?
Hej
Zwierz miał dziś napisać recenzję Igrzysk Śmierci ale okazuje się, że chyba musicie poczekać, aż przeczyta wszystkie trzy tomy. Inaczej chyba się nie da bo w przeciwieństwie do np. Pottera pierwszy tom jest ewidentnie pierwszym tomem tzn. po jego przeczytaniu raczej nie powinno się przerywać. Tak więc zwierz wracał z pracy z koszmarna myślą w głowie. o czym zwierz dziś napisze ???? Na całe szczęście inspiracje do wpisów zwierza zazwyczaj dopadają go w najmniej spodziewanym momencie. I tak było i tym razem – zwierz rozejrzał się wokół siebie i wsiadając do tramwaju miał już pół wpisu w głowie.
Nie bez przyczyn tytułowa karta Sherlocka to panorama współczesnego Londynu – serial jest niezwykle związany z miejscem w którym się rozgrywa i w pewien sposób celebruje wygląd i architekturę stolicy Londynu
Oto bowiem zwierz uświadomił sobie, że tak naprawdę istnieje bardzo niewiele dekoracji w których rozgrywają się jego ulubione seriale. Choć teoretycznie telewizja daje praktycznie nieograniczone możliwości tak naprawdę większość seriali rozgrywa się w bardzo podobnych do siebie środowiskach. Najbardziej oczywistą przestrzenią w której może dziać się serial jest miasto. To z jednej strony logiczne – zwłaszcza w przypadku seriali detektywistycznych – w mieście odbywa się więcej zbrodni ( no i podejrzanych jest zdecydowanie więcej), jest więcej miejsc gdzie można zaprowadzić bohaterów. Ale zwierz podobnie pewnie jak większość widzów zwrócił uwagę, że miasta nie tyle są dekoracją co kolejnym bohaterem serialu. Londyn w Sherlocku, Nowy Jork w Gossip Girl ( i to nawet nie cały tylko kilka konkretnych ulic) czy Castle albo w niedawnym Smash ( gdzie też właściwie akcja sprowadza nas na jedną ulicę), Seattle w Grey’s Anatomy czy San Francisco w Monku, Waszyngton w Bones. W większości przypadków nie chodzi jedynie o to, że kolejne ujęcia łączy się szerokim ujęciem miasta ( to konieczny element prawie wszystkich seriali) ale tym, że znajomość topografii miast staje się co raz ważniejszym wyznacznikiem. Oczywiście nadal większość seriali kręci się w Los Angeles ( zwierz ku swojemu zdumieniu odkrył, że właściwie nie ogląda żadnego serialu który się tam dzieje poza Californication, które dzieje się tam bardzo intensywnie), ale wydaje się że czasy kiedy obsada ER przyjeżdżała jedynie na tydzień zdjęć do Chicago by dokręcić kilka scen na mieście odchodzą powoli do przeszłości.
Bohaterowie Serialu Gossip Girl nie mieszkają po prostu w NY – Mieszkają na Upper East Side – najbardziej luksusowej części Manhattanu – stąd też miasto a właściwie kilka ulic staje się dodatkowym ważnym bohaterem historii – poza nim bohaterowie to zwykli młodzi bogaci ludzie – w tej przestrzeni – są arystokracją
Ale nawet nie trzeba koniecznie pokazywać miasta by stało się ważnym elementem fabuły – dobrze widać to w How I Met Your Mother które jest ewidentnie w całości kręcone w dekoracjach a jednak jest bardziej Nowojorska niż Przyjaciele ( a przynajmniej kładzie na to większy nacisk), z resztą z sitcomów które zazwyczaj nieco unikają innych niż domowe dekoracji ( dobrze to widać np. w Teorii Wielkiego Podrywu, który to teoretycznie dzieje się w Pasadenie ale zupełnie jej nie widać) – z drobnym wyjątkiem 30 Rock które dzieje się w bardzo dokładnym miejscu. Co więcej – ten pomysł pokazywania miasta, bardzo konkretnie, bardzo ładnie i czynienie z niego nie tylko tła ale i bohatera serialu, trochę przeniknęło też do Polskich seriali. Widać to przede wszystkim w produkcjach TVN – począwszy od Magdy M. a na Przepisie na Życie kończąc, jak Ponura wielokrotnie zwracała uwagę, miało to pewien wpływ na geografię miasta stołecznego gdzie z komendy głównej policji dało się wyjechać prosto na Marszałkowską co jak zwierz informuje mieszkańców innych miast – jest fizycznie nie możliwe.
