Abyście byli sądzeni czyli zwierz i Sędzia

Hej

Jak to zwyk­le bywa w przy­pad­ku filmów na które bard­zo chcie się pójść od razu po tym jak trafią do kina zwyk­le lądu­je się na sali kinowej jako jed­na z ostat­nich osób. Nie nie chodzi o słyn­nych Bogów na których zwierz jeszcze nie trafił ale o Sędziego. W ramach bycia fil­mowym stalk­erem kari­ery Rober­ta Downeya Jr. zwierz wiedzi­ał, że musi Sędziego obe­jrzeć mniej więcej w chwili kiedy dowiedzi­ał się, że taki film pow­stanie. Na skutek różnych okolicznoś­ci udało mu się to dopiero ter­az. I dobrze, bo nie ma nic przy­jem­niejszego niż oglą­danie fil­mu bez presji, że trze­ba go jak najszy­b­ciej pole­cić. Zwłaszcza, że jeśli prze­gapicie seans Sędziego w kinie to nadal jest to film który doskonale sprawdzi się w cza­sie sean­su w domu.

W skró­cie: Sędzia to porządne kino z bonu­sowym wgapi­aniem się w Rober­ta Downeya Jr. przez pon­ad dwie godziny

Sędzia to sto­sunkowo pros­ta his­to­ria. Mamy więc znane moty­wy – bohater znany prawnik, skuteczny ale pozbaw­iony moral­noś­ci, przy­jeżdża do rodzin­nego mias­ta na pogrzeb mat­ki. Oczy­wiś­cie rodzinne mias­to to zadupie na końcu świa­ta, z którego nasz bohater radośnie się przed dwudzi­es­tu laty wyr­wał.  I na pier­wszy rzut oka trud­no mu się dzi­wić. Pozostaw­ił za sobą braci, niemiłe wspom­nienia ale przede wszys­tkim apodyk­ty­cznego ojca, z którym poróżnił się przed laty. I już wracał­by nasz prawnik do domu kiedy okazu­je się, że jego ojciec – sędzia o niepos­zlakowanej moral­noś­ci, sam stanie przed sądem. Zarzu­ty wyglą­da­ją poważnie, a w okol­i­cy nie ma lep­szego prawni­ka niż nasz bohater. Jak sami widzi­cie sce­nar­iusz przy­pom­i­na trochę te pro­dukc­je Hall­marku czy innej stacji nada­jącej oby­cza­jowe pro­dukc­je dla ludzi, którzy spędza­ją dużo cza­su w domu i jeszcze oglą­da­ją telewiz­ję w telewiz­ji. Bo oczy­wiś­cie nie o pra­wo w filmie chodzi ale o sprawy rodzinne. Są więc bra­cia, których życie nie potoczyło się tak dobrze jak bohat­era, jest jak­iś rozwód i cór­ka w tle, jest była miłoś­ci, kwes­t­ia przeszłoś­ci, dobrych i złych wyborów, pró­by zrozu­mienia motywacji jakie rządzą rodzi­ca­mi, wza­jemne pre­ten­sje i nie dające się tak pros­tu urwać rodzinne więzi.

Sędzia to doskon­ały przykład na to jak wiele w odbiorze fil­mu może zmienić dobra obsa­da i dobry reżyser

