Człowiek dziesięciu zawodów czyli inny rodzaj celebryty

?

Hej

Zwierz znalazł się w trud­nej sytu­acji. Oto chce napisać o oso­bie, którą część jego czytel­ników doskonale kojarzy, a część nie ma zielonego poję­cia o kogo chodzi. Ale zwierz wcale nie ma ochoty pisać długiej biograficznej not­ki ( Ken­neth Branagh wycz­er­pał kwotę na ten miesiąc), z drugiej bez pewnych ele­men­tów biografii, nie da się dokład­nie opisać na czym pole­ga fenomen, czy może raczej powiedzieć zjawisko, jakim jest owa oso­ba. Tak więc zwierz postanow­ił pójść na skró­ty (ma nadzieję, że mu wybaczy­cie) i zro­bić coś czego nigdy nie robi. W dzisiejszej notce, która co warto zauważyć, będzie miała charak­ter pochwal­no, refleksyjny (miejmy nadzieje, że w wywar­zonych pro­por­c­jach), zwierz postara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Bry­tyjczy­cy kocha­ją Stephena Fry, przy czym zwierz musi powiedzieć, że pod poję­cie Bry­tyjczy­cy zwierz łaskaw­ie uwzględ­nił też siebie (i bard­zo wielu innych między­nar­o­dowych fanów). Jeśli nie przepada­cie za aktorem / komikiem / pis­arzem / prezen­terem to raczej dzisiejszy wpis nie jest dla was. Zwierz tylko tak uprzedza

Ostat­ni prawdzi­wy erudy­ta? — Stephen Fry cieszy się opinią jed­nego, z ostat­nich przed­staw­icieli ginącego już gatunku erudytów.  I rzeczy­wiś­cie słuchanie wywiadów, czy czy­tanie tek­stów akto­ra (na razie uzna­jmy, że to odpowied­ni przymiotnik) daje miłą odmi­anę słucha­nia kogoś,  kto ma jaką taką wiedzę o świecie. Oczy­wiś­cie na wiz­ję Stephena Fry, który wie wszys­tko o wszys­tkim, wpły­wa także fakt, że prowadzi on jeden z naj­ge­nial­niejszych pro­gramów telewiz­yjnych czyli QI — to pro­gram całkowicie poświę­cony  dzi­wnym fak­tom, łączą­cym ze sobą coś pomiędzy quizem a pro­gramem kome­diowym — dostar­cza­ją­cy mil­ionom ludzi na świecie (zwierz oglą­da przez youtube co wszys­tkim pole­ca) zupełnie zbęd­nej wiedzy o świecie. Fry jako prowadzą­cy sprawdza się świet­nie, bo człowiek ma wraże­nie, że on naprawdę wie wszys­tko to o czym mówi w pro­gramie, mimo że trzy­ma przed sobą stos kartek, na których ma zapisane praw­idłowe odpowiedzi i fak­ty. Inny­mi słowy — nie dość, że rzeczy­wiś­cie wie nieco więcej o świecie, niż powiedzmy sobie, prze­cięt­ny sławny człowiek, to na dodatek wszys­tko zda­je się wzmac­ni­ać ów wiz­erunek. Z resztą spo­ra wiedza nie dzi­wi bo jest to jeden z tych ang­iel­s­kich cele­bry­tów (choć to słowo śred­nio pasu­je), który ukończył Cam­brige, i jak wyda­je się niewiele, z tego czego się tam nauczył, zapom­ni­ał. Zdaniem zwierza fakt, że ktoś kogo z góry uważa się za inteligent­niejszego, czy może bardziej oczy­tanego, od więk­szoś­ci swoich widzów czy czytel­ników, sta­je się sławny i powszech­nie lubiany, jest zjawiskiem bard­zo ciekawym. Zazwyczaj bowiem, pop­kul­tura pre­mi­u­je inteligencję ludzi sławnych ale nad­mier­na wiedza, jest trak­towana jako ele­ment, który zniechę­ca ludzi. Wid­zowie  nie lubią być głup­si od tych, których obser­wu­ją na ekranie. Czy Fry broni się inny­mi przymio­ta­mi, czy może wol­no ist­nieć takim erudy­tom, ale tylko w poje­dynkę, a może to  mimo wszys­tko specy­fi­ka bry­tyjskiej kul­tu­ry, która boi się wiedzy mniej niż pop­kul­tura amerykańs­ka? Trud­no na to odpowiedzieć,  niem­niej trze­ba powiedzieć, że takie emploi jest czymś wyjątkowym w popkulturze.

