Duchy młodości czyli “Lockwood i spółka”

Poszłam wczo­raj spać o czwartej rano. Nie jestem z siebie dum­na, ale dum­ny może być z siebie Net­flix. Pier­wszy raz od daw­na udało im się zro­bić ser­i­al, dla którego porzu­ciłam ideę snu i zig­norowałam pul­su­ją­cy ból głowy. „Lock­wood & Co.” (po pol­sku “Lock­wood i Spół­ka”) to dokład­nie ta pro­dukc­ja, dla której najpierw się nie śpi a potem wyrzu­ca sobie, że sko­ro połknęło się wszys­tko za jed­nym zamachem to na kole­jny sezon trze­ba będzie czekać miesiącami.

Ser­i­al jest ekraniza­cją serii książek, których autorem jest Jonathan Stroud. W Polsce ukaza­ła się min. jego Try­lo­gia Bar­ti­maeusa, którą jak pamię­tam — mój młod­szy brat czy­tał z dużą przy­jem­noś­cią we wczes­nym nas­tolęctwie (fakt, że pamię­tam nawet okład­kę tej książ­ki wskazu­je, że musi­ała się znaleźć w jego rękach więcej niż raz). Sama książ­ki, której ekraniza­cją jest ser­i­al nie czy­tałam. Zaz­naczam, bo z tego co widzę — ser­i­al sporo czer­pie z powieś­ci, ale też — wyko­rzys­tu­je wąt­ki nie tylko z jed­nego tomu. Inna sprawa — być może gdy­bym była wielką wiel­bi­cielką książ­ki miałabym zarzu­ty co do wier­noś­ci adap­tacji. Sko­ro jed­nak jej nie znam oce­ni­am tylko ser­i­al sam w sobie. Czynię to zas­trzeże­nie, bo nie da się ukryć — lek­tu­ra książ­ki zawsze zmienia optykę na adap­tację (choć nie uważam, że zawsze trze­ba przeczy­tać książkę najpierw, nie jestem tu stanowcza).

Ser­i­al opowia­da o alter­naty­wnym świecie, w którym mieszkań­cy Lon­dynu zma­ga­ją się z Prob­le­mem. Prob­lem pojaw­ił się pół wieku wcześniej i wywró­cił świat do góry noga­mi. Oto zaczęły się pojaw­iać duchy. Duchy agresy­wne i morder­cze, bo jed­no dotknię­cie takiej potę­pi­onej duszy oznacza śmierć.  Z ducha­mi da się wal­czyć trady­cyjny­mi meto­da­mi — przy­da­je się sól, rapi­er, światło — wszys­tko to co znamy z trady­cyjnych opowieś­ci o walce z mroczny­mi moca­mi. Wciąż jed­nak — świat jest zupełnie inny. Nocą obow­iązu­je godz­i­na pol­i­cyj­na, bo wtedy zaczy­na się strasze­nie, cmen­tarze i stare domost­wa to niebez­pieczne miejs­ca (sama sprzedaż starego domu to niezwykłe wyzwanie), zaś tech­nolo­gia sta­je się dru­gorzęd­na wobec starych podań i trady­cyjnych metod.  Przed Prob­le­mem moż­na się jed­nak bronić. Kluczem do tej obrony są spec­jalne agenc­je zatrud­ni­a­jące… dzieci i nas­to­latków. Okazu­je się bowiem, że tylko niek­tórzy młodzi ludzie mogą widzieć, usłyszeć czy poczuć duchy. I są jedyną nadzieją na przy­wróce­nie nawet pozorów normalności.