Było­by to wszys­tko trudne do zniesienia gdy­by nie to, że film nie próbu­je nad­miernie kom­bi­nować. Posta­cie są jas­no zarysowane i od razu wiemy kto jest kim. Do tego nie trud­no uwierzyć w relac­je między nimi. Bard­zo dobrze pokazano trzech braci i układ sił między nimi. Dobrze pokazano też prob­lem głównego bohat­era który z jed­nej strony chci­ał­by się spakować i rzu­cić wszys­tko w dia­bły z drugiej wciąż zależy mu na ojcu i jego opinii. Intere­su­jące są też w sum­ie dwa główne prob­le­my fil­mu. Jeden – czy ważniejsze jest sprawne posługi­wanie się mater­ią prawa czy szukanie spraw­iedli­woś­ci, dru­gi- jakie znacze­nie ma rep­utac­ja człowieka i co moż­na robić by ja ocal­ić i w końcu trze­cie —  czy jeśli rodz­ice trak­tu­ją dzieci nad­miernie surowo ale przynosi to dobre efek­ty to czy moż­na im wybaczyć. Te tem­aty się przeplata­ją i w sum­ie twór­cy dają na każde pytanie wcale nie taką jed­noz­naczną odpowiedź. Rep­utac­ja okazu­je się niekiedy sil­niejsza od pomył­ki, egzek­wowanie prawa jest tak dalekie od poczu­cia spraw­iedli­woś­ci jak tylko moż­na, a wspom­nienia złego trak­towa­nia spraw­ia­ją, że późniejsze sukcesy w życiu nie cieszą tak jak powin­ny. Przy czym twór­cy odnoszą się do wszys­t­kich postaci w swoim filmie z pewną życ­zli­woś­cią. To rzad­ki przy­padek pro­dukcji w której nie ma tego złego. Wszyscy tutaj są zaplą­tani we wza­jemne relac­je, pre­ten­sje, stra­cone szan­sy ale w ostate­cznoś­ci jakoś się da dalej żyć. Przy czym film cały czas daje nam poczu­cie, że na wszys­tko jest czas – od wypros­towa­nia swo­jego życia, po naprawę relacji, poz­nanie swoich dzieci i spróbowanie być szczęśliwym.

  Tak łat­wo w tym filmie uwierzyć w kru­chość bohat­era granego przez Rober­ta Duval­la że zwierz musi­ał sobie dopiero przy­pom­nieć, że to prze­cież tylko aktor w roli

Przy czym film mimo tych wszys­t­kich dra­maty­cznych zapętleń wcale nie mnoży ich tak bard­zo jak­by się mogło wydawać. W wielu miejs­cach gdzie sporo pro­dukcji uderzyło­by w łza­we tony pojaw­ia się poczu­cie humoru. Sporo prob­lemów dostrzegamy ale bohaterowie nie omaw­ia­ją ich nam na ekranie (np. widać że bra­cia nie do koń­ca wiedzą co zro­bią  z opieką na najmłod­szym z nich który jest lekko upośled­zony umysłowo ale sprawa pojaw­ia się tylko w jed­nym dia­logu). Nie ma też wielkiej amerykańskiej mowy a właś­ci­wie jest rozłożona na wiele dialogów, które nie brzmią tak strasznie sztucznie (poza jed­nym który zda­je się wyję­ty z zupełnie innej pro­dukcji i zupełnie nie pasu­je do sce­nar­iusza, jak­by sce­narzyś­ci wrzu­cili go przy­pad­kowo bo nie wiedzieli gdzie go wstaw­ić). Do tego mimo, że oglą­damy film z olbrzymim wątkiem prawniczym, nie dosta­je­my porusza­ją­cych mów koń­cowych – mimo, że sce­nar­iusz aż się o nie prosi. I dobrze bo pewnie zmarnowało­by to dobre wraże­nie jakie robi pro­dukc­ja. Zresztą oglą­da­jąc film nie sposób nie dostrzec, że cały sądowy dra­mat bierze się ze specy­fi­ki prawa amerykańskiego. W Polsce nie było­by fil­mu. No ale to inna sprawa. Zwier­zowi podobało się nato­mi­ast, że sporo wątków potrak­towano w sposób bard­zo nat­u­ral­ny. Jak dziew­czynę naszego bohat­era z przeszłoś­ci. Sce­ny między nimi były nat­u­ralne, pozbaw­ione jak­iś wiel­kich dra­maty­cznych scen – miło zobaczyć na ekranie parę między którą wciąż jest chemia, ale obo­je na tyle dobrze wiedzą kim są  by nie musieć się aż tak strasznie żreć o przeszłość. Plus wątek cór­ki bohater­ki wiąże się z jed­ną z najbardziej komicznych scen w całym filmie.

