Home Film Send in the clowns czyli o Jokerze

Send in the clowns czyli o Jokerze

autor Zwierz
Send in the clowns czyli o Jokerze

 

Jok­er” to film zagu­biony, być może bardziej zagu­biony niż jego bohater. Pro­dukc­ja, która garś­ci­a­mi czer­pie z mis­trzów kine­matografii przed­staw­ia­jąc kolaż, z którego powin­na wyłonić się nowa jakość ale ostate­cznie naw­iąza­nia – czy to wiz­ualne czy tem­aty­czne okazu­ją się puste. To film, który chce zaprowadz­ić widzów na granicę ale kiedy już nas zbiera to nie wie do koń­ca który kierunek wskazać. Ostate­cznie więc nie jest w stanie powiedzieć niczego. I choć jest to miejs­ca­mi pro­dukc­ja pięk­na, prawdzi­wa czy bolesna to po jej obe­jrze­niu czu­je się głównie frus­trację. I to niekoniecznie tą którą twór­cy prag­nęli wzbudz­ić. Wpis zaw­iera drob­ne spoil­ery ale nie mówi o lin­iowym prze­biegu fabuły filmu.

 

 

His­to­ria roz­gry­wa się w Gotham, które nie jest Gotham tylko Nowym Jorkiem skle­jonym z naw­iązań do najlep­szych filmów Mar­ti­na Scors­ese. Ten przestrzen­ny real­izm fil­mu jest chy­ba naj­moc­niejszym ele­mentem opowieś­ci. Metro, wala­jące się wszędzie nie wyrzu­cone śmieci, popada­jące w ruinę budyn­ki komu­nalne – to wszys­tko spraw­ia, że zda­je­my sobie sprawę, jak daleko opowieść wychodzą­ca ze świa­ta komik­sów odeszła od goty­ck­iego umownego Gotham Tima Bur­tona. Jed­nocześnie takie Gotham jest sym­bol­icznym „miastem wszys­t­kich miast” – rozpoz­nawal­nym jako cień Nowego Jorku ale też równie dobrze może to być każde wielkie mias­to boryka­jące się z niekończą­cy­mi się prob­le­ma­mi admin­is­tra­cyjny­mi. Jak upada­jące Detroid czy Los Ange­les na którego uli­cach żyje coraz więcej bez­dom­nych. Osadze­nie fil­mu w lat­ach osiemdziesią­tych przy­wołu­je dodatkowo wspom­nie­nie ówczes­nej amerykańskiej epi­demii prze­mo­cy, zwięk­sza­jącej się coraz bardziej straty­fikacji społeczeńst­wa i upad­ku pewnego marzenia o Ameryce pełnej możli­woś­ci.  I tu nie będę miała żad­nych uwag – uważam, że to jeden z najin­teligent­niejszych zabiegów fil­mu, który posuwa real­izm komik­sowej adap­tacji – znany z pro­dukcji Nolana o krok dalej i chy­ba robi to przy­na­jm­niej w tej warst­wie deko­ra­cyjnej lep­iej. Może dlat­ego, że u Nolana jed­nak wygry­wał taki prosty wiz­ual­ny mrok, zaś w Jok­erze mias­to jest najs­traszniejsze kiedy jest jasno.

 

 

Twór­cy fil­mu pokazu­ją nam naszego bohat­era Arthu­ra Flac­ka – człowieka chorego, odrzu­conego, zagu­bionego, dzielącego swo­je nieu­dane, spędzanie niemalże w całkowitej samot­noś­ci życie z starszą chorą matką. Arthur na pier­wszy rzut oka jest typowym przed­staw­icielem klasy wyk­luc­zonej, która do wielkiego świa­ta ma dostęp tylko wiec­zorem obser­wu­jąc w telewiz­ji jak ważniejsi i zamożniejsi od nich śmieją się z absur­dów codzi­en­noś­ci. Mogą marzyć by stać się częś­cią tego świa­ta ale drzwi są dla nich zamknięte. Jak bard­zo? Film nie może się pow­strzy­mać by nie zatrza­ski­wać tych drzwi przed nosem Arthu­ra na każdym kroku, właś­ci­wie zmusza­jąc widza (który prze­cież idąc do kina zna puen­tę całej his­torii) by w głowie obstaw­iał kiedy ostate­cznie ten poniżany człowiek będzie miał dość. Przełom następu­je dość szy­bko, choć fala upoko­rzeń ciąg­nie się dalej.  Prze­moc eskalu­je ale właś­ci­wie nie ma tu żad­nej odpowiedzi na to jak owa eskalac­ja miała­by sytu­ację Arthu­ra i mu podob­nych zmienić.  Ostate­cznie chaos oga­r­nia całe mias­to a nasz bohater dopy­tu­je – dlaczego wszyscy nie mogli by być dla siebie po pros­tu mili. Pytanie o tyle wybrzmiewa­jące, że zadawane przez kogoś z placem na spuś­cie pistoletu.