Taki jest świat, w który wchodz­imy. Naszą bohaterką jest Lucy Car­lyle zdol­na łow­czyni duchów, która właś­ci­wie została sprzedana przez swo­ją matkę do jed­nej z agencji. Nieza­leżnie od swoich wąt­pli­woś­ci dziew­czy­na ma się uczyć i łow­ić duchy, a dochody z jej pra­cy przekazy­wane są bezpośred­nio matce. A pra­ca to nie łat­wa i przede wszys­tkim — śmiertel­nie niebez­piecz­na o czym Lucy przekonu­je się, gdy gru­pa jej przy­jaciół zosta­je wysłana na walkę z ducha­mi, z który­mi nie sposób sobie poradz­ić. To pcha Lucy do niesły­chanie niebez­piecznej decyzji — szu­ka nowego zatrud­nienia. Zna­j­du­je je w tytułowej fir­mie „Look­wood i Spół­ka”. Antho­ny Lock­wood założy­ciel agencji sam jest nas­to­latkiem — pewnym siebie, but­nym a przede wszys­tkim — niewąt­pli­wie strau­maty­zowanym przez swo­je doty­chcza­sowe doświad­czenia w pracy.

Lucy, Antho­ny i ich przy­ja­ciel researcher George Karim mieszka­ją więc razem i razem stara­ją się wal­czyć z ducha­mi i ich przek­lę­ty­mi arte­fak­ta­mi. Są młodzi, zdol­ni i każde z nich ma za sobą doświad­czenia, których nie życzymy żad­ne­mu dorosłe­mu a co dopiero nas­to­latkowi. Zwłaszcza Lock­wood wyda­je się jed­nos­tką, która trochę po drodze nabrała ten­dencji do autode­strukcji. Jed­nocześnie — młodzi ludzie, próbu­ją odnaleźć się w świecie, w którym być może nas­to­lat­ki pełnią kluc­zową rolę, ale wszys­tkie ważne decyz­je pode­j­mu­ją dorośli. Zwłaszcza ci, którzy prowadzą najwięk­szą i najbardziej uty­tułowaną agencję łow­ców duchów. Agencję, w której kiedyś szkolił się i pra­cow­ał Lock­wood i do której abso­lut­nie nie ma zami­aru wracać. Jed­nocześnie jak to w tego typu his­to­ri­ach bywa — szy­bko zaczy­namy sobie zadawać pytanie —  kto ile wie o tym co właś­ci­wie doprowadz­iło do pojaw­ienia się duchów, i kto zysku­je na tym, że co pewien czas pojaw­ia się niemalże piekiel­ny arte­fakt, który w niepowołanych rękach sta­je się zabójczą bronią.

Najwięk­szym plusem seri­alu jest jego doskon­ałe tem­po. Twór­cy słusznie założyli, że bohaterowie żyją­cy w tym skom­p­likowanym świecie, nie czu­ją koniecznoś­ci wyjaś­ni­a­nia sobie każdego ele­men­tu rzeczy­wis­toś­ci. Stąd też o tym jak właś­ci­wie ta alter­naty­w­na rzeczy­wis­tość dzi­ała dowiadu­je­my się w toku akcji, bez zbęd­nej i długiej ekspozy­cji. Każdy odcinek ofer­u­je sporo scen akcji, bo ser­i­al dzi­ała trochę na zasadzie „pot­wo­ra tygod­nia”, choć jed­nocześnie — bard­zo sprawnie prowadzi swo­ją główną nar­rację — skon­cen­trowaną wokół przetr­wa­nia małej agencji i tajem­nic, które nasi bohaterowie mogą odkryć. Odcin­ki częs­to kończą się mniejszy­mi i więk­szy­mi cliffhang­era­mi ale zawsze uda­je się utrzy­mać odpowied­nią równowagę pomiędzy budowaniem postaci a popy­chaniem do przo­du akcji. O tym, że mamy do czynienia z ekraniza­cją książ­ki moim zdaniem najbardziej świad­czy kon­strukc­ja postaci — zwłaszcza dru­go­planowych. Dobrze zarysowanych, łatwych do rozpoz­na­nia wśród książkowych i fil­mowych tropów, choć częs­to — są to bohaterowie niejednoznaczni.