Mężczyz­na w stro­ju kobi­ety — Stephen Fry wpisu­je się w dłu­gi ciąg ang­iel­s­kich komików, którzy raz na jak­iś czas zach­wycali kraj i oko­lice cyk­la­mi świet­nych, choć z natu­ry sur­re­al­isty­cznych skeczów. Jego pro­gram “Bit of Fry and Lau­rie”, który stworzył ze swoim najlep­szym przy­ja­cielem ze studiów Hugh Lau­rie (może ów pan obił się wam o uszy — grał takiego lekarza, House mu było) nie był co praw­da tak niesamowicie sur­re­al­isty­czny jak świet­ny Mon­ty Python, ale miał sporą dawkę ang­iel­skiego humoru. Z resztą Fry komikiem został już na stu­di­ach, gdzie wys­tępował w bard­zo dobrym zes­pole (wielokrot­nie nagradzanym) z inny­mi zdol­ny­mi stu­den­ta­mi min. Emmą Thomp­son. Bycie komikiem w Anglii, wyda­je się gwaran­tować dobrą pozy­cję w świecie sław, bo zwierz zwró­cił uwagę, że Angl­i­cy swoich komików raczej lubią, poza tym stanow­ią oni jeden z lep­szych pro­duk­tów eksportowych Wielkiej Bry­tanii. No i co ważne — do dziś Fry zawsze może powiedzieć coś nie do koń­ca pop­u­larnego (aktor ma skłon­ność do nie do koń­ca for­tun­nych stwierdzeń) i obry­wa mu się znaczeni mniej bo prze­cież jest komikiem. A tak zupełnie na mar­gin­e­sie, zwierz odnosi wraże­nie, że to jed­na z tych sławnych osób, która zna lub pra­cow­ała ze wszys­tki­mi inny­mi sławny­mi osoba­mi w kra­ju. Choć to może kwes­t­ia tego, że w Anglii jest po pros­tu bard­zo mało sławnych ludzi

Człowiek, który przeczy­tał Har­rego Pot­tera — audio­book Har­rego Pot­tera w wer­sji ang­iel­skiej jest czy­tany przez Stephena Fry — zdaniem zwierza, to jeden z głównych powodów dla którego Angl­i­cy tak bard­zo go lubią. W Polsce audio­boo­ki nie są jeszcze bard­zo pop­u­larne (zdaniem zwierza pomysł jest dobry ale słuchanie książ­ki i czy­tanie książ­ki to dwie różne rozry­w­ki) ale wyda­je się że w Anglii wyrośnie całe pokole­nie dzieci, którym ulu­bioną książkę z dziecińst­wa przeczy­tał Stephen Fry. Aktor jest z resztą rzecznikiem takich książek, słusznie zauważa­jąc, że kiedy się ich słucha człowiek nie idzie jeszcze kawałek, tylko jeszcze jeden rozdzi­ał i częs­to lądu­je kil­ka kilo­metrów dalej niż by tego chciał.

Reinkar­nac­ja Oscara Wilde? — zwierz może się narazi częś­ci fanów ale może z góry wam powiedzieć, że Stephen Fry nie jest genial­nym aktorem, nie jest też złym aktorem — jego tal­en­ty pod tym wzglę­dem nie olśniewa­ją. Oprócz jed­nego fil­mu. Stephen Fry, który jak twierdzi zawsze podzi­wiał Oscara Wilde, zagrał auto­ra w poświę­conym mu filmie biograficznym. To jeden z tych cast­ingów które wyda­ją się być naprawdę ide­alne — pomi­ja­jąc fakt, ze Fry jest nieco do Wilde podob­ny, oraz że podob­nie jak słyn­ny autor jest homosek­su­al­istą to w tym jed­nym filmie wspiął się na wyżyny swoich aktors­kich możli­woś­ci. Zwierz bard­zo lubi ten film i zas­tanaw­ia się, czy na zupełnie inny poziom aktorskiej gry wpłynęła tu fas­cy­nac­ja autorem, pewne podobieńst­wo czy może fakt, że Fry po pros­tu się do tego ide­al­nie nadaje.