 

 

No właśnie – pozornie film próbu­je nam opowiedzieć his­torię o tym jak wyzysk i prześlad­owanie klas niższych i osób wyk­luc­zonych ostate­cznie może się zemś­cić.  Że człowiek poniżany ostate­cznie się odwinie. Prob­lem w tym, że prze­cież nie chodzi o to by polep­szyć byt klas niższych po to by nas nie zabiły. A jeśli takie jest nasze myśle­nie to znaczy, że domin­u­ją­cym sposobem myśle­nia jest ten klasy wyższej. Boimy się odmi­en­noś­ci więc musimy ją obłaskaw­ić by nie zwró­ciła się prze­ci­wko nam. To  brz­mi trochę inaczej niż – musimy szanować drugiego człowieka bo jest człowiekiem. Podob­nie z prob­le­mem wyk­luczenia ze wzglę­du na prob­le­my psy­chiczne. Arthur jest człowiekiem chorym – leczą­cym się ale mają­cym neu­ro­log­iczne objawy w postaci niekon­trolowanego śmiechu. Fakt że społeczeńst­wo go odrzu­ca jest dobrą diag­nozą bez­nadziejnej sytu­acji w której zna­j­du­je się wiele osób z zaburzeni­a­mi psy­chiczny­mi. Podob­nie sce­na  w której Arthur zosta­je pozbaw­iony pomo­cy psy­chi­a­trycznej jest dobrym komen­tarzem do tego co dzieje się w Stanach gdzie pomoc osobom chorym i zabur­zonym jest trud­na do znalezienia (w Polsce też nie jest pros­to). Ale ponown­ie – wszys­tkie oso­by zabur­zone w tym filmie ostate­cznie okazu­ją się agresy­wne lub krzy­wdzą innych.  Film z jed­nej strony chce wskazać prob­le­my wyk­luc­zonej mniejs­zoś­ci ale jed­nocześnie powiela wiz­ję „niebez­piecznych wari­atów”. Bądźmy dla nich mili żeby nas nie zabili. Ponown­ie – nie koniecznie tak brzmieć powin­na ta mantra. Inna sprawa, że jedyny prze­jaw życ­zli­woś­ci czy pró­by porozu­mienia młodej dziew­czyny z tego samego budynku co Arthur kończy się ostate­cznie śred­nio.  Mam też wraże­nie że „Jok­er” korzys­ta­jąc z fak­tu, że dzieje się w lat­ach osiemdziesią­tych prag­nie wyjaśnić dlaczego pozwala sobie na takie a nie inne pode­jś­cie do osób chorych psy­chicznie. Co nie zmienia fak­tu, że w sposób real­nie szkodli­wy pokazu­je odstaw­ie­nie leków.

 

 

Jest w pewnym stop­niu „Jok­er” filmem o rep­liku­jące się prze­mo­cy. Jest to jeden z tych wątków z którym mam najwięcej prob­lemów. Być może dlat­ego, że jest on całkowicie pozbaw­iony pier­wiast­ka współczu­cia, czy pier­wiast­ka społecznego. Bez tego dosta­je­my his­torię która w pewien sposób robi z ofi­ar spraw­ców. Mowa tu o wątku mat­ki bohat­era która sama będąc zabur­zona nie umi­ała pomóc swo­je­mu syn­owi a nawet przy­czyniła się do jego prob­lemów. Film nie jest w stanie pokazać nam mat­ki jako oso­by właś­ci­wie niewin­nej swo­jego postępowa­nia. Zami­ast tego choro­ba wrod­zona sta­je się swoistą karą, chorobą nabytą. Bohater mógł­by być szczęśli­wy i „nor­mal­ny” gdy­by zaj­mowała się nim nor­mal­na oso­ba. Ostate­cznie wszys­tko to sta­je się winą osób zabur­zonych które – właś­ci­wie powin­ny być odsep­a­rowane. To jest przykre że w tej nar­racji kobi­eta cho­ra psy­chicznie zosta­je pokazana głównie jako mat­ka która nie dopełniła swo­jego  obow­iązku wzglę­dem dziec­ka. Uderzyło mnie to jak bard­zo wątek ten uderza w znany schemat pokazy­wa­nia kobi­et z zaburzeni­a­mi w pop­kul­turze.  W ogóle to jest jeszcze jed­na kwes­t­ia – ponown­ie dosta­je­my film właś­ci­wie bez kobi­et. Ja wiem, że się powin­nam już przyzwycza­ić ale ostat­nio mam wraże­nie że kino trochę się zafik­sowało na smut­nych białych mężczyznach.