Oczy­wiś­cie nie był y to ser­i­al młodzieżowy, gdy­by nie zaw­ier­ał w sobie młodzieżowego angstu. Przy czym dylematy bohaterów i ich rozter­ki moralne wyda­ją się nieco mniej prze­sad­zone, gdy weźmiemy pod uwagę, że więk­szość z nich na co dzień ryzyku­je życiem, lubi była świad­kiem jak giną ich przy­ja­ciele. Jest to więc opowieść o nas­to­latkach, częs­to strau­maty­zowanych, wyko­rzys­tanych, pozostaw­ionych samych sobie. Dorośli są w tym świecie zarówno nad­zor­ca­mi jak i prze­ci­wnika­mi, ale bard­zo rzad­ko sojusznika­mi. Ci, którzy sto­ją po stron­ie nas­to­latków, raczej odwraca­ją wzrok, gdy młodzi ludzie pode­j­mu­ją ryzyko, a nie pow­strzy­mu­ją ich przez niebez­pieczną akcją. Muszę przyz­nać, że ten ele­ment bard­zo mi się podo­ba. Wiele nar­racji o młodych ludzi­ach, którzy pode­j­mu­ją ryzyko musi się cią­gle borykać z tym, że prze­cież — ktoś by im tego zabronił. Tu mamy do czynienia z grupą, która nie ma rodziny, nie ma opiekunów — jest zdana sama na siebie. To w ogóle robi się ciekawy komen­tarz jak dorośli trak­tu­ją dzieci i młodych ludzi — choć młodzież jest kluc­zowa w tym świecie to nie ma właś­ci­wie żad­nej władzy.

Tu dochodzi kole­jny ele­ment, który bard­zo mi się spodobał. George, Antho­ny i Lucy, sta­ją się na przestrzeni seri­alu taką rodz­iną z wyboru. Przy czym od samego początku seria sugeru­je, że pomiędzy Antho­nym i Lucy jest pewne napię­cie czy wza­jemne zain­tere­sowanie, które z resztą młodzi aktorzy doskonale odd­a­ją na ekranie. Wiem, że było i będzie wiele his­torii, gdzie śledźmy dwóch chłopaków i dziew­czynę (była taka seria książkowa…) ale przyz­nam — dawno nie czułam, że ten układ jest tak dobrze rozpisany. Przede wszys­tkim dlat­ego, że „sojusze” nie są tu oczy­wiste. Cza­sem Lucy i George czu­ją się odpowiedzial­ni za to by Antho­ny nie pod­dał się całkowicie autode­struk­cyjnym ten­dencjom, cza­sem chłopa­ki próbu­ją zrozu­mieć swo­ją nową uzdol­nioną współloka­torkę a cza­sem Antho­ny i Lucy dostrze­ga­ją, że kocha­ją­cy książ­ki i archi­wa George może się czuć odstaw­iony na boczny tor. Łat­wo tych bohaterów pol­u­bić, zwłaszcza, że świet­nie im napisano dialo­gi. Nie raz myślałam „Ta postać powin­na w końcu to powiedzieć” tylko po to by dwie sce­ny później usłyszeć tą reflek­sję w dialogu.

