To mogło być takie piękne życie czyli zwierz i paparazzi

 

Hej

 

          Co dzieje się z mózgiem zwierza kiedy zostawi się go na kil­ka godzin na wykładach o socjologii wiz­ual­noś­ci i  socjologii życia pub­licznego? Ci, którzy sugeru­ją, że mózg zwierza rozmiękcza się niebez­piecznie dosta­ją 10 punk­tów, ci , którzy spodziewa­ją się stanu na pograniczu kata­tonii dosta­ją 30 punk­tów,  ci zaś, którzy pode­jrze­wa­ją, że mózg zwierza dokonu­je swois­tej rewolty, opuszcza ciało o zbacza na dzi­wne tory  by oczy­wiś­cie wylą­dować na kwes­t­i­ach pop­kul­tur­al­nych mogą sobie przyz­nać 100 punk­tów. Zwierz nie jest bowiem inaczej wytłu­maczyć fak­tu, jak w jego głowie zaświtał prob­lem zupełnie z niczym co w ostat­nich dni­ach widzi­ał nie związany  — czyli kwes­t­ia jak to właś­ci­wie możli­we, że w naszym świecie funkcjonu­ją paparazzi. Jest to jed­no z najdzi­wniejszych zjawisk pop­kul­tu­ry jeśli nie kul­tu­ry jako takiej. Sam zawód jest dość powszech­nie pog­a­rdzany jako niemoral­ny, dostar­cza­ją­cy mate­ri­ału najbardziej pop­u­larnym cza­sopis­mom, biorą­cy swo­ja nazwę z fil­mu Felliniego ( fotograf głównego bohat­era Słod­kiego Życia nazy­wał się Paparaz­zo), karmią­cy ludzi którzy  o Fellinim zapewne nawet nie słyszeli. Z jed­nej strony ich dzi­ała­nia są na grani­cy legal­noś­ci, z drugiej gwiaz­dom nakazu­je­my się pogodz­ić z ich akty­wnoś­cią. Zdję­cia przez nich robione są wszędzie pub­likowane, ale skar­ga gwiazdy na ich zachowanie wysłuchi­wana jest ze zrozu­mie­niem. Wszyscy wiemy, że uprzykrza­ją życie tym, którzy są sławni ale nikt nie namaw­ia do bojko­tu cza­sop­ism pub­liku­ją­cych takie mate­ri­ały. Taki grzech, z którego nikt się nie spowia­da ( metaforycznie — zwierz z niczego dawno się nie spowiadał). Zwierz siedzi i zas­tanaw­ia się — skąd oni się wzięli, jakim cud­em trwa­ją i dlaczego zwierz  nie widzi dla nich przyszłości.

 

