Trudno w ostatnich tygodniach znaleźć w kinie bardziej eskapistyczną propozycję filmową niż drugi film o bohaterach serialu „Downton Abbey”. Podczas kiedy w koło nas dzieje się niepiękna historia współczesna, to filmowa kontynuacja serialu, zabiera nas w bezpieczną wizję lat dwudziestych gdzie największe dramaty toczą się wokół odziedziczonych nagle willi na południu Francji i przemian w świecie filmu. I choć nie jest to jakoś filmowo bardzo dobre, to jak potrzebne.
Muszę przyznać, że kiedy serialowe „Downton Abbey” skończyło się pozostawiając bohaterów na początku lat dwudziestych byłam nieco zaskoczona. Zawsze wydawało mi się, że ta rozpoczynająca się w 1912 roku (od zatonięcia Titanica) seria zostanie przez twórcę poprowadzona aż do lat trzydziestych, jeśli nie dalej – aż do II wojny. Kiedy więc serial skończył się w momencie historycznie mało istotnym, a przynajmniej – nie kluczowym z punktu widzenia przełomów społecznych i politycznych byłam nieco zaskoczona. Nie doceniłam wówczas, że zakończenie serialu nie będzie oznaczało pożegnania się z bohaterami. Jakiś czas potem w kinach pojawił się pierwszy film będący kontynuacją serialu, a teraz dostaliśmy kolejną produkcję. Mam wrażenie, że oto obserwujemy bardzo rzadkie i specyficzne zjawisko swoistego awansu – nadal oglądamy serial tylko odcinki są rzadziej i są puszczane w kinach.
Photo by Ben Blackall — © 2022 FOCUS FEATURES LLC. ALL RIGHTS RESERVED.
I taki jest „Downton Abbey. Nowa Epoka” – bliżej mu do długiego odcinka serialu niż do samodzielnego filmu. Jeśli nie znamy bohaterów wcześniej, jeśli nie pamiętamy dobrze jaka jest ich historia i jakie łączą ich relacje – niewiele ma ów film nam do zaoferowania. Także dramaturgia jest tu bardzo serialowa i sam film sprawia raczej wrażenie kompozycji scen niż jakiejś przemyślanej, osobnej fabuły. Mamy dwa główne wątki – pierwszy – nieco skandaliczny. Okazuje się bowiem, że i Violet Crawley (grana jak zwykle genialnie przez Maggie Smith), odziedziczyła willę na południu Francji. Willę zapisał jej markiz z którym spędziła kilka dekad temu parę wspaniałych dni. Trudno się dziwić, że zarówno rodzina zmarłego markiza jak i mieszkańcy Downton są nieco wstrząśnięci tym zapisem. Ale też tym co implikuje. Nie pozostaje więc nic innego jak się spakować i pojechać zobaczyć willę, poznać rodzinę i przy okazji podyskutować o tej nowej przedziwnej modzie – wyjeżdżania na lazurowe wybrzeże latem, choć jak wiadomo, jest tam przecież za ciepło.
Nie wszyscy jednak opuszczają rodzinne domostwo. Na miejscu zostaje Lady Mary, której przypada pozornie niewdzięczna praca pilnowania filmowców, którzy postanowili wynająć część pokoi na potrzeby swojej produkcji. Samo wynajęcie posiadłości pewnie jeszcze jakiś czas temu nie przyszłoby rodzinie przez głowę ale dach przecieka. Mary opiekuje się więc filmowcami, a zwłaszcza doradza pewnemu przystojnemu reżyserowi, który znalazł się w trudnej sytuacji bo kręci film niemy a jesteśmy właśnie na przełomie kina dźwiękowego. Do posiadłości przybywają też filmowe gwiazdy, które oprócz wielu walizek z garderobą mają też swój osobisty bagaż. Zwłaszcza zatrudniony do roli głównej aktor (w tej roli Dominic West, który chce się chyba pokazać w każdej serialowej produkcji realizowanej w Anglii) ma sporo wątpliwości co do swojej przyszłości i chętnie zwierza się ze swoich problemów Thomasowi. A jak wiemy – ilekroć ktoś się zwierza Thomasowi to przyszłość bohaterów może się bardzo zmienić.
Photo by Ben Blackall — © 2022 FOCUS FEATURES LLC. ALL RIGHTS RESERVED.