 

 

Tym jed­nak co najbardziej poruszyło mnie w filmie, to jego pozor­na apoli­ty­czność, do której bohater przyz­na­je się kilkukrot­nie. „Nie jestem poli­ty­czny”, „To nie jest poli­ty­czne” – tak jak­by reżyser usta­mi bohat­era bła­gał nas byśmy nie myśleli za bard­zo o poli­ty­czno- społeczny imp­likac­jach przed­staw­ionej w filmie sytu­acji. Tym­cza­sem trze­ba tak na nie spo­jrzeć bo – uwa­ga, uwa­ga – filmy funkcjonu­ją w społeczeńst­wie. Co to oznacza? Że kiedy obser­wu­je­my uliczne zamiesz­ki, skierowane prze­ci­wko rządzą­cym i mil­ionerom to musimy zdać sobie pytanie – jak to co widz­imy w filmie ma się do jakichkol­wiek poli­ty­cznych czy społecznych nar­racji. I tu chy­ba Jok­er najbardziej się gubi kluczy i ofer­u­je kil­ka sym­bol­icznych scen by przykryć swo­ją włas­ną kon­fuzję. Tłumy na uli­cach Gotham wnoszą hasła antysys­te­mowe, ale są dowod­zone przez morder­cę (jego morder­st­wa są przyj­mowane z entuz­jazmem), sza­leń­ca, człowieka zagu­bionego. Film który teo­re­ty­cznie chce prze­maw­iać w imie­niu mniejs­zoś­ci, w swoim ostat­nim akcie dokonu­je kon­ser­waty­wnej wolty. Mor­du­jące i sza­le­jące tłumy na uli­cach, nie budzą współczu­cia, a ich pos­tu­laty rozmy­wa­ją się w powszech­nej demolce. Społeczny ruch prze­ci­wko wyk­lucze­niu sta­je się motłochem prowad­zonym przez sza­leń­ca. Ostate­cznie więc film wcale nie mówi głosem wyk­luc­zonych, którzy doma­ga­ją się by ich dostrzeżono, ale raczej tuli do snu możnych tego świa­ta pokazu­jąc społeczną rewoltę jako niebez­pieczny motłoch. Ci ludzie na uli­cach są w filmie apoli­ty­czni i w sum­ie nie wiedzą­cy czego chcą poza tym by zabić mil­ion­erów.  Oj tak jeden pro­cent może spać spoko­jnie. Hol­ly­wood o nich zad­ba. To w sum­ie jest trochę smutne że nar­racji o wyk­lucze­niu szukamy w “Jok­erze”, który nie za bard­zo umie powiedzieć cokol­wiek konkret­nego, a już taki Ken Loach to jest dla wielu twór­ca nis­zowy. Sen d

 

 