Zaczni­jmy od samej potrze­by, którą zaspoka­ja­ją. To ciekawe, że właś­ci­wie za pojaw­ie­nie się paparazz­ich,  odpowia­da w pewnym stop­niu poli­ty­ka wiel­kich studiów fil­mowych sprzed pon­ad pół wieku. Utrzymy­wanie pub­licznego, praw­ie nieskalanego wiz­erunku gwiazdy, opartego jedynie na przekazie  wypra­cow­anym przez spec­jal­istów, stało się przek­leńst­wem. Co praw­da zde­cy­dowanie łatwiej prowadz­ić kari­erę gwiazdy o jas­no wyty­c­zonym i bard­zo pil­nowanym wiz­erunku, ale jed­nocześnie to co dawano ludziom nie zaspoka­jało ich cieka­woś­ci.  A cieka­wość prowadzi do przyz­wole­nia na dostar­czanie nie ofic­jal­nych mate­ri­ałów, nawet wtedy kiedy są pozornie nudne. Choć każdy paparazzi marzy o uch­wyce­niu skan­dalu, bój­ki czy  kłót­ni, to tak naprawdę więk­szość z nich zdjęć charak­teryzu­je kosz­mar­na nuda. Obiek­ty­wy łapią gwiazdy w kap­ci­ach przed swoim domem, lub jak wyprowadza­ją psa na spac­er albo jedzą lunch. Nie ma w tych czyn­noś­ci­ach nic niezwykłego poza osobą, która je wykonu­je. Jed­nak właśnie takie nudne zdję­cia uzu­peł­ni­a­ją nud­ny ( zdaniem zain­tere­sowanych) ofic­jal­ny wiz­erunek, który nie speł­nia powszech­nego zapotrze­bowa­nia by wejść z buta­mi w życie gwiazd ( nikt nie wierzy w te wys­makowane ses­je zdję­ciowe w domach gwiazd). To daje paparazz­im dość szczegól­ną rolę — wszys­tko co uda im się sfo­tografować ma swo­ją wartość, albo jako ele­ment dekon­stru­u­ją­cy ofic­jal­ny wiz­erunek ( mło­da gwiazd­ka palą­ca papierosa), albo go uzu­peł­ni­a­ją­cy ( aktor deklaru­ją­cy się jako dobry ojciec odprowadza­ją­cy dzieci do szkoły). Co zwierza fas­cynu­je to,  że nie tylko nie chodzi o ory­gi­nal­ność przekazu pod wzglę­dem treś­ci, ale także iloś­ci. Zwierz nie raz widzi­ał te same zdję­cia ( ktoś na spac­erze, ktoś z psem, tysiąc jeden zdjęć z czyichś wakacji) pow­tarza­jące się co tydzień . Za każdym razem miały jed­nak mniej więcej taką samą wartość — sko­ro wiz­erunek gwiazdy nie uległ zmi­an­ie, a zain­tere­sowanie wciąż ist­nieje trze­ba go roz­bier­ać codzi­en­nie na nowo. To takie oczeki­wanie kiedy przyjdzie ten dzień, kiedy pię­kność z ekranu będzie wyglą­dać gorzej, lub kiedy nieświado­mi obec­noś­ci ludzie zaczną sobie okazy­wać czułość.

 

 

 Czego nien­aw­idzą paparazzi? Poczu­cia humoru. Tu gwiazd­ka Miley Cyrus robi im zdjęcia

 

Teo­re­ty­cznie samo fotografowanie ludzi, którzy żyją z tego, że pokazu­ją się pub­licznie nie powin­no budz­ić żad­nych więk­szych oporów. W końcu na czer­wonym dywanie same ustaw­ia­ją się grzecznie i pozwala­ją sobą manip­u­lować jak kukiełka­mi. Ale wyda­je się, że w pra­cy paparazzi sytu­ac­ja neu­tral­noś­ci wobec fotografowanego obiek­tu jest niepożą­dana. Gwiaz­da świado­ma, że robi się jej zdję­cie,  powin­na być tym fak­tem ziry­towana, jej obo­jęt­ność obniża wartość zdję­cia — przy­na­jm­niej takiego, które chce się sprzedać na okład­kę. Aktor wściekły, i ową wściekłość demon­stru­ją­cy jest najlep­szym pro­duk­tem — naj­gorszym, aktor pochodzą­cy do fotografa z dys­tansem — bo wtedy widać, że nie ma ele­men­tu ani złoś­ci ani nieświado­moś­ci.  Bo wyda­je się , że nawet  wywołana agres­ja, ustępu­je przed stanem kom­plet­nej nieświado­moś­ci bycia fotografowanym. Mówi się, że kul­tura pop­u­lar­na jest kul­tura podglą­da­nia,  i chy­ba  trud­no o lep­szy przykład, niż nasze upodoban­ie do paparazz­ich, którzy zza krza­ków robią ludziom zdję­cie,  tylko po to byśmy mogli zobaczyć jak pod­chodzą do samo­chodu i wyj­mu­ją z niego sweter. Dla czytel­ni­ka, cała przy­jem­ność zasa­da się tu w fak­cie, że on może obser­wować gwiazdę, ale sama gwiaz­da nie wie, że jest obser­wowana. Zarówno czytel­nik jak i paparazzi mają jed­nak tak naprawdę ten sam motyw — choć czytel­ni­ka teo­re­ty­cznie  do oglą­da­nia zdjęć pcha tylko cieka­wość, a paparazz­iego chęć zysku,  obo­je czeka­ją aż ów nieświadomy pooglą­da­nia człowiek zro­bi coś niewyobrażal­nego. Oczy­wiś­cie prak­ty­cznie nigdy się to nie zdarza  ale to podglą­danie spraw­ia i tak przy­jem­ność temu, kto dzię­ki zdję­ciu patrzy na cud­ze życie.

