Kuloodporność jest dziedziczna czyli Terroryści znów ratują życie Johna McClane

?

Hej

John McClane to ten rodzaj mężczyzny, który po kilku lat­ach nieu­danego małżeńst­wa roz­wodzi się, miesz­ka sam i cza­sem dzwoni do dzieci. Dużo pracu­je, ale jakoś zawsze pomi­ja­ją go przy odz­naczeni­ach i awan­sie. Mieszkanie ma urząd­zone po spar­tańsku, w lodów­ce jedynie keczup, a świę­ta spędza w lokalnym barze, gdzie pije piwo i je śred­nio wys­mażonego ste­ka. W szafie ma kilka­naś­cie takich samych białych pod­koszulków i spranych jean­sów. Na ślu­bie cór­ki pojaw­ia się jako zapros­zony w ostat­niej chwili gość, i siedzi na samot­nie daleko od pan­ny młodej przy stole dla rodziny. Umiera przed­w­cześnie na zawał a na jego pogrze­bie zjaw­ia się kilku kolegów z pra­cy, bar­man z baru pod domem i dzieci, które ku swo­je­mu zaskocze­niu zna­j­du­ją w jego pozostaw­ionych papier­ach wyróżnienia i medale za dobrą pracę i odwagę. Ostate­cznie pozosta­je w pamię­ci blis­kich wyłącznie jako postać z fotografii o którą pyta­ją dzieci kiedy w niedzielne popołud­nia przeglą­da­ją rodzinne albumy. Tak zapewne potoczyło­by się życie Johna McClane gdy­by nie ter­ro­ryś­ci. Bez nich życie Johna McClane nie tylko było­by nudne ale praw­dopodob­nie dużo smutniejsze.

Oglą­da­jąc piątą odsłonę Szk­lanej Pułap­ki zwierz moc­niej niż zwyk­le zdał sobie sprawę, że tak naprawdę seria opowia­da przede wszys­tkim o drodze jed­nego nowo­jorskiego polic­jan­ta do uporząd­kowa­nia swo­jego życia pry­wat­nego z dodatkiem ataków ter­ro­rysty­cznych. W pier­wszych trzech McClane próbował uporząd­kować swo­je relac­je  z żoną, w częś­ci czwartej z córką a ter­az w częś­ci piątej próbu­je pogodz­ić się z synem, którego nie widzi­ał od kilku lat. Jak się okazu­je, niepoko­rny i skłó­cony z ojcem syn nie wybrał pra­cy w policji, zde­cy­dował się za to na pracę dla CIA (prawdę powiedzi­awszy przez cały film poziom jego inteligencji i spostrze­gaw­c­zoś­ci nie wskazu­je na to by był najlep­szym agen­tem). Nie trze­ba dłu­go czekać by rodzinne spotkanie w Moskwie zamieniło się w demolkę połąc­zoną z ratowaniem świa­ta. Zgod­nie z pytaniem zadawanym już od pewnego cza­su — John McClane nie wie czy sam  prowoku­je kłopo­ty czy to one go szuka­ją. Oczy­wiś­cie dla niko­go nie powin­no być zagad­ką, że zan­im film się skończy ter­ro­ryś­ci, albo właś­ci­wie to co z nich zostało będą przek­li­nać dzień, w którym nie sprawdzili czy żaden McClane nie zna­j­du­je się w mieś­cie kiedy układali swój niec­ny plan.  A wydawało­by się, że po tylu lat­ach uczą tego na kur­sach dla początku­ją­cych terrorystów.