Dlaczego Jok­er jest filmem który na tylu osobach zro­bił wraże­nie? Moim zdaniem z trzech powodów. Pier­wszy jest proza­iczny i wyni­ka z tego jak postrzegamy dobrą kine­matografię. Dla więk­szoś­ci z nas pow­iązanie – smutne oznacza ważne, jest tak oczy­wiste że nawet nie próbu­je­my tego kwes­t­ionować. Im bardziej jesteśmy przygnę­bi­eni jakąś wiz­ją świa­ta tym bardziej waż­na wyda­je się ona być. Jesteśmy uczeni, że tylko trage­dia jest prawdzi­wa, zaś kome­dia stanowi swoisty eskapizm. Prob­lem w tym, że moim zdaniem pewne stęże­nie tragedii jest już czys­tą manip­u­lacją. Budu­jącą wraże­nie ważnoś­ci ale w isto­cie nie wyma­ga­ją­ca od twór­ców niczego więcej niż tylko dodawa­nia kole­jnych smut­nych ele­men­tów. Dla mnie jest w tym ele­ment cyn­iczny, bo dzię­ki stęże­niu tragedii najłatwiej fab­rykować głębię. Dru­ga sprawa to kwes­t­ia tego o czym pisałam na początku. Moim zdaniem Todd Philips poży­cza sobie od innych reży­serów zarówno styl­istykę jak i sym­bo­l­ikę którą wypeł­nia swój film. Nie wymagam od niko­go by doskonale znał kine­matografię amerykańską lat osiemdziesią­tych. Uważam że nie jest to konieczne. Co nie zmienia fak­tu, że kiedy się widzi­ało Tak­sówkarza to człowiek widzi jak bard­zo Philips poży­cza, ale tylko wierzch­nią warst­wę opowieś­ci. To robi wraże­nie, ale to wraże­nie do pewnego stop­nia zapoży­c­zone. Miałam podob­ne wraże­nie przy „Wielkim Pięknie” – film mi się podobał ale nie aż tak bo Sor­renti­no uwodz­ił mnie wtórnie – poży­cza­jąc od Felliniego. Gdy­bym jed­nak nie znała Felliniego Sor­renti­no zro­bił­by na mnie nieza­pom­ni­ane wraże­nie. Ostat­ni trze­ci ele­ment – Jaquin Phoenix.

 

 

O roli Jaquina Phoenixa moż­na było­by zapewne napisać oso­by tekst. Z jed­nej strony – moż­na do niej pode­jść cyn­icznie – to kole­j­na rola, którą napisano niemalże pod wszys­tkie nagrody. Przys­to­jny, sprawny, sta­bil­ny psy­chicznie aktor, gra wychud­zonego, przed­staw­ianego światu jako odpy­cha­ją­cy, mężczyznę z zaburzeni­a­mi. Aż dziw że Akademia nie prz­er­wała sean­su by wręczyć mu Oscara. Jed­nocześnie jed­nak jest w roli Phoenixa coś mag­ne­ty­cznego. Sce­ny w których jego Jok­er tańczy mogą nie mieć bard­zo dużo sen­su sce­nar­ius­zowo, ale są po to by móc podzi­wiać jak aktor zaprzągł do roli całą swo­ją fizy­czność.  Doskon­ałe jest też jego przeis­taczanie się od zagu­bionego mężczyzny który zawsze będzie budz­ił pewien dyskom­fort wśród osób wokół niego, w człowieka który nie mając nic do strace­nia zysku­je pewność siebie. W tych ostat­nich sce­nach jest to niemalże inny człowiek i przyz­nam, że gdy­by go takiego wstaw­ić do jakiejkol­wiek pro­dukcji z Bat­manem to dostal­ibyśmy kon­frontację od której już dziś prze­chodzą cia­r­ki po ple­cach. To jest rola mag­ne­ty­cz­na i bez niej tego fil­mu nie ma bo właś­ci­wie nikt inny nie dosta­je tu nic do gra­nia. Wszelkie zach­wyty nad drob­ną rólką Rober­ta DeNiro uważam za moc­no prze­sad­zone.   Jed­nocześnie jed­nak nie ukry­wam, że choć Phoenix gra dobrze to reżyser prowadzi tą rolę tak, że trochę nie dzi­wię się oba­wom amerykańskiej policji że ktoś mógł­by uznać Arthu­ra za wzór. Jest to film który moż­na pod­dać inter­pre­tacji zgod­nej ze sposobem myśle­nia inceli – gdzie prag­nie­nie unices­t­wienia samego siebie zamienia się w prag­nie­nie unices­t­wienia wszys­t­kich wokół. Pod pewny­mi wzglę­da­mi mam wraże­nie, że ten film jest trochę jak „13 powodów”, które pokazu­je sposób myśle­nia oso­by zabur­zonej jako jedyne log­iczne wyjś­cie z sytu­acji, nie dając żad­nego innego log­icznego kon­tra­punk­tu w ramach narracji.