Brat Sher­loc­ka Holme­sa  — Fry jeśli jest znany ludziom, którzy nie intere­su­ją się szczegól­nie bry­tyjskim pro­dukc­ja­mi i ich przyległoś­ci­a­mi, będzie się ter­az najpewniej kojarzył z roli eks­cen­trycznego Mycrof­ta z Sher­loc­ka Holm­sa: Gra Cieni. Co ciekawe pomysł by Fry zagrał Mycrof­ta wykiełkował z czegoś bard­zo śmiesznego — otóż Fry zwykł żar­tować, że powinien pojaw­ić się w House jako starszy brat słyn­nego diag­nos­ty wobec, którego młod­szy brat miał­by pewne kom­pleksy. Do sprawy nie doszło (choć Fry zagrał w innej pro­dukcji FOX — Bones, gdzie pojaw­ił się jako bard­zo eks­cen­tryczny psy­cholog), to jed­nak pomysł by Fry zagrał bra­ta Sher­loc­ka pozostał. Co ciekawe sam aktor twierdzi, że poza tym, iż wydalono go raz ze szkoły gdyż urwał się na spotkanie Sto­warzyszenia Wiel­bi­cieli Sheroloc­ka Holme­sa (nie był to pier­wszy raz kiedy go wydalano ze szkół, ale wcześniej robiono to za sprawy tak proza­iczne jak kradzieże) zwyczaj pale­nia przez niego faj­ki był także zapoc­zątkowany przez próbę upodob­nienia się do ulu­bionego dekre­towa. Biorąc pod uwagę jak częs­to w swoich książkach odwołu­je się do Holme­sa moż­na odnieść wraże­nie, że rzeczy­wiś­cie miłość do postaci nie jest tu przesadzona.

4,466,598 użytkown­ików Twit­tera nie może się mylić — zwierz musi powiedzieć, że dzi­wi się każde­mu kto zakłada­jąc sobie kon­to na Twit­terze nie włącza automaty­cznie śledzenia kon­ta Stephena Fry. Przy­na­jm­niej zwierz tak zro­bił. Fry należy do wąskiej grupy bard­zo pop­u­larnych cele­bry­tów na twit­terze, którzy nie piszą o tym co właśnie zjedli. Wręcz prze­ci­wnie — jego twit­ter stał się raczej plat­for­mą do pro­mowa­nia mniej znanych muzyków, wydarzeń czy pis­arzy (ponoć skuteczną). Pomiędzy tymi tweeda­mi, Fry prak­tyku­je to czego nie umie się nauczyć zwierz, czyli mieszcze­nie się w 140 znakach (bez narusza­nia zasad gra­maty­ki i bez utraty sty­lu i dow­cipu). Choć dziś Twit­ter akto­ra jest nieco mniej ciekawy niż kiedyś (inaczej pisze się do setek inaczej do tysię­cy a jeszcze inaczej do setek tysię­cy), to nadal jest to jed­no z ciekawszych miejsc na twit­terze. Z resztą w ogóle należy uznać Stephena Fry za jed­nego z nielicznych sławnych ludzi, którzy lubili twit­tera zan­im to jeszcze było modne. Trze­ba w ogóle powiedzieć, że Fry jest rzad­kim przy­pad­kiem oso­by ze świa­ta rozry­w­ki tak dobrze wypowiada­jącej się na tem­at nowych mediów — aktor wielokrot­nie przyz­nawał się (co kłó­ci się nieco z jego wiz­erunk­iem) do miłoś­ci do wszel­kich tech­nicznych nowoś­ci, Inter­ne­tu, postępu tech­nicznego oraz uza­leżnie­niu od swo­jego Apple. Trze­ba powiedzieć, że zadaniem zwierza to jeden z najbardziej eks­cen­trycznych ele­men­tów jego wiz­erunku, jeśli weźmie się pod uwagę, że bywa postrze­gany jako przed­staw­iciel bard­zo trady­cyjnego ele­men­tu nakiel­skiej kultury.

