Spokój bohaterów czyli zwierz o Czasie Próby

Zwierz wciąż żyje w nowej rzeczy­wis­toś­ci w której dzię­ki jego nowej kar­cie do kina może chodz­ić na dwa seanse dzi­en­nie, więc wczo­raj obok pol­skiej komedii roman­ty­cznej zwierz wybrał się na drugą pre­mierę tego week­endu czyli na wypro­dukowany przez Dis­neya film Czas Pró­by – opowiada­ją­cy o dziel­nych ratown­ikach mors­kich i o równie dziel­nych mary­narzach uwięzionych w cza­sie sztor­mu na tankow­cu a właś­ci­wie na jego połowie. I wiecie co – było w tym filmie coś ujmującego.

Sama fabuła którą zwierz wam bard­zo pobieżnie streś­cił opar­ta jest o prawdzi­we wydarzenia (o czym bard­zo przy­pom­i­na­ją napisy koń­cowe gdzie pokazu­je się nam zdję­cia prawdzi­wych bohaterów całego zdarzenia a także połowy tankow­ca) kiedy to na początku lat 50 ubiegłego wieku straszny sztorm u wybrzeży Mass­a­chu­setts spraw­ił, że niemal jed­nocześnie pękły dwa tankow­ce – prob­lem w tym, że wszys­tkie siły ratown­icze popłynęły do jed­nego i właś­ci­wie nikt nie zauważył, że oto po wzbur­zonym morzu dry­fu­je pół drugiego tankow­ca z uwięziony­mi na nim mary­narza­mi. Kiedy już się zori­en­towano w niewielkie bazie ratown­ików została już tylko jed­na łód­ka która wypłynęła na wzbur­zone morze by ura­tować rozbitków. Co samo w sobie było niesamowicie niebez­pieczne zważy­wszy na niesprzy­ja­jące uksz­tał­towanie terenu i kosz­marną pogodę. Ja sami może­cie się domyślać to jeden z tych filmów katas­troficznych w których charak­ter zakończenia zdradza fakt, że przed filmem widz­imy logo Disneya.

Rzeczy­wiś­cie pod wzglę­dem samego schematu nar­racji jest niesły­chanie pros­to. Mamy dwa równoległe plany – na jed­nym dziel­nych ratown­ików, którzy stara­ją się dotrzeć do rozbitków, na drugim – mary­narzy którzy świado­mi tego, że nie mogą w nieskońc­zoność dry­fować na połowie statku robią wszys­tko co w ich mocy by jak najdłużej utrzy­mać się na powierzch­ni – choć wiedzą że ich szanse na ocale­nie z każdą min­utą male­ją. Te dwa plany funkcjonu­ją równole­gle tak by widz cały czas miał na ekranie odpowied­nio dużo akcji i wzruszeń. Dodatkowo oprócz bohaterów którzy wal­czą z żywiołem mamy jeszcze wątek dziew­czyny jed­nego z bohaterów która na brzegu stara się dowiedzieć co dzieje się na morzu i jed­nocześnie uświadamia sobie wszelkie trudy i kon­sek­wenc­je wynika­jące z fak­tu, że związa­ła się z ratown­ikiem –który ryzyku­je własne życie żeby ratować innych. Inny­mi słowy schemat który dobrze znamy, moż­na więc powiedzieć – banał.

Jed­nak Czas Pró­by ma jeden ele­ment który spraw­ia, że na tą schematy­czną his­torię patrzymy nieco inaczej. Bohaterów. Przyzwycza­il­iśmy się już że dzień w tego typu fil­mach ratu­je piękny mężczyz­na, z błyskiem oku, dowcipem na każdą okazję i pewnoś­cią siebie która pozwala się prze­ci­w­staw­iać przełożonym. Fale pokonu­ją z pewnoś­cią siebie nie znaną śmiertel­nikom, rzu­ci dowcipem w dra­maty­cznej sytu­acji i jeszcze por­wie w ramiona dziew­czynę tak jak­by się nic nie stało. Tym­cza­sem grany przez Chrisa Pine’a – Bernie Web­ber choć rzeczy­wiś­cie jest urodzi­wy to z całą pewnoś­cią nie jest pewny siebie. Kiedy widz­imy go w pier­wszych sce­nach – gdy wybiera się na rand­kę z nowo poz­naną dziew­czyną jest prz­er­ażony tym że się jej nie spodo­ba i nie będzie umi­ał się przy niej zachować. Im lep­iej go poz­na­je­my tym dal­szy wyda­je się od znanego schematu. Przestrze­ga reg­u­laminu, jest nieśmi­ały, nie patrzy właś­ci­wie niko­mu w oczy, mówi cicho. Jego żar­ty rzad­ko kogokol­wiek rozśmieszą a jego zdol­noś­ci przy­wód­cze są prak­ty­cznie nie ist­niejące. Nie jest przy tym fajtłapą który zna­j­du­je w sobie siłę by pokon­ać prze­ci­wnoś­ci losu. Nie bohater właś­ci­wie się nie zmienia – przez cały film pozosta­je porząd­nym, odd­anym swo­jej pra­cy i swo­jej dziew­czynie nieśmi­ały facetem. Takim który co praw­da wie, że zapy­tanie sze­fa stacji o poz­wole­nie na ślub to tylko for­mal­ność, ale będzie musi­ał to poz­wole­nie uzyskać.