Szk­lana Pułap­ka to być może jed­na z naj­ciekawszych serii filmów sen­sacyjnych jaka goś­ci od 25 lat na ekranach.  Od samego początku całkiem dobrze łączą­ca ele­men­ty komedii, kina famil­i­jnego (przesłaniem serii to w końcu “najważniejsza jest rodz­i­na”) no i całkiem dobrej sen­sacji. Co więcej w prze­ci­wieńst­wie do wielu filmów trak­tu­ją­cych swoich bohaterów zupełnie na poważnie, Szk­lana Pułap­ka ze swoim dow­cip­nym bohaterem dobrze przetr­wała zmi­anę trendów w kinie sen­sacyjnym. Pod­czas gdy inne pro­dukc­je z lat 80 musi­ały się przestaw­ić na pastisz samych siebie, Szk­lana Pułap­ka mogła utrzymy­wać ten sam to co zwyk­le. Po niesamow­itym sukce­sie pier­wszej odsłony kole­jne w dużym stop­niu bazu­ją na przetwarza­niu tych samych moty­wów. Poza wspom­i­nany­mi prob­le­ma­mi McClane z jego rod­zoną, stałym ele­mentem jest powszechne zniszcze­nie, zabawne odzy­w­ki oraz zagraniczni ter­ro­ryś­ci. Doty­chczas wydawało się, że obow­iązkowym ele­mentem jest też prze­cięt­ny (poza tym że kulood­porny)  nowo­jors­ki polic­jant bronią­cy kogoś kto ataku­je Stany. Ten ele­ment ule­ga zmi­an­ie — McClane zosta­je wysłany do Moskwy. Zdaniem zwierza to jedyny sposób na to by jakoś wybrnąć z fak­tu, że polic­jant który pow­strzy­mał cztery ata­ki ter­ro­rysty­czne praw­dopodob­nie był­by w Stanach zbyt dobrze rozpoz­nawany. Choć z drugiej strony — wyda­je się, że już wcześniej ktoś się powinien zori­en­tować, że ilość niesamow­itych wyczynów tego polic­jan­ta przekroczyła śred­nią. Dlaczego, wszyscy zachowu­ją się tak jak­by nie dostrze­gali praw­idłowoś­ci. Jed­nocześnie prze­niesie­nie akcji do Moskwy powala sce­narzys­tom na podrzuce­nie kilku dow­cip­nych uwag na tem­at Moskwy, Rosji i jej mieszkańców. Co do dow­cip­noś­ci tych uwag moż­na mieć pewne zas­trzeże­nia choć z całą pewnoś­cią, Bruce Willis dobrze gra Amerykan­i­na na wakac­jach (choć dow­cip jest chy­ba o jeden raz za dużo powtór­zony). Nieco gorzej wyglą­da kwes­t­ia  samego pomysłu na atak ter­ro­rysty­czny i uza­sad­nienia powszech­nej demol­ki jaką amerykanie urządza­ją sobie bezkarnie na tery­to­ri­um Moskwy. Gdy nasz dziel­ny McClane prze­j­mu­je samochód jed­nego z kierow­ców nie sposób nie zła­pać się na tym, że jako człowiek bez żad­nych uprawnień i jurys­dykcji po pros­tu go ukradł. Na całe szczęś­cie nikt nie pozwala się nam nad tym zbyt dłu­go zas­tanaw­iać. 

W ogóle wyda­je się, że film nakrę­cono spec­jal­nie tak byśmy nie mieli cza­su na zbyt daleko idącą reflek­sję nad praw­dopodobieńst­wem oglą­danych zdarzeń. Mimo że sporo osób kry­tyku­je otwar­cie fil­mu, zwier­zowi nawet się podo­ba, zwłaszcza sza­leńczy rajd po zako­rkowanych uli­cach Moskwy, przy którym prze­jażdż­ka Bon­da po uli­cach Peters­bur­ga wyda­je się być jedynie lekkim narusze­niem pom­niejszych przepisów dro­gowych. Zwierz musi wam zresztą wyz­nać, że oglą­da­jąc film zas­tanaw­iał się przede wszys­tkim nad tym jak to się zmieniło. Przez dłuższy czas Moskowa była nieobec­na jako miejsce roz­gry­wa­nia amerykańs­kich filmów — dziś jest niemal równie pop­u­lar­na jak kil­ka lat temu Pra­ga. Szk­lana Pułap­ka, Mis­sion Impos­si­ble — zwierz ma wraże­nie, że po Moskwie gani­a­ją niemal wyłącznie amerykańs­cy agen­ci. Trze­ba z resztą nowej Szk­lanej Pułapce przyz­nać, że sce­ny wid­owiskowe są w niej naprawdę wid­owiskowe — zwłaszcza ów moskiews­ki poś­cig spodobał się zwier­zowi — głównie dlat­ego, że nie był udany, co fil­mowym poś­cigom zdarza się co raz częś­ciej. Zwierz musi też stwierdz­ić, że całkiem mu się spodobała dłu­gość fil­mu. Zwierz ostat­nio narzekał, że wszys­tko jest stras­zli­wie długie — tym razem dostał zaled­wie dziewięćdziesiąt min­ut fil­mu i o dzi­wo — wyszło to fab­ule (opartej o proś­ci­ut­ki sce­nar­iusz ) na dobre. Gdy­by film trwał 120 min­ut to nie dało­by się zapchać wszys­t­kich luk log­icznych, a tak zan­im się zdążymy się zori­en­tować film się kończy.

