Kiedy aktor znany jest tylko z jednej roli dla wielu krytyków i niekiedy widzów jest to synonim pewnej porażki. Ale jeśli się mylimy? Co jeśli bycie rozpoznawanym tylko jako odtwórca jednej roli jest dowodem triumfu aktora, który stworzył postać tak prawdziwą że ukradła mu twarz. Co jeśli zostanie się Spockiem.
Zwierz zawsze ma problem z ilustrowaniem takich teksów. Dziś wybrał zdjęcia z planu Star Treka – zwierz uwielbia zdjęcia z planu bo zwykle można na nich jednocześnie zobaczyć rzeczywistość i fikcję
Leonard Nimoy nie grał tylko w Star Treku – w latach 60 pojawił się w wielu programach telewizyjnych – w tym znanych i lubianych jak Bonanza, Rawhide, The Man form U.N.C.L.E czy Get Smart – oczywiście były to role epizodyczne ale nie da się ukryć, że aktor obskoczył chyba najważniejsze produkcje telewizyjne swojej epoki. Pojawił się też na dłużej w Mission Impossible (tej oryginalnej), by prowadzącym programy dokumentalne, narratorem licznych produkcji, człowiekiem który zaśpiewał piosenkę o Biblio Bagginsie i użyczył głosu Transformersowi. Do tego obok aktorstwa zajmował się reżyserią (wyreżyserowany przez niego film Trzech mężczyzn i dziecko był na szczycie box office w 1987) czy fotografią. Do tego grywał na scenie – bez trudu znajdziecie w sieci zdjęcie jednej z jego teatralnych ról – Sherlocka Holmesa. Nie jest więc Nimoy przypadkiem aktora który nie podjął próby zmiany swojego wizerunku. Wręcz przeciwnie miał ze swoją najważniejszą rolą problemy, podobnie jak z towarzyszącą jej popularnością i zainteresowaniem. Trudno się dziwić – kiedy aktorskie ambicje rozbijają się niekiedy o fakt, że jedną rolę zagrało się tak dobrze, że zapadała ona wszystkim w pamięć. Nimoy jednak próbował, grał, budował swoją karierę. Nie odcinał się od Star Treka, nie uciekał od fanów, nie udawał że nie widzi fenomenu jakim stała się jego rola. Grał, występował, reżyserował, pisał poezję i robił zdjęcia. Czyli zajmował się tym czym każda artystyczna dusza musi się zająć niezależnie od tego, czy ma na koncie popularną rolę czy nie.
Jednak dla większość ludzi pozostawał Spockiem. Twarzą Spocka, głosem Spocka, uszami Spocka. Pół człowiek, pół wolkanin oficer naukowy (potem pierwszy oficer) USS Enterprise. Spock był postacią o której wszyscy sekretnie marzyliśmy ale nie zdawaliśmy sobie sprawy, że jej potrzebujemy. Spokojny, racjonalny, potrafiący unieszkodliwić przeciwnika swoim specjalnym wolkańskim chwytem. Jak pięknie zauważył Pilip K. Dick – tam gdzie my biegaliśmy w kółko przekonani o końcu świata, tam pojawiał się jego spokojny głos i logiczna argumentacja. Nie umrzemy, nie zginiemy, jest wyjście z sytuacji. Logiczne wyjście. Nasz wyczekiwany głos spokoju, piewca racjonalności, logiki i nauki. A jednocześnie wciąż walczący ze swoją ludzką emocjonalną stroną, która kazała mu się zaprzyjaźnić z Kirkiem – tworząc niedościgniony wzór przyjaźni – nie tylko w serialach sf ale w serialach czy filmach w ogóle. Kiedy Spock umierał nie płakali tylko ci najtwardsi. Bo przecież to był moment na który nikt nie był gotowy, na szklaną taflę oddzielającą dwóch przyjaciół, na ostatnie pozdrowienie i ostatni gest. Spock oczywiście powrócił. Bo bez Spocka tego prawdziwego, pierwszego Star Treka nie mogło być. Choć w filmach i serialach pojawiało się wielu wolkan to zawsze wydawali się tylko marną podróbką naszego bohatera. Nie wyglądali odpowiednio, nie mówili odpowiednim głosem, ich brwi nie były tak dziwnie uniesione, uszy wystarczająco szpiczaste. Kiedy w nowym Star Treku pojawił się nowy aktor grający Spocka wszyscy wiedzieliśmy, że on tylko udaje, że zgolił brwi by miały odpowiedni kształt, że podobnie przyciął włosy, że nawet stara się mówić równie racjonalnymi zdaniami. Ale w porównaniu z naszym prawdziwym Spockiem był tylko jak jeden z licznych cosplayerów na kolejnym zjeździe wielbicieli Star Treka. Spock był najbardziej wyczekiwanym kosmitą jakiego można było sobie wyobrazić – nie symbolizującym zagrożenia, lecz wiedzę, nie przynoszącym ludziom zniszczenia lecz oświecenie. Niewielu takich przybyszy z obcych planet dała nam kultura popularna. Takich na których aż chciało się czekać, niosących nadzieję, że nie tylko nie jesteśmy sami w kosmosie ale też że tam daleko są rasy które pozwolą nam lepiej zrozumieć świat i nas samych.