 

 

  Wraz ze wzrostem pop­u­larnoś­ci Ryan Gosling stał się jed­ną z częś­ciej fotografowanych gwiazd. Najczęś­ciej się z fotografów wyśmiewa lub wita ich takim gestem… 

 

W tym momen­cie nie trud­no było­by dojść do wniosku, że zjawisko robi­enia zdjęć przez paparazz­ich,  przekracza wszys­tkie dopuszczalne w naszym społeczeńst­wie normy — nie tylko moralne ale i prawne. Co więcej nie tylko po stron­ie samych czy­ha­ją­cych w zaroślach fotografów ale i samych odbior­ców,  rzu­ca­ją­cych się na okład­ki mag­a­zynów ze źle sfo­tografowany­mi gwiaz­da­mi.   Jest prze­cież wiedzą dość powszech­ną, że zdję­cia te nie są zawsze robione w sposób bez­pieczny — wszyscy słyszeli mrożące krew w żyłach his­to­rie,  o gwiaz­dach ści­ganych przez fotografów na skuter­ach, czy w końcu wszyscy pamię­ta­ją, że księż­na Diana miała wypadek w  paryskim tunelu między inny­mi dlat­ego, że starała się uciec przed fotografa­mi. Co ciekawe jed­nak wszyscy to jakoś zgod­nie ignoru­je­my (przy­na­jm­niej wtedy kiedy oglą­damy zdję­cia), zaś kiedy jak­iś aktor nie wytrzy­ma i da w mordę takiemu paparazz­iemu ( zwierz jakoś nie jest w stanie  uznać tego za poważne przewinie­nie), to jest to uważane za raczej niedo­puszczalne przewinie­nie, po którym go akto­ra ( albo aktor­ki) na dłu­gi czas przy­wiera określe­nie awan­turni­ka —  bo prze­cież gwiaz­da powin­na wiedzieć, że będzie się jej robić zdję­cia. Co więcej — pojaw­ie­nie się w prasie zdję­cia akto­ra bijącego fotografa ( bo prze­cież zawsze jest tam ktoś jeszcze) jest dla gwiazdy bardziej kom­pro­mi­tu­jące, niż nawet naj­gorsze uję­cie, a do tego dochodzi jeszcze kwes­t­ia pro­ce­su, który fotografowie nadzwyczaj chęt­nie gwiaz­dom wytaczają .

 

Którego nauczył też Emmę Stone, z którą grał w Crazy, Stu­pid, love — obo­je mają podob­ną tak­tykę — co jed­nak o tyle nie skutku­je, że inter­net jest pełne zdjęć ich obojga

 

