Bohaterowie bez opowieści czyli zwierz o American Hustle

Hej

Raz na jak­iś czas to się zdarza. Pojaw­ia się film, który budzi zach­wyt, syp­ią się nań nagrody, ale zwierz nie jest w stanie pojąć, co tak zach­wyciło kry­tyków.  Rok temu zwierz nie pojął, co tak zach­wyciło Akademię Fil­mową w „Porad­niku pozy­ty­wnego myśle­nia”. Oczy­wiś­cie to był dobry film oby­cza­jowy, ale nie spraw­iał wraże­nia, lep­szego od wielu innych dobrych filmów. Miał nawet swo­je wady, które wyjątkowo zwierza uwier­ały. Ter­az cały fil­mowy sezon później zwierz jest ponown­ie w tej samej sytu­acji. David O Rus­sel radośnie uśmiecha się odbier­a­jąc kole­jne nagrody, ma sporo szans by zgar­nąć nie jed­nego Oscara, na jego obsadę spa­da deszcz pochwał, sce­nar­iusz właś­ci­wie nie ma konkurencji a zwierz nie rozu­mie.  I zas­tanaw­ia się czy w ogóle całą tą his­torię moż­na zrozu­mieć oglą­da­jąc ją po tej stron­ie Atlantyku.

Rus­sel stworzył znakomi­tych bohaterów ubrał ich w ciuchy z epo­ki i… no właśnie trud­no powiedzieć co dalej.

Żeby nie było, że zwierz nie jest w stanie docenić ciekawej kon­cepcji zaczniemy od tego, co zwierz uważa za plus fil­mu. Na pewno Rus­sel trafił do serc amerykanów decy­du­jąc się osadz­ić akcję w lat­ach 70. Nie chodzi jedynie o modę, muzykę, samo­chody i całą tą sen­ty­men­tal­ną otoczkę. Rus­sel opowia­da nam his­torię, która roz­gry­wa się w samym środ­ku kryzy­su – gdzie pieniędzy nie ma, poli­ty­cy są głown­ie sko­rumpowani a ludzie stara­ją się przeżyć. Z tego przeży­cia za wszelką cenę, wymyśla­nia siebie na nowo, szuka­nia swo­jego miejs­ca i szczęś­cia Rus­sel robi tem­at prze­wod­ni fil­mu. To coś, co prze­maw­ia do otwartych amerykańs­kich serc – i nawet, jeśli częś­cią tego planu jest popeł­ni­an­ie mniejszych i więk­szych oszustw (jak czynią to nasi bohaterowie) to swo­ją wolą przetr­wa­nia i niez­godą na miejsce, jakie przy­dzielił im los zysku­ją sym­pa­tię wid­owni. Zwierz rozu­mie ten zamysł i choć sam owej woli przetr­wa­nia nie staw­iał­by tak wysoko na piedestale to jed­nak rozu­mie, dlaczego do ludzi – zwłaszcza tych zaw­iedzionych życiem, jakie im się trafiło – taki film trafia. Dru­ga sprawa to obsa­da. David O Rus­sel ma rzeczy­wiś­cie rękę do aktorów.

Nie ma kogoś takiego jak Chris­t­ian Bale. Jest mięk­ka plas­ty­cz­na masa z której moż­na ulepić każdego od Bat­mana po oszus­ta z Bronxu. Zwierz nawet żału­je, że nie przepa­da za aktorem. 