Ale rola Nimoya to coś więcej niż tylko kolejna postać z popkultury. Spocka zrósł się z pewnym światem odniesień tak silnie, że aż nie sposób sobie wyobrazić czasów kiedy go nie było. Zwierz nie pamięta ile lat temu w każde urodziny i imieniny jego ojciec zaczął wręcza prezenty kończąc „Żyj długo i prosperuj” to musiało być dość dawno. Zwierz nie przypomina sobie czasów nie znał wolkańskiego pozdrowienia i nie próbował ułożyć w nie dłoni (kiedyś potrafił tylko prawą, dziś prawą i lewą), jednak przede wszystkim zwierz nie pamięta czasów przed Spockiem. Czy to w formie prostego nawiązania, memu, odniesienia kulturowego w kolejnym filmie, serialu czy komiksie. Spock był w głowie zwierza chyba zawsze, razem z wszystkimi bohaterami masowej wyobraźni których się po prostu zna. Kto wytłumaczył zwierzowi dylematy bohatera? Kto powiedział mu o jego mieszanym pochodzeniu? Kto wyjaśnił sposób rozumowania? Wszystko to ginie gdzieś w odmętach wczesnego dzieciństwa. Na pewno kiedy zwierz jako dziecko siadał do oglądania pierwszego filmu o Star Treku (minęło wiele lat zanim pierwszy raz zobaczył TOS – swoją Star Trekową przygodę zwierz zaczął od serii filmów i od Nex Generation) doskonale wiedział kim jest Spock i wypatrywał go w każdej scenie. Nawet wtedy kiedy Star Trek był jedynie serialem dla grona wielbicieli fantastyki (w ostatnich latach zdecydowanie wyszedł poza to grono a przynajmniej tak się wydaje) to Spock funkcjonował w zbiorowej świadomości, pamięci i wyobraźni.
Nimoy powtarzał wielokrotnie i pisał w swoich autobiografiach, że granie Spocka wiele go nauczyło. Spokoju, uwagi, jednocześnie logicznego, ale i otwartego podejścia do życia. On sam wpłynął na to jaki był Spock wyposażając go też w część własnych cech. Obaj zżyli się ze sobą, że wcale nie tak prosto było w pewnym momencie rozpoznać gdzie kończy się jeden a zaczyna drugi. Jednocześnie wszyscy którzy o nim pisali (z czasów pracy nad Star Trekiem) ale i ci którzy wypowiadali się o nim potem publicznie zwracali uwagę, że nie tylko był dobrym i zdolnym aktorem ale też bardzo dobrym, miłym wrażliwym człowiekiem. Zwierz już wcześniej zwrócił uwagę że we wzmiankach o Nimoyu przeważały ciepłe tony – towarzyszące zwykle wspomnieniom o ludziach po prostu przyzwoitych – gatunku rzadkim a jakże potrzebnym. Być może właśnie te cechy sympatycznego, życzliwego człowieka sprawiły, że łatwo było pokochać Spocka – tego najbardziej ludzkiego ze wszystkich znanych nam kosmitów.
Dawno temu kiedy umarł Lem, szanowna matka zwierza wysnuła teorię, że w istocie słynny pisarz po prostu spakował się i wrócił na swoją planetę z której przybył. Kiedy do zwierza dotarła wieść o śmierci Nimoya zwierz pomyślał, że pewnie i dla niego nadszedł czas by zabrać się z Ziemi i wrócić na Wolkan opowiadać innym o swoim szalonym życiu z dala od domu. Taką wersję przyjmuje zwierz. Bo w końcu wszyscy wiemy, że Star Trek to wolkański program dokumentalny o zrachowaniach rasy ludzkiej w sytuacjach ekstremalnych. I dlatego wolkanie wypadli w serialu tak dobrze.
Live Long and Prosper