 Ale nie chodzi jedynie,  o potenc­jalne niebez­pieczeńst­wo,  jakie niesie za sobą pró­ba zdoby­cia za wszelką cenę zdję­cia gwiazdy. Pojaw­ia się prze­cież pytanie, które rzad­ko obchodzi czytel­ni­ka pop­u­larnych gazet. W świecie daleko idącej ochrony pry­wat­noś­ci i danych osobowych, jed­ną grupę pod­da­je się ciągłe inwig­i­lacji ( dosłown­ie prze­cież w Anglii masowo pod­słuchi­wano tele­fony gwiazd co między inny­mi doprowadz­iło do zamknię­cia “News of the World” — do dziś ujaw­ni­ane są co raz bardziej bezczelne pod tym wzglę­dem dzi­ała­nia wymier­zone w pry­wat­ność osób znanych) — najpraw­dopodob­niej wychodząc z założe­nia, że sko­ro ich wiz­erunek jest znany powszech­nie to nie jest chro­niony. Ale prze­cież nie chodzi tu o same gwiazdy — chodzi także o ich rodziny i dzieci — tu trud­no już mówić o posta­ci­ach z życia pub­licznego, które świadomie decy­du­ją się na upub­licznie­nie swo­jego wiz­erunku. Co ciekawe mimo tak daleko posuniętej inwig­i­lacji i ingerencji w pry­wat­ność, gwiazdy sto­sunkowo rzad­ko pozy­wa­ją paparazz­ich. Zachodzi tu ponown­ie paradok­sal­na sytu­ac­ja, gdzie nawet złe i pry­watne zdję­cie gwiazdy,  dostar­cza jej mniej złej prasy niż pro­ces. Być może chodzi o nasze proste przeko­nanie, że gwiaz­da decy­du­ją­ca się na pracę w show biz­ne­sie powin­na  być pon­ad to, ale zdaniem zwierza ta sytu­ac­ja ma jeszcze jed­no uzasadnienie.

 

 Powyższa piosen­ka uroczej Anne Hath­away ( zwierz nie przepa­da za jej grą ale aktorkę lubi) pokazu­je do czego może doprowadz­ić frus­trac­ja związana z ciągłym byciem fotografowanym

 

 

Otóż odbior­ca zdjęć paparazz­ich,  czyli zwykły czytel­nik plotkars­kich mag­a­zynów lub blogów, nie chce myśleć o jakichkol­wiek  moral­nych imp­likac­jach korzys­ta­nia z takich zdjęć. Wygrany pro­ces z fotografem uświadamia,  że jed­nak przekroc­zono jakąś granicę — zwłaszcza kiedy sami się w to zdję­cie wpa­try­wal­iśmy nieco wcześniej. Co ciekawe kiedy gwiazdy droczą się z paparazzi — wtedy nam to nie przeszkadza- lubimy ich dow­cip­ne his­to­ryj­ki jak ich przechytrzyli, na zasadzie — my was gonimy, wy ucieka­cie . Pojaw­ie­nie się pro­ce­su czy Sali sądowej zamienia tą grę, w której wszyscy mogą brać udzi­ał w coś niepoko­ją­co prawdzi­wego. Zwierz prag­nie tu zaz­naczyć, że nie wskazu­je każą­cym placem na tych,  którzy oglą­da­ją zdję­cia tego typu. Zdaniem zwierza paradoks i to wcale niezbyt miły pole­ga na tym ‚że obec­nie nie da się od nich uciec. Są abso­lut­nie wszędzie, i  są właś­ci­wie na stałe pow­iązane z pub­licznym wiz­erunk­iem gwiazdy- nawet stu­dia fil­mowe nie za bard­zo z tym wal­czą — zdję­cia robione przez paparazz­ich zastąpiły po częś­ci ich wys­tu­diowane his­to­rie o życiu pry­wat­nym ide­al­nych gwiazd.

 

 

 Wyda­je się, że część społeczeńst­wa przyjęła, że sko­ro moż­na fotografować aktorów na ofic­jal­nych galach co, nie ma nic złego w fotografowa­niu ich w kapciach

 

 

Zwierz na początku stwierdz­ił, że czas paparazzi chyli się ku koń­cowi. Dlaczego?  Zwierz widzi co najm­niej trzy zmi­any we współczes­nej pop­kul­turze, które zdaniem zwierza mogą bard­zo poważnie wpłynąć na zmi­anę sta­tusu paparazzi. Po pier­wsze twit­ter. Zwierz pisał już o tym jak twit­terowe zdję­cia,  przesyłane przez gwiazdy na ich pro­file, dekon­stru­u­ją świat Hol­ly­wood, pokazu­jąc nam  zdję­cia z trze­ciego rzą­du Oscarów, czy nieposprzą­tane sto­li­ki na Zło­tych globach. Różni­ca pole­ga na tym, że gwiazdy rozwala­ją swój włas­ny świat od środ­ka. Właś­ci­ciele twit­terów sami infor­mu­ją, że wyprowadza­ją psa, czy jedzą kanap­kę, co więcej doda­ją jej zdję­cie. Oczy­wiś­cie jest to pew­na for­ma ekshibicjonizm, u ale zdaniem zwierza zde­cy­dowanie lep­sza od doty­chcza­sowego podglą­dact­wa. Przy­na­jm­niej odby­wa się to na wyz­nac­zonych przez posi­adacza Twit­tera zasadach. Co więcej sama plat­for­ma,  na której ist­nieje możli­wość bezpośred­niej komu­nikacji z gwiazdą,  skra­ca dys­tans, co nieco uczłowiecza gwiazdę, bez koniecznoś­ci jej poniże­nia.  I wresz­cie daje iluz­je, że kogoś znamy, co wprowadza do  pooglą­da­nia znany z “real­nego życia” ele­ment nietak­tu, którego nic czu­je się zazwyczaj wobec obcych.