Zwierz musi przyz­nać, ze od daw­na tak bard­zo nie cieszył się sukce­sem bohat­era i nie kibi­cow­ał mu z taką radoś­cią. Zwłaszcza, że Chris Pine gra tego wrażli­wego, spoko­jnego chłopa­ka w sposób ide­al­ny. Jeśli widzieliś­cie pewnego siebie akto­ra np. w Tajem­ni­cach lasu to tym bardziej doceni­cie jak dobrze wychodzi mu tu granie nieśmi­ałego, nieco wyco­fanego fac­eta. Pine rzad­ko błys­ka tymi swoi­mi niesamow­ity­mi niebieski­mi oczy­ma (serio gdy­by zwierz nie widzi­ał go w tylu fil­mach i pro­gra­mach był­by przeko­nany, ze to jakieś efek­ty spec­jalne) pros­to przed siebie, częś­ciej spoglą­da na swo­je buty. Niby nie jest przy­gar­biony ale jest w jego sposo­bie chodzenia, mówienia, w całej postaw­ie – co doskonale odd­a­je ten nieco wyco­fany typ ludzi, którzy nie chcą się za bard­zo narzu­cać swoim ist­nie­niem. Jak zwierz pisał – bard­zo mu kibi­cow­ał bo takich bohaterów bard­zo braku­je. Zwłaszcza w pro­dukc­jach rozry­wkowych podzielil­iśmy świat na dwie kat­e­gorie – fajtłapy który odna­j­du­je w sobie odwagę i pewnego siebie dup­ka. Bohat­era Pine’a nie jest ani jed­nym ani drugim. Jest chodzą­cym dowo­dem na to, że kino niesamowicie może zyskać na tym, jeśli także męs­kich bohaterów wyjmiemy z pewnych schematów. Nieśmi­ały facet też może wybrać się na niesamowicie niebez­pieczną mis­ję ratown­iczą. I nie musi w trak­cie jej trwa­nia zamienić się w pewnego siebie bohat­era spod sztan­cy. Zwierz chęt­nie widzi­ał­by więcej filmów z taki­mi postaciami.

Co ciekawe – warto zaz­naczyć, że nie tylko grany przez Chrisa Pine’a bohater wyry­wa się stereo­ty­powi. W wątku rozbitków wal­czą­cych  o przetr­wanie mamy podob­ny zabieg. Kon­trolę nad resztą zało­gi i dry­fu­ją­cym statkiem ostate­cznie prze­j­mu­je – grany przez Caseya Afflec­ka Ray – mechanik który nie ma zami­aru ani krzy­czeć, ani nawet za bard­zo rozkazy­wać tylko wolał­by nie zginąć na statku. Nie jest ze wszys­t­kich mary­narzy ani najsil­niejszy, ani najbardziej charyz­maty­czny, ani najgłośniejszy. Jest spoko­jny, inteligent­ny  i przede wszys­tkim skuteczny.  Zresztą film bard­zo ład­nie pokazu­je że przetr­wanie statku i mary­narzy było wysiłkiem grupowym i ostate­cznie nawet mary­narz ksz­tał­towany na „tego złego”, bez więk­szych oporów pod­da­je się woli najbardziej kom­pe­tent­nej oso­by. Przy czym jest w filmie bard­zo ład­na sce­na gdzie ponown­ie – w miejsce wielkiej mowy którą zazwyczaj wygłasza­ją bohaterowie typu Raya mamy raczej proste przed­staw­ie­nie sytu­acji i podanie rozwiąza­nia – bez zbęd­nych ozdob­ników które zazwyczaj przy­pada­ją w udziale bohaterom, którzy w prze­ciągu fil­mu zamieni­a­ją się z wyco­fanych mechaników w wiel­kich przy­wód­ców. Tu przemi­any nie ma i Ray od początku do koń­ca jest tą samą postacią – doskonale zna­ją­cym swój ukochany statek spec­jal­istą, który potrafi bard­zo szy­bko myśleć.