Przede wszys­tkim abso­lut­nie doskon­ała jest w filmie Amy Adams. Aktor­ka, która zdaniem zwierza wciąż jest niedoce­niona (gra w wielu doskon­ałych fil­mach, dosta­je nom­i­nac­je, ale jakoś zwierz nie słyszy by ludzie kojarzyli, jaka jest dobra) ma dar zmieni­a­nia się ze sce­ny na scenę ze spo­jrzenia na spo­jrze­nie.  Wyglą­da abso­lut­nie doskonale (i bard­zo sek­sown­ie) w ciuchach z lat, 70 w których 90% ludzi wyglą­dało­by kre­tyńsko, ale przede wszys­tkim spraw­ia, że troszczymy się o jej postać. Więcej, zwierz ma wraże­nie jak­byśmy więk­szość fil­mu oglą­dali z jej per­spek­ty­wy. W tej his­torii gdzie właś­ci­wie nie ma jed­nego głównego bohat­era, zwierz miał wraże­nie, że ona dużo bardziej niż Chris­t­ian Bale pasu­je na główną postać. Zwłaszcza, że nawet widz nie jest w jej przy­pad­ku do koń­ca pewien, kiedy mówi prawdę a kiedy decy­du­je się na manip­u­lację. Gdy­by dostała za swo­ją role Oscara zwierz by się nie bun­tował. Nato­mi­ast zwierz nie rozu­mie zach­wytów rolą Jen­nifer Lawrence – gra ona młodą sfrus­trowaną żonę głównego bohat­era, która ma prob­le­my z alko­holem oraz brakiem radoś­ci i celu w życiu. Lawrence jest na przemi­an ślicz­na i niewin­na, uwodzi­ciel­s­ka i trochę sza­lona, ma swo­ją obow­iązkową scenę z krzy­cze­niem wza­jem­nie na siebie małżonków i kil­ka – w zamierze­niu dow­cip­nych sek­wencji. Prob­lem w tym, ze zwierz nawet przez moment w jej postać nie uwierzył. Cały czas widzi­ał na ekranie młodą zdol­ną aktorkę postaw­ioną przed zadaniem aktorskim, która owe zadanie wypeł­nia. Zwierz bard­zo lubi Jen­nifer Lawrence i życzy jej wszys­tkiego najlep­szego w kari­erze, ale zdaniem zwierza ta rola nie jest w żaden sposób wyróż­ni­a­ją­ca się – zwłaszcza na tle fenom­e­nal­nej Amy Adams.

Zwierz jest pod wraże­niem jak bard­zo Amy Adams jest sek­sow­na i uwodzi­ciel­s­ka w tym filmie. Zwierz komen­tu­je ten fakt bo to ele­ment gry aktor­ki a nie dobrze dobranej garder­o­by.  przy czym żeby nie było, aku­rat jej postać ma dużo więcej do zaofer­owa­nia fil­mowi niż tylko wygląd.

Zwierz ma też nieco inne niż więk­szość kry­tyków zdanie o panach w rolach pier­ws­zo­planowych. Rzeczy­wiś­cie Chris­t­ian Bale przeszedł niesamow­itą trans­for­ma­cję.  Tupecik, nad­wa­ga, przy­gar­biona syl­wet­ka, niemod­ny zarost. Nic w nim nie zostało z Bruce’a Wayne, który jest w oczy­wisty, (choć zwierza nigdy niebaw­ią­cy) sposób przys­to­jny i nie dzi­wi, ze kobi­ety się o niego biją. A tu proszę pan z brzuszkiem, zbliża­ją­cy się do wieku śred­niego, ubrany w gar­ni­tu­ry, które należało­by spal­ić i zapom­nieć. Zdaniem zwierza fakt, ze o tego fac­eta niemal biją się bohater­ki fil­mu jest niesły­chanie dobrym zagraniem. Wiecie, dlaczego drodzy czytel­ni­cy? Bo jest prawdzi­we. Ist­nieje taki rodzaj łysieją­cych facetów z brzuszkiem, wokół których zawsze kręcą się zakochane kobi­ety. Dlaczego?  Jak słusznie mówi bohater­ka – ist­nieje pewien rodzaj pewnoś­ci siebie, który potrafi uczynić jed­nos­tkę fas­cynu­jącą. To w połącze­niu z inny­mi cecha­mi bohat­era (przenikli­wą inteligencją i jed­noczes­ną aut­en­ty­cz­na troską o adop­towanego syna) czyni z niego bohat­era, w którego może­my uwierzyć. Bale wyraźnie bawi się rolą i zwierz jest pod wraże­niem, że udało mu się znaleźć w sobie tego człowieka. Ale paradok­sal­nie najlep­sze wraże­nie zro­bił na zwierz właś­ci­wie niewspom­i­nany nigdzie Bradley Coop­er.  Jako ambit­ny polic­jant prag­ną­cy wybić się do wielkiego świa­ta łapiąc, co raz więk­szą rybę, a jed­nocześnie facet wciąż mieszka­ją­cy z matką i ignoru­ją­cy swo­ją narzec­zoną Coop­er jest doskon­ały. Ale tym, co zwier­zowi najbardziej się w jego roli podobało to jak dobrze gra mężczyznę stara­jącego się za wszelką cenę nie ulec pożą­da­niu. Chemia między nim a Amy Adams jest niesamowi­ta (zde­cy­dowanie lep­sza niż między nim a Jen­nifer Lawrence rok temu). Serio, ta dwój­ka powin­na zagrać jeszcze w jakimś filmie. Przy czym kiedy w pewnym momen­cie tem­per­atu­ra fil­mu się zmienia – Coop­er gład­ko prze­chodzi do gra­nia zupełnie innych relacji między bohat­era­mi. Zdaniem zwierza to jest naprawdę doskon­ała rola. Plus Coop­er udowad­nia, że przys­to­jny mężczyz­na nawet z trwałą i w ciuchach z lat 70 nadal dobrze wygląda.