I hate being bipo­lar. It’s awsome (cytat zacz­erp­nię­ty ze zdję­cia umieszc­zonego przez akto­ra na twit­terze) — Stephen Fry przyz­nał się do choro­by afek­ty­wnej dwu­biegunowej dość dawno, a nawet wys­tąpił w dwuod­cinkowym filmie doku­men­tal­nym (zwierz widzi­ał — bard­zo dobry) o tym czym jest choro­ba afek­ty­w­na dwu­biegunowa. Zdaniem zwierza to bard­zo ciekawy ele­ment, w teo­re­ty­cznie bard­zo spójnym obra­zie człowieka. Oczy­wiś­cie wszyscy wiemy, że część znanych osób cier­pi na różnego rodza­ju zaburzenia ale mało kto po pier­wsze robi z tego sprawę pub­liczną a po drugie budzi na tyle dużą sym­pa­tię, by real­nie zmienić sposób w jaki ludzie postrze­ga­ją kwest­ię zaburzeń psy­chicznych. Z resztą trze­ba przyz­nać, że aku­rat w przy­pad­ku Stephena Fry właśnie taką niesta­bil­noś­cią moż­na tłu­maczyć dość zaskaku­jącą biografię (mało który nas­to­let­ni przestęp­ca trafia do Cam­brige, i mało który szanu­ją­cy się aktor, ucieka bez poin­for­mowa­nia kogokol­wiek, dzień przed pre­mierą sztu­ki, w której gra). Nie mniej zwierz jest aktorowi bard­zo wdz­ięczny, bo zdaniem zwierza to zaskaku­jące jak bard­zo, w świecie gdzie pracu­je­my nad tym by wal­czyć ze stereo­ty­pa­mi, dobrze trzy­ma się stereo­typ oso­by chorej psy­chicznie. Kiedy dobrze wyk­sz­tał­cony i pop­u­larny aktor i komik, przyz­na­je się do takiego schorzenia, musi to jakość wpłynąć na per­cepcję. Przy­na­jm­niej zwierz ma nadzieję.

Mój Kin­dle nie zna tego słowa — Fry podob­nie jak nie jest wybit­nym aktorem nie jest też wybit­nym pis­arzem. Jest za to bard­zo dobrym pis­arzem, którego świet­nie się czy­ta. Fry wielokrot­nie wyrażał w medi­ach swo­ją miłość do słów (nawet zro­bił z BBC całą ser­ię doku­men­tów poświę­coną językowi) i bard­zo to w jego książkach widać. Prawdę powiedzi­awszy zwierz, który zazwyczaj książ­ki po ang­iel­sku czy­ta bez słown­i­ka (trochę z lenist­wa ale głównie dlat­ego, że rozu­mie co czy­ta), ale w przy­pad­ku książek tego auto­ra zwierz co chwilę łapie się na tym, że danego słowa nie zna. Zazwyczaj słown­ik pod­powia­da mu, że właśnie natknął się na to drugie słowo ( praw­ie każ­da rzecz ma dwa słowa jed­no proste drugie skom­p­likowane) i nic ma nic złego w tym, że go nie zna. Raz czy dwa słown­ik Kin­dle nie był w stanie zwier­zowi pomóc choć to aku­rat zwierz skła­da na karb for­ma­towa­nia książ­ki a nie bogact­wa języ­ka choć kto wie. Nie mniej Fry wielokrot­nie wypowiadał się pub­licznie na tem­at urody dobrze wyko­rzysty­wanego języ­ka, z czego najwięk­szą pop­u­larność przyniosły mu jego wypowiedzi na tem­at przek­leństw, które jak każdy rozsąd­ny człowiek uważa za jeden z wartoś­ciowych skład­ników języ­ka. I ponown­ie zwierz widzi paradoks w tym, że pop­u­larność zysku­je sobie człowiek, który w warst­wie uży­wanego języ­ka znacznie różni się od prze­cięt­nego widza telewiz­yjnego. I ponown­ie — gdy­by Fry był lokalnym pro­fe­sorem Miod­kiem czy Bral­czykiem nie było­by w tym nic dzi­wnego ale on nie zaj­mu­je takiej pozy­cji ‑jest po pros­tu znany z tego że wypowia­da się ład­nym językiem i zazwyczaj w sposób elok­went­ny, choć aku­rat ta dru­ga cecha wyróż­nia bard­zo wielu bry­tyjs­kich aktorów (zwierz wie o kim myślicie)

10 przymiotników to za mało? — no właśnie tu zwierz napisze aktor, tam komik gdzie indziej powinien dopisać prezen­ter  bo właś­ci­wie od kilku lat Fry okupu­je miejsce prezen­tera jeśli nie roz­danie BAFT to kilku innych ciekawych i ważnych wydarzeń — wszyscy są bowiem przeko­nani, że będzie uprze­jmy, dow­cip­ny i na poziomie. Podob­nie pokła­da w nim wiarę BBC wysyła­jąc go  dokoła świa­ta czy do każdego stanu USA w swoich cyk­lach filmów doku­men­tal­nych (bard­zo z resztą ciekawych) Wyda­je się, że Fry  jest czymś odwrot­nym niż ludzie znani z tego że są znani. To znaczy — właś­ci­wie każdy może sobie wybrać czy chce uznać go za akto­ra, komi­ka, prezen­tera, osobowość telewiz­yjną czy pis­arza — bo poza włas­ną auto­bi­ografią popełnił kil­ka całkiem niezłych książek. Wikipedia potrze­bowała aż dziesię­ciu przymiotników by go opisać i to dość sporo choć zwierz wykreślił­by z nich reżyser fil­mowy bo choć Fry wyreży­serował film — “Bright Young Things” to zwierz wolał­by o tej nieste­ty nie udanej pro­dukcji (a ma taką dobrą obsadę!) jak najszy­b­ciej zapom­nieć. Nie mniej jed­nak trud­no nazwać go człowiekiem znanym z tego, że jest znany. Raczej znanym z bard­zo wielu, wielu rzeczy.

