Obejrzałam film „Mayday”. Komedia „Mayday” nie tylko z powodzeniem jest od lat grana na scenach europejskich, ale też cieszy się niesłabnącym powodzeniem w Polsce. Ludzie na widowniach teatralnych w całym kraju wręcz płaczą ze śmiechu na tej farsowej komedii omyłek o pewnym taksówkarzu bigamiście. Napisana w latach osiemdziesiątych sztuka, musiała w końcu trafić do kin, a potem na Netflix. Chyba głównie po to by ludzie tacy jak ja mogli zebrać całą swoją odwagę i samozaparcie i obejrzeć całość od początku do końca.
Zanim zacznę się znęcać nad pomysłami scenariuszowymi chciałabym się zatrzymać na chwilę nad samym fundamentalnym problemem filmu. Nie chodzi tu nawet o samą treść (nie ukrywajmy kretyńską czy wręcz obraźliwą) ale o sam pomysł. Mówimy bowiem o ekranizacji scenicznej farsy. Jak wiadomo, farsa opiera się na komedii pomyłek i nie zawsze wysokim humorze. Jednym z najbardziej cieszących widzów elementów jest ta paniczna gonitwa po scenie, kiedy bohater (rzadziej bohaterka) stara się nie dopuścić by dwie osoby znalazły się w jednym pomieszczeniu, porozmawiały ze sobą, dokończyły zdanie. Właściwie każda farsa ma ten element, który obserwowany na żywo bywa niezwykle zabawny. Problem w tym, że przełożenie takiej sceny na język filmu nie jest szczególnie zabawne. O ile zamknięta przestrzeń sceny i jej umowność czyni z zamykania, drzwi, wychodzenia i wchodzenia coś śmiesznego to w filmie zupełnie się nie sprawdza. Nie jest to zresztą problem tylko „Mayday” – wiele ekranizacji teatralnych fars zupełnie nie sprawdza się w filmie. Zwłaszcza gdy reżyser nie ma żadnego pomysłu jak taki układ ze sceny inteligentnie przełożyć na narrację filmową. Stąd nawet jeśli widownia śmiała się na teatralnej farsie może się okazać, że na filmie nie znajdzie nic co by wywołało nawet lekki uśmiech.
Dobrze skoro już porozmawialiśmy o kwestiach poważnych i takich, które wynikają z rzetelnej analizy działa filmowego, mogę zacząć się wyzłośliwiać. Przyznam szczerze, że w „Mayday” nie ma ANI JEDNEGO zabawnego dowcipu. Po prostu. Samo założenie, że bigamista jest taki śmieszny jest już mocno dyskusyjne, ale im dalej tym gorzej. Do galerii przezabawnych żartów zaliczamy: puszczanie bąków w samochodzie, podejrzenie że dwóch mężczyzn może być gejami (bo jeden powiedział, że za przeproszeniem „dupa go pali”), „grubą babę” którą można namówić na amatorskie kręcenie porno na weselu, głupią żonę która chce wszystko kontrolować, głupią żonę która z niczym sobie nie daje rady, podejrzenie, że dwóch mężczyzn może być gejami (po z daleka wygląda jakby jeden drugiemu robił laskę), dowcipy o pierdzeniu, głupią histeryczną pannę młodą, głupiego policjanta który robi błąd bo uznaje dwóch facetów za gejów, dowcip o tym że jeden facet naprawdę jest gejem. I jeszcze te kobiety, które mają tego samego męża, ale się nie zorientowały, bo są takie niedomyślne. No boki zrywać.
I jeszcze to wszystko się tak niesamowicie ciągnie, gdzieś w połowie człowiek ma wrażenie, że to już trwa piąty rąk, powoli zacierają się czasy sprzed rozpoczęcia filmu. Bohaterowie popadają w coraz to nowe tarapaty a ty widzisz gdzieś kątem oka jak twoje własne życie przewija ci się przed oczyma, wszystkie drobne decyzje i błędy, które zaprowadziły cię na kanapę, gdzie tylko siła woli powstrzymuje człowieka od wyłączenia telewizora. Nawet dwadzieścia minut po zakończeniu seansu widz oblałby egzamin z odtworzenia fabuły albo przynajmniej logiki zdarzeń zagrzebanej pod kolejnymi przezabawnymi scenami. Oczywiście jeśli wcześniej nie zszedł na wspomnianej kanapie z zażenowania. Co jest możliwe, bo kilka razy zaczęłam się już powoli żegnać z życiem, zastanawiając się co napiszą na nagrobku pierwszej na świecie ofiary „second hand embarrassment”. Pewnie coś w stylu „wiele wytrzymała, ale na śmierć się zażenowała”. Wiecie rymowane epitafia są najlepsze.