 

 

 Kto potrze­bu­je paparazz­ich, kiedy aktorzy sami upub­licz­ni­a­ją takie zdję­cia — dla nor­mal­nych — na zdję­ciu Matt Smith i Arthur Darvill — obaj gra­ją­cy w Dok­torze Who

 

       Dru­ga sprawa to fakt, że zmieni­a­ją się sami użytkown­i­cy. Kiedy zwierz po raz pier­wszy zajrzał na tum­blr,  był zaskoc­zony pode­jś­ciem obec­nych tam fanów do zdjęć robionych przez paparazzi. W więk­szoś­ci przy­pad­ków — mimo olbrzymiego gło­du newsów, zdjęć i czegokol­wiek o życiu lubianych aktorów,  użytkown­i­cy sieci wykazy­wali się raczej sporym dys­tansem, czy nawet niechę­cią wobec  zdjęć robionych przez paparazzi. Choć teo­re­ty­cznie zawsze kole­jne pokole­nie jest gorsze od poprzed­niego, to w tym przy­pad­ku wyda­je się,  że współczesne pokole­nie młodych użytkown­ików Inter­ne­tu,  może się okazać dużo bardziej cywili­zowane w tej kwestii. Pomi­jac fakt, że Inter­net ofer­u­je im bez porów­na­nia więcej ofic­jal­nych mate­ri­ałów i sesji zdję­ciowych,  to dodatkowo zmieniło się ich postrze­ganie pry­wat­noś­ci. Tak to praw­da, że Inter­net zmienił postrze­ganie tego co pry­watne, czyniąc w dużym stop­niu pub­licznym,  życie młodych inter­nautów. Ale oznacza to także, że jest to praw­dopodob­nie jed­no z pier­wszych pokoleń, które na włas­nej skórze odczu­je jak nieprzy­jemne jest wys­taw­ian­ie pry­wat­noś­ci na widok pub­liczny. Już ter­az wszyscy stara­ją się dbać nawet o swój face­bookowy wiz­erunek, który  jakże łat­wo zniszczyć jed­nym zdję­ciem, zamieszc­zonym przez życ­zli­wych zna­jomych.  Zmienia się też pode­jś­cie do sprawy, że sko­ro wszyscy wiedzą kim jesteś i jak wyglą­dasz,  to godzisz się na bycie osobą pub­liczną. Sko­ro zwierz może być odrobine pub­liczny dzię­ki swo­je­mu małe­mu blo­gowi mimo, że nie robi nic ciekawego tylko siedzi w domu i pisze na kom­put­erze,  to dziś każdy potenc­jal­nie może stać się ofi­arą takiego traktowania.