Not so British — zdaniem zwierza to jest w sum­ie zabawne, więk­szość z ludzi obser­wu­ją­cych kari­erę Stephena Fry zal­iczał go mniej więcej do tej kat­e­gorii do których zwierz zal­icza bard­zo wielu ang­iel­s­kich aktorów, komików (zwłaszcza komików!) i innych sławnych osób, które wywodzą się z bard­zo dobrych ang­iel­s­kich rodzin, których korze­nie się­ga­ją cza­sów kiedy których z przod­ków mógł pre­tendować do korony (serio ilość dobrze urod­zonych aktorów ang­iel­s­kich jest poraża­ją­ca), jakie więc było zdu­mie­nie zwierza kiedy zwierz oglą­da­jąc pro­gram, w którym aktor śledz­ił swoich przod­ków dowiedzi­ał się, że rodz­i­na jest uprzy­wile­jowana maksy­mal­nie od dwóch pokoleń, zaś bry­tyjs­ka też dość świeżo bo cała rodz­i­na ze strony mat­ki to żydows­cy imi­granci z Węgi­er. Zwierz by o tym nie wspom­i­nał, ale bawi go jak szy­bko moż­na nie tyle wtopić się w społeczeńst­wo, co stać się sym­bol­em wszys­tkiego co bry­tyjskie i trady­cyjne. Najwyraźniej wszys­tko jest kwest­ią tego jak dobrze się udaje ;)

Wyda­je się, sumu­jąc powyższe, że Fry odgry­wa ciekawą rolę intelek­tu­al­isty pośród aktorów i akto­ra pośród intelek­tu­al­istów. Nie jest chy­ba aż takim erudytą jak mu się to przyp­isu­je, aż tak dobrym aktorem jak­by tego chciano i tak śmiesznym komikiem. Jest świet­nym prezen­terem, ale powiedzmy sobie szcz­erze, nie jest osamot­niony. Nie mniej przez to, że kumu­lu­je się w nim tyle mniejszych i więk­szych cech i tal­en­tów, jest abso­lut­nie wyjątkowy, a że jest to wyjątkowość z gatunku tych, które zwier­zowi bard­zo do ser­ca przy­pada­ją. I chy­ba stąd bierze się olbrzymia zwierza sym­pa­tia do aktora.

      Oczy­wiś­cie zwierz wie, że mimo tych wszys­t­kich pochwał Fry jest na liś­cie znanych osób, którzy pal­nęli coś o  nieszczęs­nych pol­s­kich obozach kon­cen­tra­cyjnych (choć aku­rat tego sfor­mułowa­nia nie użył) — nie mniej zwierz nie chowa dłu­go urazy (kim jest zwierz by chować do kogokol­wiek urazę), zwłaszcza, że aktor szy­bko przeprosił (cóż innego moż­na tak właś­ci­wie zro­bić. No ale to kwes­t­ia na zupełnie nie zwier­zową dyskusję  — nie mniej zwierz miał pode­jrzenia, że ta sprawa mogła­by się pojaw­ić w komen­tarzach do wpisu dlat­ego się do niej odnosi.

Dobra a ter­az dwa słowa  o tym co nas dalej czeka sko­ro zwierz już jutro (yay!) wyjeżdża do Lon­dynu. Sprawa jest pros­ta. W niedzielę, poniedzi­ałek i wtorek dostaniecie trzy wpisy zwierza. Ale w środę nad­chodzi Plu­gawa Bes­tia. Zwierz dał jej wol­ną rękę i moż­na ona pisać o czym chce (prób­ki sprzed roku kiedy zwierz wyjechał do Rzy­mu zna­jdziecie w kat­e­gorii Tydzień z Bestią, do której trafią też wpisy z tego roku) i jak chce. Nowy miesiąc rozpoczniecie już z wpisem zwierza.