Zwierz nie wie kim byli spece od castin­gu ale postarali się by dobrze obsadz­ić role dru­go­planowe. Nadzwyczaj dobrze

Jed­na tym co naprawdę wyróż­nia Sędziego jest aktorstwo. Zaczni­jmy od Rober­ta Downeya Jr. Zwierz nie wie czy sce­narzyś­ci pisali role pod niego ale trochę takie spraw­ia wraże­nie. Losy jego bohat­era może nie są iden­ty­czne jak losy akto­ra ale widać pewne podobieńst­wa. Do tego cechy charak­teru bohat­era – nad­mier­na pewność siebie, kon­cen­trowanie uwa­gi innych na sobie, swoiste ADHD, skłon­ność do długich i błyskotli­wych przemów. Wszys­tko to przy­pom­i­na trochę akto­ra w życiu pry­wat­nym. Jed­nocześnie Downey Jr. ma rzad­ki dar portre­towa­nia bohaterów którzy są jed­nocześnie bard­zo pewni siebie, wręcz ego­cen­tryczni, z drugiej wrażli­wi i zranieni. Przy czym nieza­leżnie od tego czy gra nad­miernie pewnego siebie prawni­ka z wielkiego mias­ta, który szy­bkim ruchem zakła­da oku­lary prze­ci­wsłoneczne, czy ojca który próbu­je trochę w jeden week­end nadro­bić fakt, że nie zna cór­ki, czy syna który tak strasznie nie jest w stanie poradz­ić sobie z uczu­ci­a­mi jakie żywi do ojca – we wszys­tkim jest wiary­god­ny. Downey Jr. ma dość specy­ficzny sposób gry – wszyscy jego bohaterowie mają podob­ne gesty, podob­ny sposób chodzenia, artyku­lacji, zachowa­nia się pub­licznie. Tego aktor nie zmienia, tak więc co chwilę błys­ka nam na ekranie Tony Stark czy Sher­lock Holmes. Ale to nie przeszkadza bo Downey tak przyci­na pod siebie swoich bohaterów że w końcu zapom­i­namy, że korzys­ta zawsze z tych samych środ­ków. Przy czym zwierz jest zda­nia że tal­ent akto­ra objaw­ia się przede wszys­tkim w tych sce­nach w których nie ma dialogów. Tam gdzie trze­ba zagrać spo­jrze­niem, mil­cze­niem opowiedzieć wszys­tko bez pomo­cy sce­nar­iusza. Zdaniem zwierza Downey w tych sce­nach ani razu nie chy­bia, łącznie ze sceną w której raz tylko w filmie płacze a widz ukrad­kiem się­ga po chus­tecz­ki. Zwierz nie był­by sobą gdy­by nie stwierdz­ił przy okazji, że powiedzieć o Downeyu że dobrze się trzy­ma to jakieś trag­icznie nieporozu­mie­nie. Choć na zdję­ci­ach wypa­da jako przys­to­jny facet, to taś­ma fil­mowa go po pros­tu kocha. Romans to namięt­ny stras­zli­wie, i aktor w żad­nej sce­nie nie wyglą­da źle, choć trze­ba przyz­nać, że poma­ga mu oper­a­tor Janusz Kamińs­ki fil­mu­jąc go tak by zawsze się wydawało, ze patrzymy na jego lep­szy pro­fil (czyli każdy). Przy czym Downey to przy­padek akto­ra który w młodoś­ci aż tak piękny nie był a potem jak­by twarz nad­go­niła mu za oczy­ma i ter­az kiedy spoglą­da tymi olbrzy­mi brą­zowy­mi oczyska­mi na widza to nie pozosta­je nic innego ja tylko westch­nąć. Zwierz przyz­na szcz­erze, że rozważał nawet czy nie obe­jrzeć tego fil­mu jeszcze raz tylko po to by się na niego pogapić. To jest nieprzyz­woite tak dobrze wyglą­dać i to jeszcze z roku na rok co raz lepiej.