 

 

 W Internecie co raz częś­ciej obok stron wypełnionych mil­ion­a­mi zdjęć pojaw­ia­ją się też takie na których twór­cy decy­du­ją się powró­cić jedynie do ofic­jal­nych materiałów 

 

Po trze­cie w końcu co raz częś­ciej zda­je­my sobie sprawę, że nawet zdję­cia paparazz­ich nic nam o gwiaz­dach nie mówią. Chwila, w której sta­je­my się świado­mi, że na część takich przy­pad­kowych sesji gwiazdy się z fotografa­mi umaw­ia­ją wszys­tko przes­ta­je mieć sens. Ustaw­ki ( jak to się pięknie nazy­wa),  gwiazdek z fotografa­mi zmieni­a­ją to co było podglą­daniem, w gorszą wer­sje ofic­jal­nych fotografii. Co więcej zas­tanaw­ia­jąc się nad tym, ile gwiazd skutecznie broni swo­jej pry­wat­noś­ci, moż­na się zas­tanow­ić nad tym, czy naprawdę paparazzi są tak wsze­chobec­ni i do jakiego stop­nia trze­ba chcieć zostać sfo­tografowanym. Nie mniej jed­nak fotografia, która ma się opier­ać na nieświado­moś­ci gwiazdy ( stąd czer­pie swo­ją wiary­god­ność),  traci sens kiedy fotograf zami­ast pooglą­dać czy wywoły­wać kon­flikt doga­da się ze swo­ją ofiarą.

         Na sam koniec konieczny w przy­pad­ku takiej not­ki kadr ze Słod­kiego Życia. Czy zwierz wam mówił kiedyś jak strasznie lubi ten film? Dobra mówi wam ter­az.    

 

     Czy zwierz sugeru­je, że takie zdję­cia znikną na zawsze? Nie jest zwierz tak głupi by twierdz­ić, że niedłu­go wrócimy do pozowanych, pięknych fotografii. Zwierz pode­jrze­wa raczej, że zaniknie ten paskud­ny i god­ny potępi­enia zawód. Co  będzie zami­ast jego? Pewnie posz­erza­ją­ca się sieć twit­terów, blogów czy mikroblogów, prowad­zonych tak by dać złudze­nie wglą­du w prawdzi­we życie gwiazdy.  Zwierz nieste­ty widzi też możli­wość, że tych fotografów zastąpią przy­pad­kowi ludzie z komórka­mi, robią­cy zdję­cia wszys­tkiemu co się rusza. Ale ponown­ie — zwierz odnosi wraże­nie, że to zachowanie, jakkol­wiek oczy­wiś­cie,  w jakimś stop­niu naganne, jest chy­ba lep­sze od ist­nienia ludzi zaj­mu­ją­cych się tym zawodowo. Oczy­wiś­cie nie zmieni to fak­tu, że wciąż będziemy oglą­dać zdję­cia sławnych ludzi bez więk­szych wyrzutów sum­ienia i poczu­cia, że cokol­wiek jest w tym nie tak. Zwierz nie chce was nawracać. Tak tylko siedzi i się zas­tanaw­ia z jaką łat­woś­cią przy­chodzi nam wzrusze­nie ramion­a­mi i uznanie, że po pros­tu tak musi być i kropka.

 

 

 Dobra, a ter­az zwierz bard­zo przeprasza tych,  którzy spodziewali się recen­zji pier­wszego odcin­ka drugiego sezonu Gry o Tron — zwierza dopadła strasz­na rzeczy­wis­tość,  w postaci długich godzin pra­cy, i zajęć z których urwać się nie sposób,  jeśli chce się w przyszłoś­ci być dok­torem ( tylko po to by mówić Trust me I’m the Doctor:P). A ter­az zwierz skończy bo jutro wybiera się na Moskwę, i musi jeszcze powal­czyć pod Auster­litz, i boi się, że znów skończy się tak jak zwyk­le. Tak moi drodzy wasz pop­kul­tur­al­ny zwierz ma bile­ty na Wojnę i Pokój i nie zawa­ha się ich użyć. Ale jeśli was to pocieszy zwierz nie będzie jutro  pisał o Operze ( pop­kul­tur­al­ny do dias­ka! Pop­kul­tur­al­ny!) — plan jest napisać wam o nowym pro­duk­cie Gaze­ty Wybor­czej jakim ma być mag­a­zyn fil­mowo seri­alowy — zwierz jest bard­zo ciekawy co z tego wyjdzie choć jak maw­iał Han Solo — I have bad feel­ings about this.??