Przyz­nam wam szcz­erze — mam poczu­cie, że jacyś łaskawi bogowie castin­gu czuwali nad pro­dukcją. Ruby Stokes (znana min. z roli jed­nej z młod­szych sióstr w „Bridger­tonach”) jest abso­lut­nie ide­al­na w swo­jej roli, pewnej siebie, ale — szuka­jącej swo­jego miejs­ca dziew­czyny. Od pier­wszych scen, mamy poczu­cie, że śledze­nie bohater­ki będzie łatwe, bo to taka dziew­czy­na, która wykazu­je się odwagą, lojal­noś­cią i nie robi głupich błędów. Plus jest po pros­tu sym­pa­ty­cz­na. Nato­mi­ast strza­łem w dziesiątkę było obsadze­nie, w jego debi­u­tanck­iej roli, Camerona Chap­mana jako Lock­woo­da. Doskonale gra zarówno udręc­zonego bladego młodzień­ca, jak i chłopa­ka, który radzi sobie w życiu dzię­ki charyzmie i urokowi oso­bis­te­mu. To dokład­nie ten typ bohat­era, w którym bym się pod­kochi­wała gdy­bym miała jakąś dekadę mniej. Lock­wood to ta postać, która mówi, że ma plan, przy czym wiemy, że po pier­wsze — nie ma planu, po drugie i tak mu się wszys­tko uda. To nie jest łatwe do zagra­nia a Chap­man radzi sobie ide­al­nie, miesza­jąc wdz­ięk z udręc­zoną duszą. Trójkę aktorów w głównych rolach zamy­ka Ali Had­ji-Hesh­mati, które­mu przyszło grać ner­da, ale robi to troszkę inaczej niż zazwyczaj młodzi aktorzy. Jego ner­dowskie zain­tere­sowa­nia są pod­bite pasją i ambicją, a niekoniecznie tylko prag­nie­niem ciszy i spoko­ju w archiwach.

Cza­sem jest tak, że pojaw­ia się ser­i­al, który dokład­nie speł­nia jakąś naszą potrze­bę. Oglą­da­jąc „Look­wood & Co.” Miałam poczu­cie, że wypeł­nia on w moim ser­cu trochę dzi­urę po „Dok­torze Who”. Seri­alu, który ofer­u­je sporo emocji i dobrze zarysowane postaci, ale jed­nocześnie osadza je w tych nad­nat­u­ral­nych warunk­ach. Jed­nocześnie — ponieważ jest to świat, gdzie niko­mu nie trze­ba tłu­maczyć, że duchy ist­nieją, wszyscy pod­chodzą do tej nad­nat­u­ral­noś­ci bez koniecznych wyjaśnień. To wiel­ka ulga, bo mnie męczą już wąt­ki, gdzie trze­ba komuś przez trzy odcin­ki tłu­maczyć i udowad­ni­ać, że duchy ist­nieją. Bez porów­na­nia bardziej wolę te his­to­rie, gdzie to jest uznany fakt i może­my zabrać się za wartko płynącą akcję. Co z resztą prowadzi mnie do kole­jnego wniosku, że ja bard­zo lubię seri­ale, które mają na siebie jas­ny i spójny pomysł i są w stanie zła­pać mnie akcją i nie wypuś­cić przez kole­jne kil­ka odcinków. No i nie ukry­wam, fakt że jed­ną z najlep­szych broni na duchy w tym świecie jest rapi­er, co znaczy, że co chwilę jest szansa na poje­dynek — ech, mam zbyt dużą słabość do broni białej by to zignorować.

Nie ukry­wam, dziesięć min­ut po zakończe­niu ostat­niego odcin­ka uświadomiłam sobie, że o tym seri­alu nie mówi się bard­zo bard­zo dużo, a w Net­flix decyz­je o ska­sowa­niu czy kon­tynu­acji seri­alu pode­j­mu­je się nie na pod­staw­ie wartoś­ci artysty­cznej czy recen­zji, ale szu­mu wokół pro­dukcji. Zachę­cam więc was do oglą­da­nia i do pośpiesznego googlowa­nia czy ten Chap­man to jeszcze w czymś grał. Mam wraże­nie, że całą pulę zain­tere­sowa­nia młodzieżowy­mi seri­ala­mi z wątka­mi fan­tasty­czny­mi zgar­nęła ostat­nio “Wednes­day” a ja przyz­nam, wolę chy­ba bry­tyjskie przy­gody Lock­woo­da i spół­ki, niż his­torię pan­ny Addams. Także, proszę zain­tere­su­j­cie się tym seri­alem. Cho­ci­aż­by dla mojego dobra.  Bo ja musze wiedzieć co będzie dalej. Inaczej będzie mnie taka nieskońc­zona pro­dukc­ja straszyć po nocach.