  Między aktora­mi w filmie jest taka dobra chemia, że nie muszą się za bard­zo starać sprzedać nam łączą­cych ich więzi

Nie gorszy jest Robert Duvall. Granie starszego upartego, mającego prob­le­my zdrowotne człowieka nie jest proste. Pomi­ja­jąc fakt, że aktor musi się w pewien sposób obnażyć i jak zwierz pode­jrze­wa wys­taw­ić na swo­je najwięk­sze lęki to jeszcze – mimo, że pracu­je i jest w formie – pokazać się jako oso­ba zde­cy­dowanie słab­sza czy niemal zniedołęż­ni­ała. I zwierz przyz­na szcz­erze Duvall jest w tej roli znakomi­ty. Przyglą­da­jąc się temu jak gra suerowego Sędziego nie mamy najm­niejszy trud­noś­ci by zrozu­mieć dlaczego nawet jego dzieci mówią do niego nie „tato” a „sędzio” i dlaczego mimo, iż wszyscy syn­owie są dorośli i mają rodziny wciąż jego zdanie tak bard­zo się dla nich liczy. A jed­nocześnie zwierz oglą­dał ten film cały czas bojąc się o odgry­wanego przez niego bohat­era. Czy da radę powiedzieć to co chce, czy dojdzie do poko­ju obok, czy zna­jdzie siłę by wziąć udzi­ał w pro­ce­sie. Dopiero kiedy pojaw­iły się napisy koń­cowe zwierz zdał sobie sprawę, że w isto­cie oglą­da człowieka który abso­lut­nie jest w pełni władz umysłowych, do tego na tyle zdrowego by bez prob­le­mu wziąć udzi­ał w zdję­ci­ach do fil­mu, zapamię­tać swo­je kwest­ie i stworzyć na ekranie przekonu­jącą postać. Zwierz musi przyz­nać, że uświadomie­nie sobie, że ta cała kru­chość jest przed nim ode­grana spraw­iło, że zwierz naprawdę jest pod wraże­niem roli. Nie przeszarżowanej a jed­nak pełnej emocji.

  Och jak kam­era prowad­zona przez Janusza Kamińskiego kocha Rober­ta Downeya Jr. Niemal w każdym kadrze

Ale to nie koniec – zwierz nie wie kim byli spece od castin­gu ale najwyraźniej nie bali się rozsyłać sce­nar­iusza do aktorów znanych. W niewielkiej w sum­ie roli proku­ra­to­ra wys­tępu­je Bil­ly Bob Thor­ton, którego zwierz po pros­tu uwiel­bia. To jeden z tych aktorów którzy właś­ci­wie nic nie muszą robić. Min­i­mal­izm jego gry spraw­ia, że każdy gest nabiera znaczenia i postać pow­sta­je między jed­ną a dru­ga lin­ijką dia­logu. Ponown­ie – tu zaled­wie drob­ny­mi spo­jrzeni­a­mi i ges­ta­mi tworzy ciekawą i w sum­ie niejed­noz­naczną postać. Z jed­nej strony proku­ra­tor który chce się ode­grać na naszym bohaterze, z drugiej jed­na z licznych osób w tym filmie która także poczu­je na włas­nej skórze jak trud­no cza­sem przyjąć wymier­zony werdykt jako spraw­iedli­wy. W roli ukochanej bohat­era z młodoś­ci wys­tępu­je Vera Farmi­ga. Jej bohater­ka to z jed­nej strony ciekawy przykład na postać złożoną z klisz ale także na postać która tym klis­zom się wymy­ka. Duża w tym zasłu­ga aktor­ki, która gra z rzad­ko spo­tykaną w kinie lekkoś­cią i pewnoś­cią siebie. Ostate­cznie jej bohater­ka wyda­je się, mieć jej dużo więcej niż główny bohater. Zresztą zwierz chci­ał­by podz­iękować twór­com fil­mu że tym razem różni­ca pomiędzy aktora­mi gra­ją­cy­mi zakochanych z przeszłoś­ci wynosi jedynie osiem lat. Nadal dużo ale przy­na­jm­niej obo­je są po czter­dzi­estce.  Plus bard­zo dobrze razem wyglą­da­ją. Zwierz był też nieco zdzi­wiony jak dobrze grał  Dax Shep­ard w roli miejs­cowego prawni­ka. Zwierz kojarzy akto­ra głównie z głupich komedii, a tu zagrał bard­zo dobrze, odpowied­nio odd­a­jąc prz­er­aże­nie i brak doświad­czenia swo­jego bohatera.