Zwierz podob­nie jak wielu widzów chci­ał­by uwierzyć i utonąć w smut­nym spo­jrze­niu Jen­nifer Lawrence, ale w ostate­cznym rozra­chunku zwierz nie wie skąd aż tak liczne zach­wyty jej rolą.

Prob­lem w tym, że David O Rus­sel tym swoim ciekawym posta­ciom (warto wspom­nieć, że Ren­ner gra doskonale swo­ją rolę ucz­ci­wego, choć sko­rumpowanego poli­ty­ka, co jest ide­al­nym określe­niem jego postaci) nie umie dać naprawdę ciekawej his­torii. Sce­narzys­ta, który opiera się przede wszys­tkim na improw­iz­a­cji, (co zdaniem zwierza powin­no go dyskwal­i­fikować z udzi­ału w konkur­sie na najlep­szy sce­nar­iusz, bo co innego napisać zarys his­torii a co innego napisać wszys­tko łącznie z dialoga­mi) pozwala bohaterom mówić niekoniecznie dba­jąc o treść dialogów, pozwala im dzi­ałać, ale nie koniecznie w sposób ciekawy. Przez dwie godziny fil­mu oglą­damy w sum­ie dość prostą his­torię, jakich znamy wiele. Rus­sel może chcieć widza zaskaki­wać nat­u­ral­noś­cią swoich bohaterów czy ich dialogów ale w ostate­cznym rozra­chunku dosta­je­my klasy­czną opowieść o polic­jan­tach i oszus­tach gdzie zawsze wszyscy mają zapa­sowe plany pomysły na to jak przechytrzyć prze­ci­wni­ka a żad­na sytu­ac­ja nie jest ostate­cz­na, bo moż­na wpaść na jeszcze jeden plan. Widzi­cie zwierz wiele takich filmów widzi­ał i ich mech­a­nizm, choć bawi widza (człowiek zawsze kibicu­je oszus­tom i chce poz­nać ten wiel­ki plan) to jed­nak czy jest w tym coś przeło­mowego, nowego, porusza­jącego? Zwierz musi powiedzieć, ze Amer­i­can Hus­tle jest przy­na­jm­niej w jego opinii przykła­dem fil­mu, który jakoś w ogóle nie dostar­cza wielu mate­ri­ałów do prze­myśleń. Przy­na­jm­niej zwier­zowi, który jak wiado­mo raczej nie ma prob­lemów ze zna­j­dowaniem tem­atów do refleksji.

Zwierz jest być może jedyną osobą na świecie której podo­ba się Cop­per z trwałą ale tak serio, to jego rola w tym filmie jest doskon­ała i zwier­zowi jest przykro, że wszyscy się zach­wyca­ją inny­mi aktora­mi a o jego roli i nom­i­nacji mówi się tak trochę na doczepkę.