Ponownie NY i ponownie serial który mimo, że prawie nie pokazuje ulic na każdym kroku podkreśla że dzieje się w tym konkretny mieście – jakakolwiek inna przestrzeń jest dla bohaterów obca nieprzyjazna i niezrozumiała. Ważne jest to, że bohaterowie nie są rdzennymi nowojorczykami ale akceptują i wchłaniają miasto jako swoje
Poza miastami w serialach funkcjonują też przedmieścia – przedmieście jest w sumie odpowiednikiem wsi ponieważ znacznie ogranicza ilość bohaterów, sprawia, że w przeciwieństwie do miast mieszkają w domach ( zwierz zawsze jest zdumiony wielkością amerykańskich domów – ale to temat na inny wpis, dziś zwierz tylko stwierdzi, że kiedy siedząc w 20 metrach ogląda ekipę Domów Ekstremalne Metamorfozy która z przerażeniem patrzy na ludzi ” gnieżdżących się” na 100 metrach czuje się dziwnie). Wyniesienie akcji na przedmieścia najczęściej oznacza zawężenie tematu do pewnej grupy osób ( świetnie pokazuje to Desperate Housewives) lub serial rodzinny ( Cudowne Lata dobrze to obrazują) – przedmieścia chyba nawet bardziej niż miasta stanowią pewien skomplikowany topos – umieszczenie tam akcji od razu każe twórcom albo wpisywać się w pewną wizję życia w rzędzie jednakowych domków z ogródkiem, albo jej zaprzeczyć ( do pewnego stopnia Cougar Town), czy ją skompromitować ( to chyba nawet częściej podejmowany wątek np. w Weeds). Pod tym względem zwierz nie dziwi się, ze scenarzyści stosunkowo rzadko umieszczają współczesne seriale na przedmieściach gdzie otoczenie w sumie determinuje zachowanie bohaterów. Zwierz natomiast nie może sobie przypomnieć, żadnego serialu, który działby się na wsi. Zwierz jest tym bardziej zaintrygowany, że w Polsce seriale właśnie dziejące się na wsi ( lub w bardzo małych miasteczkach – jak Sandomierz) święcą triumfy.
Desperate Housewives to serial w którym fakt, ze dzieje się na przedmieściach, wśród idealnych domów, przystrzyżonych trawników i białych płotów odgrywa rolę kluczową. Bez niego serial nie tylko traci ostrze społecznej satyry ale także właściwie nie ma racji bytu
Oczywiście zwierz nie twierdzi, że nie ma w historii amerykańskiej telewizji seriali które działby się w małych miasteczkach ( niedawno ciekawym pomysłem był serial the Middle który miał się dziać w modelowym małym mieście USA) ale obecnie zupełnie się od tej tendencji odchodzi. Być może słusznie bo jak pokazują Morderstwa w Midsomer czy seria o Wallanderze trudno utrzymać serial w którym trup pada gęsto w małym miasteczku nie popadając w śmieszność. Nieco lepiej idzie w przypadku niewielkich miasteczek w serialach obyczajowych np. Gimore Girls – nie mniej i tu w końcu część akcji przeniesiono do Yale gdyż nie za bardzo dawało się rozegrać wszystkiego w tak małej społeczności. W Polsce trwa jednak jakiś powrót do natury – Ranczo cieszy i cieszyło się sporą popularnością ( opierając się na schemacie między Panem, Wójtem i Plebanem), podobnie jak Miłość, Życie i coś jeszcze nad Rozlewiskiem. Przy czym z drugiej strony jest to trudne bo zazwyczaj trzeba stosunkowo małą liczbę osób ( wieś bardzo ogranicza liczbę możliwych bohaterów) obarczyć niesamowitym natężeniem przeżyć i sytuacji. Innymi słowy nie trudno się dziwić, że w sumie niewielka ilość bohaterów hasa po łąkach. Oczywiście zwierz powinien tutaj wspomnieć o Downton Abbey które dzieje się praktycznie poza zasięgiem i miasta i wsi zamykając bohaterów w jednej posiadłości i jej przyległościach – nie mniej biorąc pod uwagę, że jest to serial historyczny – można niedobór akcji miejscowej uzupełnić o dramatyczne wydarzenia historyczne ( z resztą chyba ów niedobór bohaterów zaowocował wprowadzeniem szpitala do posiadłości w drugim sezonie).