Bawiłam się na filmie całkiem nieźle, choć przyznam – było to też dziwne przeżycie – bo twórcy nawet nie starali się udawać, że zależy im na jakieś spójnej historii. Wątek filmowców przypomina „Deszczową Piosenkę” w takim stopniu, że nie wiem czy scenarzyści hollywoodzkiego klasyka nie powinni poprosić o dopisanie ich do listy płac. Pojawiają się tajemnice, ale ich rozwiązanie musi się mieścić w takim zakresie, który widza za bardzo nie zmartwi i nie stropi – bo ostatecznie nie po to przyszedł do kina. Jest w filmie jeden naprawdę smutny wątek, ale – oczekiwany i rozegrany całkiem dobrze. Jest kilka śmiesznych scen. Jest mój ukochany wątek o tym, że nie ma nigdzie na horyzoncie męża Lady Mary, bo grający go Matthew Goode najwyraźniej nie miał czasu strawić się na planie (duży minus, bo wnosi on wiele estetycznie do produkcji). Jednocześnie twórcy nieco jak na Arce Noego dbają o to, żeby nikt nie został sam i wszędzie zapanowała szczęśliwość.
Tym co film oferuje jest ucieczka w świat, który właściwie nie przeżywa wielkich dramatów – poza tymi, które sam sobie tworzy by po chwili je dość gładko rozwiązać. Trochę szkoda, bo przez pewien czas serialowe Downton było jednak opowieścią, która starała się choć trochę złapać paradoks przemian, które coś dają, często też pozostawiają ludzi bez poczucia stabilności. Z czasem jednak w produkcji było coraz więcej melodramatu i ta myśl o przemianach trochę się zgubiła. Dziś nie zostało z niej już nic poza ładnymi strojami z epoki i obrazkami z tej lepszej wersji przeszłości, gdzie większość jest bogata, a ci którzy dla nich pracują kochają ten świat i ludzi całym sercem. Wiem, że to się dobrze sprzedaje, ale jednocześnie nie sposób się oprzeć wrażeniu, że nie zostało tu już nic poza tymi obrazkami dla ludzi, którzy lubią wierzyć, że przeszłość była piękniejsza. Zwłaszcza ten moment, który łapie tu reżyser – gdy poprzednia wojna była wspomnieniem a następna jeszcze nie zarysowała się na horyzoncie.
Photo by Ben Blackall — © 2022 FOCUS FEATURES LLC. ALL RIGHTS RESERVED.
Tu w ogóle trochę kusi by przeanalizować, jak idylliczny obraz wysoko urodzonych i zamożnych tworzy serial, ale na całe szczęście kilka lat temu napisałam o tym wpis i mogę go podlinkować. Nie da się bowiem ukryć, że popularność serialu (który teraz jak widziałam sporo osób ogląda ponownie na Netflix) jest ściśle związana z opowieścią o pewnych klasach i ich historii, niekoniecznie z obiektywnego punktu widzenia. Zresztą twórca i scenarzysta Downton przeniósł ten swój sposób patrzenia na przeszłość do swojej nowej produkcji, czyli – do „Pozłacanego Wieku”, który opowiada o wielkich fortunach, które rodziły się w Stanach na przełomie XIX i XX wieku. Choć w nowym serialu o służbie jest nieco mniej to wciąż – kwestie lojalności i wzajemnych relacji stanowią istotną część fabuły. No lubi Fallowes tych swoich arystokratów z urodzenia czy majątku i nic się na to nie poradzi. Choć mógłby czasem być wobec nich nieco bardziej krytyczny.
Sam układ produkcji i emocje bohaterów sugerują, że jak zwykle – wszystko jest otwarte. Może się spokojnie okazać, że za rok czy dwa dostaniemy kolejny film – choć tym razem chyba będzie wymagał dokooptowania nowych postaci, bo te które mamy już niewiele mają do dodania. Ale spokojnie – wystarczy tylko podsunąć lady Mary kolejnego przystojnego mężczyznę, który prawie nadaje się na partnera, ale nigdy nie dorówna Matthew i już będziemy mieli doskonałą fabułę na kolejny film. I wiecie co – jeśli czasy nie staną się szybko dużo lepsze to nie mam wątpliwości, że znów pójdę do kina. Jest to bowiem wydestylowany eskapizm, niemal napój magiczny, który każe człowiekowi zapomnieć o wszystkim co nie składa się na tą piękną i tylko nieco melodramatyczną rozrywkę. Jest tu sporo emocji, ale żadne na tyle prawdziwe by naprawdę dotknąć serca, sporo obrazków, ale wszystkie tylko na chwilę i żadnego problemu, którego nie dałoby się rozwiązać w czasie półtoragodzinnego seansu. No i nie mówcie, że też tego nie potrzebujecie.
Ps: A w ogóle na Apple TV+ można już obejrzeć dwa odcinki Essex Serpent. Tam się nie certolą i służąca czyta Karola Marxa i wstępuje do organizacji socjalistów. Ale trochę się jej nie dziwię jak jej pracodawczyni biega po bagnach szukając dinozaurów.