Może­cie zwier­zowi zarzu­cić, że ignoru­je przewi­ja­ją­cy się przez film wątek gra­nia – swoim wiz­erunk­iem (doskon­ała pier­wsza sce­na umieszcza­nia tupeciku na głowie), swoi­mi pri­o­ry­te­ta­mi, maska­mi (zwłaszcza bohater­ka Amy Adams ma ich kil­ka), ambic­ja­mi. Prob­lem w tym, że w tych wszys­t­kich wątkach zwierz nie znalazł nic ory­gi­nal­nego. Oczy­wiś­cie wszyscy nosimy mas­ki i to więcej niż jed­ną – kry­je­my się jak bohaterowie, za sztucznym akcen­tem czy nad­mierną pewnoś­cią siebie i jasne, ist­nieje pew­na pokusa by raz na jak­iś czas wymyślić się na nowo. Choć aku­rat to ostat­nie wyda­je się – jak już zwierz wspom­ni­ał – bardziej marze­niem zza wody, gdzie ist­nieje przeko­nanie, że wszys­tko w życiu zmienić moż­na, jeśli się chce. Poza tym widzi­cie filmy tego typu muszą w jak­iś sposób usto­sunkować się do sym­pa­tii widza do bohaterów. I choć reżyser sugeru­je nam w jed­nej sce­nie, że za ich oszust­wa płacić będziemy my to jed­nak zwierz ma wraże­nie, że reży­serowi nie do koń­ca wyszło odpowied­nie pok­ierowanie wid­own­ią. Po zakończe­niu człowiek nie jest ani zszokowany tym, że ułożyło się wbrew schema­towi ani też nie jest szczegól­nie nastaw­iony na reflek­sję, czy dobrze umiejs­cow­ił swo­je uczu­cia w trak­cie oglą­da­nia fil­mu. Jeśli reżyser chci­ał nas zabrać w miejsce gdzie nie ma ludzi ani dobrych ani złych i wszys­tko dzieje się pomiędzy to śred­nio mu się to udało. Albo gorzej udało mu się tak dobrze, że nasze uczu­cia też lądu­ją gdzieś pomiędzy i ostate­cznie nic nas nie rusza i o niko­go do koń­ca nie dbamy. I to jest prob­lem fil­mu reży­sera, który jas­no deklaru­je, że bardziej od his­torii intere­su­ją go bohaterowie. Bo rzeczy­wiś­cie stworzył ciekawych ludzi. Ale nie miał his­torii do opowiedzenia.

Jere­my Ren­ner był w swo­jej roli naprawdę dobry, plus czy wiecie, że kobi­eta z niemowlę­ciem widocz­na w kadrze, to dziew­czy­na akto­ra z jego córeczką która urodz­iła się w trak­cie kręce­nia fil­mu? To się nazy­wa wczes­ny start w biznesie.

Amer­i­can Hus­tle jest filmem frus­tru­ją­cym. Przy­na­jm­niej z per­spek­ty­wy zwierza. Oglą­da się kole­jne sce­ny, słucha kole­jnych dialogów i czeka aż coś się stanie. Aż pojawi się ten wiel­ki błyskotli­wy koń­cowy przekręt. Nieważne czy popełniony przez bohaterów czy przez reży­sera. Zwierz nigdy nie wychodzi wcześniej z kina, właśnie, dlat­ego, że uważa za swój obow­iązek dowiedzieć się, co reżyser ma do powiedzenia na końcu. Zwierz wierzy w moc puen­ty. Są filmy, które wyda­ją się śred­nie a potem nagle okazu­ją się doskon­ałe, jeśli nie wybitne. A tu nic. Film powoli bieg­nie wyz­nac­zonym torem, skrę­ca w odpowied­nim miejs­cu i dob­ie­ga koń­ca. Wiel­ka puen­ta się nie pojaw­ia. Cała fee­ria barw, marnych fryzur i cud­own­ie kic­zowatych ciuchów prze­tacza się przed ocza­mi widza, ale kiedy zapala się światło wszys­tko niknie. Zwierz wie, że ist­nieje spo­ra gru­pa fanów takiej kine­matografii. Tej gdzie każdy dia­log ma obow­iązkową ilość tych pauz i nic niez­naczą­cych zdań, które rzeczy­wiś­cie wymaw­ia się w codzi­en­nych kon­wer­sac­jach. Gdzie inter­akc­je między­ludzkie mają w sobie odrobinę tej niepo­rad­noś­ci i spon­tan­icznoś­ci, której zwyk­le są pozbaw­ione w fil­mach. Gdzie w końcu wszys­tko po pros­tu jakoś się toczy bez zbyt wielu sugeru­ją­cych nam znacze­nie his­torii scen. To takie kino, które za wszelką cenę stara się nie być fil­mowe. Zwierz powie szcz­erze, że takie kino podo­ba mu się rzad­ko i ani razu nie spodobało mu się w wyko­na­niu Rus­sela. Zwierz ma wraże­nie, jak­by ktoś opowiadał mu bard­zo długą his­torię bez puen­ty, (co zresztą jest wątkiem w filmie). Zwierz ma jed­nak ten prob­lem, że brak puen­ty przyj­mu­je za codzi­en­ny oczy­wisty i znośny w życiu. Kiedy idzie do kina lubi jed­nak, kiedy dialo­gi są pozbaw­ione tych niezręcznych pauz, kiedy są sce­ny, które nigdy się nie zdarzą i puen­ty, których próżno szukać w codzi­en­noś­ci. Co być może – zwierz nie przeczy – jest pewnym nai­wnym pode­jś­ciem do kina.  Ale gdzieś zwierz musi uciekać.