Ranczo czy Dom na Rozlewiskiem decydują się raczej na wizję – Wsi Spokojna Wsi Wesoła z jednej strony niby nie koloryzując rzeczywistości – z drugiej tak naprawdę tworząc wyimaginowaną przestrzeń która właściwie nie istnieje. Nieco w tym życzeń co do wyglądu wsi, nieco egzaltowanego przekonania o urodzie życia z dala od miasta
Kolejną lokalizacją, którą scenarzyści nawet lubią jest miejsce w jakiś sposób wyjęte z czasu i przestrzeni – trochę jak wspomniane powyżej Downton , które znajduje się nieco poza jakąkolwiek przestrzenią – podobnie jest w przypadku np. Lost gdzie tłem jest wyspa – tajemnicza i dzika mająca sporo zagadek ale też umiejscowiona z dala od jakichkolwiek elementów cywilizacji, co ciekawe ten pomysł w przypadku serialu medycznego – Off The Map – dziejącego się właśnie gdzieś w niesprecyzowanych tropikach okazał się chybiony i serial zszedł z anteny po jednym sezonie. Do pewnego stopnia takim wyjętym z realności miejscem jest miasteczko Bon Temps – nie można go zakwalifikować do zwykłego małego miasteczka z seriali amerykańskich ponieważ wizja otaczającego świata jest zdecydowanie nakierowana na naturę – poza kilkoma budynkami właściwie miasteczko jako takie nie istnieje za to spora część akcji rozgrywa się w lesie, na polanach w okolicach jezior – wszystko utrzymane w bardzo południowym charakterze nie mniej zdecydowanie mało miejskie czy nawet małomiasteczkowe. Do tej kategorii można też wrzucić seriale które właściwie nie mają miejsca w którym się rozgrywają – takie było Archiwum X ( gdzie do sprawy trzeba było dojechać), taki był JAG ( ponownie konieczność znalezienia się w jakimś miejscu gdzie doszło do przestępstwa ) i taki jest ukochany serial zwierza Doktor Who ( przestępstw brak za to całe galaktyki do zwiedzania) – w przypadku takich seriali nie mających naturalnego, raz na zawsze ustalonego tła scenarzyści najczęściej starają się bardzo urozmaicać przestrzeń – obok odludzia pojawia się miasto, miasteczko czy ponownie – miejsce zdominowane przede wszystkim przez naturę.
Downton Abbey to jeden z tych seriali które właściwie toczą się nigdzie. Odosobniona wiejska posiadłość mimo bliskości wioski jest tak naprawdę mikroświatem do którego jedynie zagląda wielka historia.
Zwierzowi z podsumowania wychodzi dość jasno, że serial jako taki dzieje się w mieście. Kultua miasta, miejski styl życia, sposób postrzegania przestrzeni – wszystko jest uznawane za naturalne i zrozumiałe. Właściwie seriale nie definują miasta jako takiego, co najwyżej podkreślają różnice pomiędzy poszczególnymi aglomeracjami, zazwyczaj traktując je jednak z wyraźną sympatią. Zdaniem zwierza to ciekawe jak bardzo kultura popularna jest kulturą miejską, jak bardzo wieś a nawet przedmieścia stanowią pewną sferę do której trzeba się specjalnie wybrać – i która zawsze wpływa na temat podejmowanego serialu. Właściwie tylko miasto jest do pewnego stopnia traktowane jako przestrzeń neutralna, właściwa dekoracja ludzkich działań – jego opuszczenie zazwyczaj oznacza spory przełom w życiu bohaterów lub jest powodem do pokazania ich innej strony – w mieście wedle tego założenia człowiek jest sobą w sposób naturalny – dopiero opuszczenie go wydobywa ukryte cechy. Zwierz z jednej strony przyjmuje to jako widz bezrefleksyjnie z drugiej zastanawia się jak ową popkulturę wielkich aglomeracji przyjmuje się z zewnątrz. Przecież nie wszyscy ludzie mieszkają w dużych miastach – dlaczego więc uznajemy że wszyscy rozumieją miejski sty życia, dlaczego miasto jest naszym miejscem występowania. Czy chodzi jedynie o fakt, że w miastach mieszka więcej widzów, że łatwiej prowadzić akcję czy kręcić kolejne sceny. A może jest to najważniejszy element naszej popkultury, który przyjmujemy ( jak wszystko co ważne) bezrefleksyjnie. Zwierz naprawdę nie wie, ale im dłużej się nad tym zastanawia tym bardziej fascynujące mu się to wydaje.
Ps: Zwierz naprawdę ma ochotę napisać o Star Treku – kto wie może już niedługo się odważy.
Ps2: Co zwierz obiecał pozostaje obiecane i na pewno dostaniecie swoją recenzję, nie mniej dzisiejszy wpis zwierz musiał pisać szybko, bo produkuje się na konferencji naukowej ( też będzie mówił o filmie tylko że poważnie,, historycznie i pod własnym nazwiskiem co zawsze jest ciężkie)