Oczy­wiś­cie niedorzeczność jest wpisana w Szk­laną Pułap­kę — może nie od samego początku ale tak mniej więcej od połowy serii. Kole­jną rzeczą bez której film nie może się obyć jest kulood­porność naszego bohat­era. Bohaterowie mogą sobie żar­tować z jego wieku, ale praw­da jest taka, że w tej Szk­lanej Pułapce przekonu­je­my się że McClane i jego pod­koszulek są w stanie przetr­wać wszys­tko. CO więcej okazu­je się, że kulood­porność jest dziedz­icz­na bo jego syn — choć zde­cy­dowanie mniej dow­cip­ny i błyskotli­wy (prawdę powiedzi­awszy zwierz dawno nie widzi­ał bardziej drew­ni­anego akto­ra) także jest niepo­dat­ny na uszkodzenia ciała. Miło wiedzieć, że ta mutac­ja prze­chodzi z pokole­nia na pokole­nie. Choć trze­ba przyz­nać, że film kil­ka swoich najlep­szych scen poświę­ca temu, że nasz bohater nie jest już młodym chłopakiem ale wręcz prze­ci­wnie mężczyzną w śred­nim wieku. Jest w filmie jed­na znakomi­ta sce­na gdzie niemal w samym środ­ku spieszącej akcji dwóch facetów w śred­nim wieku zatrzy­mu­je się na chwilę by zająć się reflek­sją nad tym co w życiu zro­bili dobrze i źle. Choć to tylko jed­na sce­na w dość pręd­ko bieg­ną­cym filmie, to zdaniem zwierza pokazu­je jakie korzyś­ci sce­nar­ius­zowi może prze­nieść zmi­ana kat­e­gorii wiekowej bohaterów. A sko­ro przy tym jesteśmy — jak zwierz pisał — czas obchodzi się z Brucem Willisem zaskaku­ją­co dobrze  — prawdę powiedzi­awszy zwierz patrząc na niego w kole­jnych sce­nach ma wraże­nie jak­by zupełnie się nie zmieni­ał. Nato­mi­ast nieste­ty tym razem nie udało się przy­ciągnąć niko­go ciekawego do ról dru­go­planowych a przede wszys­tkim do roli tego złego — szko­da bo filmy tego typu zawsze zysku­ją na porząd­nym prze­ci­wniku głównego bohat­era (tak to jest ten moment recen­zji w którym zwierz na chwilę odd­a­je się  wspom­nieniom roli Alana Rick­mana w pier­wszej Szk­lanej Pułapce). Dobry prze­ci­wnik spraw­ia, że film  wzbo­ga­ca się o jakże miły ele­ment poje­dynku dwóch postaci. Tu nieste­ty tego poje­dynku nie ma, co spraw­ia, że ostate­czne zwycięst­wo bawi nas zde­cy­dowanie mniej.

Ter­ro­ryś­ci. Wybuchy. Syp­iące się z sufi­tu szkło, rany cięte, kłute i szarpane. Por­wa­nia, Poś­ci­gi, Postrza­ły. Wyrzut­nie raki­et, helikoptery, samolo­ty bojowe, samolo­ty pasażer­skie. Wieżow­ce, Lot­niska, Opuszc­zone budyn­ki. Prze­moc, chci­wość, zagroże­nie ato­m­owe. Przy­ja­ciele, przy­pad­kowi sprzymierzeń­cy, młodzi pomoc­ni­cy. Kara­biny, Noże, Sztu­ki wal­ki. Uran, Sztab­ki zło­ta, Oblig­ac­je.  Niem­cy, Japończy­cy, Ros­janie. Kierow­cy limuzyn, tak­sówkarze, kom­put­erowi geniusze. Odrobi­na humoru, biały pod­koszulek, załad­owany pis­to­let. Naprawdę John McClane nie mógł wiedzieć co ura­towało jego życie i rodz­inę. Ale z całą pewnoś­cią nie był to świę­ty spokój. 

Ps: Zwierz miał napisać porząd­na recen­zję ale ostat­nio tyle ich napisał, że zde­cy­dował się na coś bardziej chao­ty­cznego. A i jeszcze jed­no ‑zwierz ma nadzieję, że będzie to ostat­nia Szk­lana Pułapka.

Ps2: Zwierz został wczo­raj przez bard­zo wiele osób poin­for­mowany o tym że Bejbi Blues zostało nagrod­zone w Berlin­ie. Zwierz może co najwyżej stwierdz­ić, że się z tą nagrodą wybit­nie nie zgadza, chy­ba że rzeczy­wiś­cie uznamy prak­ty­czny brak mon­tażu za osiąg­nię­cie w dziedzinie mon­tażu. Niem­niej zdaniem zwierza zadzi­ałały dwa mech­a­nizmy — pier­wszy — to kom­plet­na niez­na­jo­mość pol­s­kich real­iów przez oce­ni­a­ją­cych (och, więc naprawdę tak jest w tej smut­nej bied­nej Polsce), dru­gi — film jest tak zły, że część oglą­da­ją­cych nie mogła uwierzyć, i doszła do wniosku, że pewnie czegoś nie zrozu­mi­ała. By stworzyć wraże­nie, że zrozu­mieli ten głęboko ukry­ty przekaz szy­bko dali fil­mowi nagrodę. Niem­niej żeby nie było — zwierz uważa że to stras­zli­wie zła pro­dukc­ja, szkodli­wa i  z całą pewnoś­cią nie zasługu­ją­ca na nagrody.