrobić (choć zwierz wie że nie wszyscy nadrabiają stare filmy) a które nie są kręcone specjalnie dla nich i cała masa coś z tego rozumie. Prawdą jest że istnieje coś takiego jak film czy literatura młodzieżowa i rzeczywiście może niekiedy sięgać po inne środki wyrazu. Ale nie ma przebacz, produkcje młodzieżowe mogą być dostosowane do wieku, ale jeśli się tego nie da oglądać to wiek potencjalnego widza nie jest żadnym usprawiedliwieniem. Zresztą jak zwierz wielokrotnie pisał — dla młodych ludzi trzeba kręcić lepiej a nie gorzej.
Temat jest ważny — to w ogóle problem nie tylko kina ale i literatury. Twórca, pisarz albo reżyser podejmuje ważny temat — może to być dzieło historyczne, albo społeczne. temat rzeczywiście ważnym, niekiedy bardzo trudny. Reżyser się cieszy a krytyk w rozdarciu. Jak napisać że film o tak ważnych rzeczach jest marny. Tymczasem zdaniem zwierza podjęcie ważnego tematu nie jest wymówką. Wręcz przeciwnie jeśli temat jest ważny to film powinien być naprawdę dobry, inaczej to tylko próba złapania widza na “istotną społecznie” tematykę. Dodatkowo zwierz jest zdania, że jeśli film podejmuje jakiś trudny temat to reżyser, scenarzysta czy producent powinien bardzo dokładnie wiedzieć co chce w danej sprawie powiedzieć, jaką perspektywę dodać inaczej można się zastanawiać czy ktoś nie wykorzystuje ludzkiego nieszczęścia tylko po to by sobie zarobić
Jak na film polski nie jest źle — zwierz zwrócił uwagę, że ta wymówka pojawia się częściej w rozmowach niż w recenzjach. Otóż jakaś produkcja nie budzi zachwytu ale jak na film polski jest całkiem niezła. Tu zwierzowi od razu się coś w kieszeni otwiera bo zwierz nie chce by coś było dobre jak na polskie standardy (ostatnimi laty nie wysokie) ale żeby po prostu był to dobry kawałek kina, bez znaczenia gdzie go wyprodukowano .Plus dla zwierza to jest zdanie nie tyle usprawiedliwiające produkcje co po prostu niesłychanie smutne — jak niski musi być poziom kinematografii kiedy uznajemy że to wystarczająca wymówka dla reżysera który nakręcił marny film.
Budżet był mały — tu zwierz ma mieszane uczucia. Z jednej strony rozumie, że w przypadku części produkcji konieczne jest wspomnienie w recenzji że budżet nie pozwalał na wiele. Z drugiej
strony — być może zwierz wykaże się brakiem serca ale jeśli twórca nie ma odpowiedniego budżetu by
zrealizować swoją wizję, to może powinien ją przemyśleć. Coś jak z Wiedźminem — nie obchodzi mnie że było was stać tylko na takie efekty specjalne bo są one straszne. Tu jednak zwierz jest jeszcze gotowy uznać że czasem film trzeba nakręcić a czekać na kasę nie sposób. Z drugiej strony — jeśli recenzent jest w stanie dostrzec niski budżet to czasem oznacza to, że twórcy nie popisali się kreatywnością — wielu twórców filmów niskobudżetowych potrafi doskonale zatuszować fakt, że nie było ich stać na efekty specjalne czy niesamowite dekoracje
Znany reżyser/debiutant — uwaga o innych osiągnięciach reżysera, traktowana jako wymówka najczęściej w sytuacji kiedy wielki reżyser albo reżyser który ma na swoim koncie kilka dobrych filmów nakręci coś co jest raczej średnie. Ewentualnie kiedy mamy do czynienia z debiutantem któremu wszyscy kibicują (np. wcześniej zasłużył się jako aktor) ale niestety film który wyszedł spod jego ręki jest średni. Zwierz naprawdę rozumie, że wielcy reżyserzy dostają od krytyków odrobinę taryfy ulgowej bo rzeczywiście wciąż pamięta się ich wielkie osiągnięcia i czasem trudno uwierzyć że ktoś tak utalentowany nakręcił tak marny film, ale z drugiej strony — widz płacący za bilet do kina czy po prostu siadający do oglądania filmu nie koniecznie musi brać pod uwagę co jeszcze innego reżyser nakręcił bo przede wszystkim liczy się to czy udał mu się tej jeden konkretny film który właśnie widz będzie oglądał. W przypadku debiutantów zaś oczywiście czasem można przyjąć odrobinę taryfy ulgowej ale z drugiej strony — bilety na filmy debiutantów nie są tańsze. Przy czym wszyscy wiemy, że akurat debiutanci potrafią kręcić wybitne filmy.