 

 

Jeśli chodzi o reży­ser­ię pro­dukcji to mam mieszane uczu­cia. Z jed­nej strony pełno w tym filmie malars­kich kadrów, z drugiej – trochę za dużo nimi zach­wytu, trochę za częs­to, reżyser rep­liku­je chwyty które już raz mu się sprawdz­iły. Oso­biś­cie wyś­ciskam każdego komu uda się zro­bić jakikol­wiek film o przemi­anach czy zała­ma­ni­ach psy­chicznych bez scen w których bohater przyglą­da się sobie w lus­trze. Serio ten kadr uzna­je­my w kine­matografii za skońc­zony, zna­jdźmy sobie inny. Mam też wraże­nie, że niek­tóre pomysły wprowad­zone do fil­mu są tam zupełnie zbędne. Cały wątek mieszka­jącej na tym samym piętrze dziew­czyny zda­je się być tylko po to by widz zori­en­tował się wcześniej, jaka będzie jego puen­ta, co moim zdaniem świad­czy o pewnej nieu­dol­noś­ci reży­ser­skie. Jok­er jest pełen scen które doskonale wyglą­da­ją w trail­erze kiedy spodziewamy się, że będą jakąś wymowną puen­tą konkret­nych momen­tów w sce­nar­iuszu ale ostate­cznie są tylko cel­e­bracją włas­nego zach­wytu nad wybraną styl­istyką. Zresztą ten film pełne jest sym­bo­l­i­ki czy naw­iązań które dzi­ałały by dużo lep­iej gdy­by odciąć je o połowę. Nie każdy napis musi być sym­bol­iczny, nie każde schody muszą pokazy­wać cier­pi­enia bohatera.

 

 

Jok­er jest pewnym krok­iem milowym w świecie filmów adap­tu­ją­cych posta­cie komik­sowe na potrze­by wielkiego ekranu. Jest to nowa styl­ist­ka, autorskie pode­jś­cie i ostate­czne zer­wanie ze sche­matem koniecznego moral­nego tri­um­fu, który wydawał się właś­ci­wie nieodłącznym ele­mentem takich pro­dukcji. Pytanie jed­nak czy dostal­iśmy w ramach tej nowej kon­wencji wystar­cza­ją­co dużo? W świecie gdzie mil­iarder jest super bohaterem, złoczyńcą sta­je się człowiek z nizin społecznych. Ład stoi jed­nak po stron­ie mil­ion­era. Zagroże­niem jest „rewoluc­ja” ludzi którzy sami nie wiedzą jak bard­zo są wyko­rzys­tani. Którzy wnoszą hasła tak puste być broń boże nikt nie sko­jarzył ich z real­ny­mi rucha­mi społeczny­mi doma­ga­ją­cy­mi się zmi­any.  Jak­by na to nie patrzeć my ludzie prawdzi­wego świa­ta jesteśmy prze­grani. Zwłaszcza ci wyk­luczeni, których gło­su jak widać wciąż nawet nie tyle nikt nie słyszy, co nie rozu­mie. Bo wiecie… żyje­my w społeczeństwie.

 

Ps: Uważam, że film ma abso­lut­nie fenom­e­nal­ną muzykę i wyko­rzys­tanie utworów znanych z „naszego” świa­ta przed­staw­ionego. Choć jeśli w świecie Bat­mana ist­nieje Stephen Sond­heim to nie wierzę, żeby nie napisał o nim musicalu

1 komentarz
0

Powiązane wpisy

judi bola judi bola resmi terpercaya Slot Online Indonesia bdslot
slot
slot online
slot gacor
Situs sbobet resmi terpercaya. Daftar situs slot online gacor resmi terbaik. Agen situs judi bola resmi terpercaya. Situs idn poker online resmi. Agen situs idn poker online resmi terpercaya. Situs idn poker terpercaya.

Kunjungi Situs bandar bola online terpercaya dan terbesar se-Indonesia.

liga228 agen bola terbesar dan terpercaya yang menyediakan transaksi via deposit pulsa tanpa potongan.

situs idn poker terbesar di Indonesia.

List website idn poker terbaik. Daftar Nama Situs Judi Bola Resmi QQCuan
situs domino99 Indonesia https://probola.club/ Menyajikan live skor liga inggris
agen bola terpercaya bandar bola terbesar Slot online game slot terbaik agen slot online situs BandarQQ Online Agen judi bola terpercaya poker online