Kiedy zestaw­imy tych dwóch bohaterów to okaże się, że są oni lep­si niż sam film. Dają­cy nadzieję, że nawet w tak sfor­mal­i­zowanym gatunku jak kino katas­troficzne – zwłaszcza his­to­ryczne kino katas­troficzne jest sporo przestrzeni na to by jed­nak coś jeszcze zmienić, dodać czy ulep­szyć. Zwłaszcza że choć mamy tu charak­terysty­czny motyw dziew­czyny która czeka na brzegu (w tej roli Hol­l­i­day Grainger która ma taką twarz że wyglą­da jak wyję­ta z plakatu z epo­ki) to jed­nak jest to dziew­czy­na która jako jedy­na ma wystar­cza­ją­co pewnoś­ci siebie by opieprzyć sze­fa straży przy­brzeżnej który pod­jął niesły­chanie ryzykowną decyzję by posłać tak małą łód­kę na pełne morze (w roli sze­fa straży przy­brzeżnej dość niespodziewany w tak niewielkiej roli Eric Bana). Zresztą posta­cie dru­go­planowe są całkiem nieźle skon­struowane – ryba­cy którzy z jed­nej strony nie przepada­ją za strażą przy­brzeżną i mają do niej pre­ten­sje (głównie o dawne nieu­dane akc­je) ale kiedy słyszą o tak karkołom­nym pomyśle jak wypłynię­cie na pełne morze okazu­ją się bard­zo życ­zli­wi. Film ma naprawdę sporo dobrych postaci – nawet jeśli nie umie dać równie fas­cynu­jącej fabuły.

No właśnie, zwierz nie mógł się pozbyć wraże­nia, że ową niesamow­itą akc­je ratunkową wybra­no przede wszys­tkim dlat­ego, że rzeczy­wiś­cie wielkie sce­ny na wzbur­zonym morzu ide­al­nie nada­ją się na seanse 3D. Zwierz widzi­ał film w 2D ale może spoko­jnie powiedzieć które sce­ny nakrę­cono spec­jal­nie z myślą o trójwymi­arowym obra­zie. Trochę to chodze­nie na łatwiz­nę ale zapewne co roku będziemy mieli trochę pro­dukcji skro­jonych głównie pod oku­lary. Nie zmienia to fak­tu, że film jest bard­zo ład­ny w warst­wie odt­warza­nia epo­ki – widać że dzi­ał odpowiedzial­ny za kostiumy (cud­owny płaszcz bohater­ki czy doskonale odt­wor­zone stro­je mary­narzy i ratown­ików) bard­zo przyłożył się do pra­cy. Jak zwierz pisał nie jest to też film źle zagrany – wręcz prze­ci­wnie to kole­j­na pro­dukc­ja która przekonu­je zwierza że Casey Affleck jest naprawdę jest dobrym aktorem a na pewno o niebo lep­szym od swo­jego bra­ta Bena Afflec­ka.  Nie jest to więc przy całej swo­jej schematy­cznoś­ci film zro­biony na odw­al się, choć trze­ba przyz­nać, że widać iż nie jest to pro­dukc­ja do której Dis­ney się najbardziej przyłożył pod wzglę­dem promocji.

Zwierz nie mówi, ze wszyscy musi­cie iść do kina. Ale jed­nocześnie bez trudu wyobraża sobie, że za kil­ka lat film będzie leci­ał na jakimś kanale w jakieś niedzielne popołud­nie kiedy niko­mu nie chce się wychodz­ić z domu i oglą­danie go będzie naprawdę miłym doświad­cze­niem. Bo to jest taki film – nie trze­ba go koniecznie obe­jrzeć, ale nie wychodzi się z kina ani zaw­iedzionym ani zas­mu­conym fak­tem, ze się na sean­sie było. Wręcz prze­ci­wnie – trochę naw­iązu­jąc do wczo­ra­jszego pos­tu – film pokazu­je że tworząc w ramach bard­zo schematy­cznego gatunku moż­na zawsze znaleźć przestrzeń na coś nowego – właśnie w sposo­bie tworzenia bohaterów. I tak film, może być jed­nocześnie jak najbardziej osad­zony w grani­cach gatunku (wystar­cza­ją­co by nie zniechę­cić wiel­bi­cieli filmów katas­troficznych) i ofer­ować coś trochę innego – co sprawi, że tytuł nie będzie kole­jnym iden­ty­cznym odt­worze­niem już ist­niejącego schematu. Tak więc film może nie jest wybit­ny ale płynie z niego całkiem dobra nau­ka odnośnie tego co różni film, który moż­na obe­jrzeć bez bólu od takiego który powodu­je naty­ch­mi­as­tową chęć wyjś­cia z kina.

Ps: Słucha­j­cie zwierz się zaraz­ił od Myszy bo w ramach przy­go­towań do wpisu obe­jrzał już dwa filmy, trzy sezony seri­alu,  trzy godziny wywiadów i przeczy­tał książkę. Tek­stu rzecz jas­na jeszcze nie napisał.