Adamczyk gra główną rolę z urokiem człowieka, któremu ktoś kiedyś powiedział, że jest zabawny i brzmiało to lepiej niż granie papieża. Nie wiem jakiej wysokości kredyt musiały opłacić Anna Dereszowska i Monika Książkiewicz, ale to musiały być srogie raty. Albo miały wcześniej cynk, że będzie pandemia i kłopoty z pracą dla aktorek i aktorów i postanowiły zagrać w czym się da póki jeszcze w ogóle obsadzają. Innej motywacji do grania w filmie, który jest w samej swej naturze tak bardzo pogardliwy wobec kobiet nie widzę. Adam Woronowicz ma ze dwie niezłe sceny, co jest i tak osiągnięciem, ale jednocześnie – kiedy przychodzi mu udawać geja to od razu robi miękki nadgarstek, żeby pan Janusz z pierwszego rzędu mógł się zaśmiać, że takiego normalnego chłopa za geja wzięli. Andrzej Grabowski właściwie nie wiadomo, czy wie, że gra w tym filmie czy przechodził obok i jakoś tak się okazało, że znów go w czymś obsadzili.
Sam film stanowi jakiś specyficzny zakalec polskiej kinematografii, w której wciąż tęskni się za jakąś „Seksmisją”, może filmem jak „Kogiel Mogiel” gdzie są może jakieś seksy, ale takie, że wiecie „o ho ho śmieszne seksy uprawiają”, może są jakieś kobiety, ale głównie, żeby klepiąc się po udach stwierdzić, że te chłopy i te baby to się nigdy nie dogadają, bo chłopy to takie kłamliwe, a kobiety to takie naiwne. A no i oczywiście bohater musi mieć swojego kolegę nieudacznika mieszkającego w garażu, bo przecież ci wszyscy faceci wykorzystywani przez swoich kumpli na każdym kroku są tacy niesamowicie zabawni. No prawie tak zabawni jak awantury na weselach i przekręty finansowe, które przecież zupełnie nie są winą bohatera, który przecież robi tylko taką małą bigamię, bo jak on się ma na jedną kobietę zdecydować.
Film powstał w 2019 roku a sztuka jest z lat osiemdziesiątych. Choć w Polsce to przedstawienie gra się non stop (bo przecież cóż lepiej zagrać na specjalnym gościnnym występie jak właśnie farsę) to gdzieś chyba umknęło, że widownia się powoli zmienia. Pomijając już fakt, że część dowcipów stała się tak homofobiczna, że trudno to jakkolwiek sposób wyjaśnić to do tego – już sama stojąca u podstaw samej farsy „wojna płci” przestała odpowiadać rzeczywistości. I to nie tylko kobiet, ale też mężczyzn, którzy mają powoli dosyć pokazywania ich jako idiotów napędzanych tylko własnym penisem. Co do samej komedii pomyłek – mniemam że może udałoby się ją jakoś uratować gdyby ktokolwiek miał takie pragnienie. No ale tu przecież nie chodzi by widz się śmiał tylko, żeby w odpowiednim momencie zarechotał i poklepał się po udzie. To jest też obraz jaki mają w głowie twórcy polskich komedii. Nie chcą mu więcej dać, bo przecież wiadomo polska komedia na siebie zarobi. Kilku krytyków zapewne zapyta „co tu się odpierdala” ale do niewielkich kin do których trafią kopie tylko polskich komedii i filmów Vegi i tak ludzie pójdą. Bo nic innego nie leci w piątek wieczorem. Kasa się będzie zgadzać.
Między innymi dlatego, oglądam polskie komedie i polskie komedie romantyczne. Nie dlatego, że chcę się nad nimi pastwić, ale dlatego, że one są – bardzo dobrym obrazem tego jaki obraz humoru polskiego widza zamroził się w głowach twórców. Patrzę na to i przez krótką złośliwą chwilę cieszę się, że kina są zamknięte i przynajmniej przez chwilę nie będzie można na tym zarobić.