Na koniec zdję­cie które tłu­maczy dlaczego spece od mak­i­jażu i fryzur oraz stro­jów powin­ni dostać ciężarówkę nagród.

Na koniec jeszcze jed­na uwa­ga – Amer­i­can Hus­tle jest doskon­ałym przykła­dem na to jak per­cepcji fil­mu mogą zaszkodz­ić nom­i­nac­je Oscarowe. Zwierz wie, że nie przepa­da za Rus­se­lem, jako reży­serem. To coś, czego nauczył się dość dawno, bo jak to bywa w przy­pad­ku nielu­bianych reży­serów, zobaczył kil­ka jego filmów. Zwierz się swo­jej niechę­ci nie wsty­dzi – każdy ma swo­je pref­er­enc­je, niek­tórzy nie lubią Allena niek­tórzy Rus­sela. Gdy­by nie 10 nom­i­nacji zwierz pewnie film by przepuś­cił. Ale w związku z nom­i­nac­ja­mi dał mu szan­sę. Więc popełni złą recen­zję, mimo, że wiedzi­ał, że to nie film dla niego. Co więcej, zwierz może przeszedł­by na filmem do porząd­ku dzi­en­nego ( nie jest aż tak kosz­marny jak niek­tórzy twierdzą – raczej żaden) gdy­by nie wiz­ja, że może zgar­nąć stat­uet­ki w miejsce innych pro­dukcji – takich jak na przykład Zniewolony, który jest bez porów­na­nia lep­szym filmem. I nie chodzi o tem­atykę, – bo tu zwierz nie faworyzu­je tem­atów poważnych nad lekki­mi, ale o reży­ser­ię – McQueen jed­nak Rus­sela prz­eras­ta, boje na głowę i gra w zupełnie innej lidze. Zresztą sko­ro już mamy podróżować do szarej stre­fy to rzeczy­wiś­cie Wolf of Wall Street robi to jed­nak w sposób bardziej błyskotli­wy. Zwierz nie widzi­ał jeszcze Her, ale też ma pode­jrze­nie, że jest to film lep­szy a przy­na­jm­niej bardziej zasługu­ją­cy na Oscara. Więcej mnóst­wo recen­zji na Imdb wyraża zdzi­wie­nie i wąt­pli­wość, ż film spotkał się z tak dobrym przyję­ciem. Stąd też pewne przeko­nanie, zwierza, że aby zrozu­mieć, o co chodzi w Amer­i­can Hus­tle, trze­ba skupić się na pier­wszym a nie na drugim słowie tytułu.

Ps: Zwierz ogłasza nabór do drugiej edy­cji Geek Mar­ket – jeśli robi­cie coś geekowskiego i rękodziel­niczego i prowadzi­cie stronę/bloga/fanpage/tumblr daj­cie zwier­zowi znać, zwierz szu­ka fajnych geekows­kich rękodziel­ników o których może nie słyszeli wszyscy zain­tere­sowani. Jeśli sami nic nie robi­cie a macie ulu­bioną, zaprzy­jaźnioną stronę albo dłu­bią­cych zna­jomych – też daj­cie znać.  N górze strony macie zakład­kę gdzie widzi­cie poprzed­nia edy­cję. Udzi­ał nic nie kosz­tu­je. Zwierz czeka !

Ps2: Zwierz zaczął porusza­jącą lek­turę Gry o Fer­rin Katarzyny Micha­lak. Co oznacza, że może­cie się w najbliższym cza­sie spodziewać recenzji.