Odpowiedź

Jak co roku wyobrażam sobie, że jestem kazn­odzieją w małej, niesły­chanie tol­er­an­cyjnej wspól­no­cie, która przy­tu­la do ser­ca wszys­t­kich, ale jed­nocześnie z uporem mani­a­ka raz do roku szu­ka nowych sen­sów w świę­tach, które obchodz­imy.  Jak kiedyś pisałam – to mój sposób odreagowa­nia, że pro­boszcz koś­cioła, do którego w dziecińst­wie chodz­iłam na pasterkę miał tylko jed­no kazanie na świę­ta i zawsze je powtarzał.

Mężczyz­na patrzy na czub­ki swoich butów. Kobi­eta patrzy trochę w bok. Lekkie wzrusze­nie ramion. Niemal niedostrze­galne. Zaraz odpowiedzą. Nabier­a­ją powi­etrza i odwa­gi. Zaraz wszys­tko nam wyłożą i odkryją tajem­nicę.  Tylko… tylko muszą znaleźć słowa. Tylko muszą ułożyć odpowiedź tak by wyraz­iła wszys­tko. Mikro­fon pod­staw­iony niemal pod nos musi zaczekać, dzi­en­nikarz z notat­nikiem wpa­tru­je się w ich twarze, zna­jomy pocią­ga łyk kawy, rodz­i­na na chwilę milknie przy stole, polic­jant zatrzy­mu­je dłonie nad klaw­iaturą, pro­tokolant czeka.

Dlaczego to zro­bil­iś­cie? Dlaczego pojechał pan nad granicę? Dlaczego przy­gar­nęła pani rodz­inę pod swój dach? Dlaczego obcy ludzie śpią w pana mieszka­niu?  Dlaczego w środ­ku nocy przedzier­ał się pan przez las z opa­trunk­iem?  Czemu szła pani przez krza­ki z bidonem pełnym zupy? Dlaczego opa­tru­je pani odm­roże­nia obcego człowieka? Czemu przekazał pan te pieniądze? Czemu spakowała pani tą paczkę?  Dlaczego chodzisz co tydzień do tego ośrod­ka poma­gać?  Dlaczego dołożyłeś się do zbiór­ki?  Dlaczego udzieliłeś pomo­cy tam na środ­ku uli­cy?  Dlaczego jedziesz pod lin­ię fron­tu?  Dlaczego gotu­jesz dla pani spod dziesiąt­ki obi­ad? Dlaczego kupu­jesz prezen­ty dla obcych dzieci? Skąd pomysł, żeby się podzielić? Skąd myśl, żeby pomóc?  Skąd inspirac­ja by wyciągnąć dłoń?

Oni zaraz odpowiedzą. Budu­je się w nich odpowiedź. Odpowiedź wyso­ka i strzelista. Muszą tylko znaleźć odpowied­nie słowa. Muszą sobie je przy­pom­nieć, ułożyć, wyse­lekcjonować. Mogą się powołać na wiarę. Na ciem­ną noc w Betle­jem, na tych którzy przys­zli choć nikt ich nie oczeki­wał. Nikt się ich nie spodziewał, ale prze­cież przys­zli, pomogli, byli. Ktoś tą sta­jenkę prze­cież udostęp­nił.  Mogą przy­wołać kaza­nia i kat­e­chizmy. Mogą powiedzieć o tych dobrych czy­nach, o których naucza ich reli­gia. Mogą odrzu­cić religię, opowiedzieć o human­isty­cznych wartoś­ci­ach. Mogą mówić o potrze­bie ser­ca, o naukach wynie­sionych ze szkół i lek­tur. O tym, że przyszło im do głowy takie zdanie, które powiedzi­ał ojciec, takie wspom­nie­nie bab­ci, taki nauczy­ciel, który pow­tarzał. Mogą mówić o przykładzie jaki dają, o tej zasadzie wza­jem­noś­ci, o budowa­niu społecznoś­ci. Niek­tórzy mówią dużo, niek­tórzy kil­ka zdań.

Zan­im jed­nak to wszys­tko powiedzą sto­ją jak­by nieco zakłopotani sami sobą. Jak­by ktoś dosięgnął do ich najgłęb­szego sekre­tu. Skry­wanego pod każdą argu­men­tacją. Do tej pier­wot­nej potrze­by wza­jem­nej pomo­cy. Do tej świado­moś­ci, że nie damy rady sami, że dlat­ego zbier­amy się w środ­ku naj­ciem­niejszej nocy, bo wiemy, że tej ciem­noś­ci, mrozu i gło­du nikt nie przetr­wa sam.  Bo wiemy, że w isto­cie poma­gania sobie wza­jem­nie nie musimy się uczyć, może­my się go tylko sami pozbaw­ić. Może­my zau­fać tym, którzy mówią nam, że to niepotrzeb­ne, zbędne, że ktoś nie zasługu­je, że ma złą nar­o­dowość, kolor skóry, wiek, zasob­ność port­fela.  Ale gdzieś tam w głębi nas, jest ten głos, który tylko my sami może­my w sobie wyciszyć. Upi­ornie nier­acjon­al­ny, przeko­rny i niepoko­rny głos, który może­my zagłuszać, ale on cza­sem na zaskaku­je. Jed­nego dnia jesteśmy pewni, że go nie słyszymy, drugiego dnia kupu­je­my pielusz­ki dla obcego dziecka.

Opowiadamy sobie potem te własne his­to­rie z niedowierzaniem. Niejed­na oso­ba, patrzy na siebie, jak­by zaskoc­zona, jak­by nie znała siebie samego, jak­by te wszys­tkie decyz­je pode­j­mował kto inny. Jak­by się nie miało w pełni woli, bo prze­cież tak na zdrowy rozum, moż­na nie iść przez ten las, nie nieść tego ter­mo­su, nie odd­awać tego łóż­ka, nie wpła­cać tych pieniędzy, nie gotować tego obiadu. Ale wciąż i wciąż z zakłopotaniem stwierdza­my, że może paść i na nas. Ta choro­ba przyz­woitoś­ci, odzy­wa­ją­ca się w człowieku, gdy najm­niej się spodziewa. Jak siła, która jest więk­sza niż każ­da jed­nos­t­ka, jak coś co czai się na grani­cy naszego zrozumienia.

Mikro­fon odsunię­to, notat­ki zapisane, repor­taż będzie miły i wspier­a­ją­cy. Wiado­mość spisana, polic­jant nie ma więcej pytań, zna­jo­mi wyda­ją się usatys­fakcjonowani odpowiedz­ią. Niek­tórzy przyglą­da­ją się swoim rozmów­com dłużej, jak­by świado­mi, że czegoś jed­nak nie wiedzą, że czegoś im nie przekazano. Że tam jest coś jeszcze co moż­na było­by dodać. Ale nie będą pytać więcej, sko­ro to pytanie tak wyraźnie krępu­je.  Może gdy­by jutro zapy­tali odpowiedzi był­by zupełnie inne. Jest bard­zo wiele sposobów by powiedzieć „Bo tak trzeba”.