Ale to taki gatunek — jedna z największych zmor marnej krytyki to usprawiedliwianie niedociągnięć filmu jego gatunkiem. Tymczasem od każdego filmu powinno się wymagać by był najlepszy. Zwierz nie jest głupi i wie że komedie romantyczne mają wpisane w ramy gatunku dobre zakończenie ale to nie znaczy że scenarzysta jest zwolniony z myślenia o tym w jaki sposób wykorzystać schemat na swoją korzyść. Podobnie w przypadku ekranizacji komiksu — każdy zagorzały wielbiciel Marvela wie, że fakt iż film powstał na podstawie komiksu wcale nie sprawia że jesteśmy w stanie wybaczyć każdą niedorzeczność. Wręcz przeciwnie część wielbicieli wyostrza słuch i wzrok w kinie czając się na wszelkie schematyczne rozwiązania i ciesząc się ze wszystkiego co nowe i oryginalne. Zresztą to zdanie chyba najlepiej znają wielbiciele sf (zwłaszcza książkowego) którzy od lat pomstują na wszystkich krytyków i pisarzy którzy uważają że umieszczenie akcji w kosmosie czy przyszłości zwalnia ich zupełnie z podążania za tropem logiki.
Aktorzy dobrze grali — zwierz jest w stanie zrozumieć że gra aktorka stanowi tak duży komponent sztuki filmowej że może stanowić wymówkę jeśli film ma niedociągnięcia scenariuszowe. Z drugiej strony — zwierz musi przyznać że jeśli aktorzy dobrze grają a film nadal jest beznadziejny to jest to z perspektywy zwierza zjawisko bardzo smutne bo oznacza to, że film miał spory potencjał który zmarnowano. To coś jak z jeżdżeniem pod wpływem alkoholu. Dawno dawno temu traktowano to jako okoliczność łagodzącą a dziś jest to jedna z tych rzeczy która automatycznie pozwala wskazać osobę winną
Strona wizualna porywa — Być może to jest problem wyłącznie zwierza, ale jeśli ktoś mówi mu że scenariusz kuleje ale stron wizualna porywa to zwierz raczej nie czuje być jedno mogło rekompensować drugie. Jasne zwierz wie, że film jest sztuką wizualną ale jednak w przypadku większości filmów wykorzystujemy obraz do tego by coś opowiedzieć. Jeśli film jest najpiękniejszy a nie ma w nim ciekawej historii to przynajmniej z perspektywy zwierza jest to zmarnowany wysiłek. Chyba dlatego zwierz jest jedną z osób bardzo dystansujących się do Avatara — jasne te wszystkie latające góry są śliczne ale zwierz bez dobrej historii reaguje na nie trochę wzruszeniem ramion. Bo w takim razie nie musi wybierać się do kina — wystarczy że pójdzie zobaczy sobie zachód słońca — też piękny choć istotnie scenariusz nieco wtórny.
Długo kręcono — och to jest argument który się pojawia od czas do czasu informujący zwierza ile lat twórca zbierał na film pieniądze albo ile czasu go kręcił. Zwierz nie jest zupełnie bez sensu i może np. wybaczyć pewną niespójność w scenariuszu czy udać że nie widzi jak postarzeli się aktorzy. Ale z drugiej strony ponownie — kiedy lata pracy nie przekładają się na dobry film zwierzowi jest bardziej przykro niż czuje że musi przyjąć taryfę ulgową. Zwłaszcza że można się zastanowić czy nikt przez tyle lat naprawdę nie powiedział twórcy że jego film jest średni albo jak to czasem bywa zły.
Widzicie to nie jest tak, że zwierz jest bez serca, nienawidzi wszystkich itp. Wręcz przeciwnie — zwierz jest gotowy kochać wszystkich twórców i wybaczać im największe idiotyzmy. Tylko że w każdym kto chce pisać o kinie krytycznie musi istnieć pewne rozdwojenie. Jedna osoba musi z empatią podchodzić do reżyser, aktorów, producenta — widzieć w nich ludzi którzy naprawdę się starali by zrobić jak najlepszy film (tak to jest jedna z tych rzeczy których zwierz jest pewien — nikt nie chce zrobić złego filmu). Druga — ta która ostatecznie pisze recenzje — musi się zachowywać jakby tam nie było osób, jakby zrobienie dobrego filmu było za każdym razem możliwe, jakby wymaganie od twórców by za każdym razem starali się jak najbardziej było oczywiste. To nie jest postawa złośliwa, ani niechętna twórcom. To jest jedyna postawa która pozwala ocenić film nie tyle obiektywnie co jako jakieś osobne od swoich twórców dzieło. Oczywiście czasem trzeba filmowca usprawiedliwić, albo dopowiedzieć co stoi za takimi a nie innymi wyborami. Ale ostatecznie i tak liczy się czy film jest dobry czy zły. Bo wiecie — ten pies który zjada pracę domową — jakoś nigdy nie połasił się na naprawdę dobre wypracowanie.
Ps: Zwierz rezyduje w Siedlcach i wam jutro wszystko opowie, bo dzieje się tu bardzo wiele :)