Film jest dłu­gi ale co ciekawe tam gdzie mógł­by iść w jak­iś niesamow­ity dra­mat z kon­sek­wenc­ja­mi radzi sobie całkiem dobrze bez nich.

Sędzia to dłu­gi film. Niesamowicie wręcz trady­cyjny w sposo­bie opowiada­nia his­torii. Nie ma tu dróg na skró­ty, mon­taży, zadzi­wia­ją­cych wyborów muzy­cznych. Sce­ny układa­ją się w ład­ną całość. Nic nie przyśpiesza, wręcz prze­ci­wnie uję­cia trwa­ją te kil­ka chwil dłużej niż w nor­mal­nym filmie. Kiedy wid­ow­n­ia ma westch­nąć wzdy­cha, kiedy ma się uśmiech­nąć, uśmiecha, kiedy ma wzruszyć, ociera łzę. Film nie spieszy się z zakończe­niem, ani ujaw­ni­an­iem fak­tów, choć widz szy­bko wielu rzeczy się domyśla. Ale nie chodzi tu o poś­piech. To his­to­ria w której widz ma się zado­mow­ić. Opowiedziana szy­b­ciej straciła­by sporo swo­jego uroku. Przy czym zwierz nie będzie was przekony­wał, że to wybitne kino. Ten sam sce­nar­iusz, z gorszą obsadą, mniej sprawną reży­ser­ią i brzyd­szy­mi zdję­ci­a­mi mógł­by się okazać nie do zniesienia. A tak dosta­je­my rzad­ki przy­padek co by było gdy­by pro­dukc­je które zwyk­le nie trafi­a­ją do rąk tak dobrej obsady zre­al­i­zować najwyższym możli­wym kosztem przy udziale utal­en­towanych ludzi. Nagle okazu­je się, że his­to­ria oży­wa a widz wychodzi tak dzi­wnie zad­owolony z sean­su. Trud­no zwier­zowi jed­noz­nacznie opisać to uczu­cie ale to satys­fakc­ja jaka towarzyszy fil­mom, które nawet jeśli nie per­fek­cyjne są kon­sek­wentne i dają przy­jem­ność z oglą­da­nia. Zwierz jest przeko­nany, że taki dłu­gi film będzie się doskonale oglą­dało w sobot­nie popołud­nie jed­nocześnie dysku­tu­jąc nad herbatką kto ma rację. Takich filmów nigdy nie jest za dużo. Tak więc jak­by ktoś pytał jaki jest werdykt to zwierz może powiedzieć że Sędzia nie jest win­ny bycia złym filmem. To taki dobry porząd­ny film. Nie arcy­dzieło, ale jeśli się np. waha­cie czy iść do kina to warto dać mu szan­sę. Bo w sum­ie dziś takie trady­cyjne kino z prostą nar­racją jest w odwro­cie. I trochę szko­da. Poza tym Robert Downey Jr. jest w tym filmie obłęd­nie przys­to­jny. Tak w ramach rozsąd­nych i wyważonych argu­men­tów wyso­ki Sądzie.

Ps: Dziś jak wiecie jest pogańskie paskud­nie amerykańskie świę­to Hal­loween, które zwierz będzie świę­tował. Strój przy­go­towany zaprosze­nie przyjęte więc zwierz spodziewa się, że balu­jąc może prze­gapić godz­inę pisa­nia wpisu. Umówmy się że jutro poczyta­cie jak zwier­zowi kac przejdzie

Ps2: Moż­na już się zapisy­wać na tegoroczne Secret San­ta – corocz­na impreza zwierza na której obdarowu­je­my się prezen­ta­mi. W tym roku zasady są nieco inne, więc zan­im przys­tąpicie przeczy­ta­j­cie uważnie opis wydarzenia. Ma zwierz nadzieję, że wszyscy będziemy się dobrze bawić :)