Rozsypane układanki czyli o reżysersko aktorskich zaskoczeniach

 Hej

                Zwierz nie wie czy o tym pisał ale wyszuki­war­ka blo­ga mówi nie (albo zwierz już włas­nego blo­ga nie umie dobrze przeszukać) zaś zwierz bard­zo chce więc najwyżej się będzie pow­tarzał. Oto bowiem na dzień przed swoim wyjaz­dem obe­jrzał film ‘Zimowy Gość” w reży­serii dobrze wielu czytel­nikom blo­ga znanego akto­ra  Alana Rick­mana. Rick­man sze­rok­iej pub­licznoś­ci znany przede wszys­tkim jako Snape, zaś węższej z mnóst­wa fan­tasty­cznych ról nakrę­cił film niesły­chanie liryczny, ujmu­ją­cy i przy­na­jm­niej zwierza chwyta­ją­cy za serce. Ale jed­nocześnie nakrę­cił film, którego zwierz by się po nim nie spodziewał.

No właśnie. Kiedy aktorzy sta­ją za kamerą wychodzi z nich częs­to ktoś kogo wcale byśmy się nie spodziewali.  Oczy­wiś­cie nie zawsze — niko­go chy­ba nigdy nie dzi­wiło, że Robert Red­ford krę­cił zaan­gażowane filmy, podob­nie jak dziś niko­go nie dzi­wi, że takie krę­ci  Sean Pean czy Clooney (choć poglądy różne). Choć właśnie Clooney jest dobrym przykła­dem jak nagle wszyscy musimy skon­fron­tować swo­ją wiz­ję akto­ra z wiz­ją reży­sera. W końcu przys­to­jny play­boy wygrze­wa­ją­cy się nad jeziorem Como nie wydawał się kimś kto będzie krę­cił poli­ty­czne filmy, kry­tyku­jące klasę rządzącą. A jed­nak wystar­czyło wpuś­cić go za kamerę a z play­boya wyszedł syn dzi­en­nikarza.  Zwierz zawsze jest też zaskoc­zony tym jak bard­zo East­wood reżyser różni się od East­woo­da akto­ra. Sama myśl, że aktor który zagrał Brud­nego Har­rego nakrę­cił coś tak niesamowicie melo­dra­maty­cznie wzrusza­jącego jak  Co się wydarzyło w Madi­son Coun­ty wyda­je się  być zupełnie sur­re­al­isty­cz­na. A prze­cież jak wszyscy wiemy to nie koniec reży­ser­s­kich zdol­noś­ci East­woo­da, który właś­ci­wie w każdym gatunku zda­je się czuć dobrze. Zwierz musi też przyz­nać, że jego umysł ma zawsze trud­noś­ci z połącze­niem War­rena Bet­ty akto­ra (który prawdę powiedzi­awszy jest zdaniem zwierza nieco przece­ni­any) o rep­utacji najwięk­szego podrywacza w Hol­ly­wood (zan­im mu przeszło)  z krę­cony­mi przez niego fil­ma­mi — zwłaszcza z  powszech­nie nagradzany­mi Czerwonymi.

Wyda­je się, że to zderze­nie jest tym boleśniejsze im jaśniejszą mamy wiz­ję akto­ra w głowie. Dla zwierza zawsze takim aktorem jest Ben Stiller. Wszyscy oczeku­ją od Bena Stillera wys­tępów w niezbyt mądrych kome­di­ach. I rzeczy­wiś­cie najczęś­ciej speł­nia on życze­nie fanów. Jed­nocześnie krę­ci też pop­u­larne i całkiem niezłe  (kto widzi­ał Trop­ic Thun­der czy Zoolan­dera ten się z fak­tem tym kłó­cił nie będzie) i w sum­ie mogło by tak zostać ale prze­cież Stiller właśnie nakrę­cił Real­i­ty Bites, które u nas było leci­ało pod nazwą kosz­marną ” Orbitowanie bez cukru”. Kto widzi­ał ów film ten wie, że do komedii mu daleko zde­cy­dowanie bliżej do fil­mu stara­jącego się jakoś objąć szer­szym spo­jrze­niem  młodych ludzi z lat 90. Być może Stiller komik jak wielu komików trzy­ma w zanadrzu sporo obserwacji, które niekoniecznie muszą być śmieszne (z resztą powiedzmy sobie szcz­erze — jego Tele­ma­ni­ak też miał w sobie coś bard­zo gorzkiego — zwłaszcza w komen­towa­niu, ponown­ie, roli telewiz­ji w naszym życiu). Z resztą komikowi chy­ba najłatwiej zaskoczyć — wystar­czy, że na chwilę przyjmie odrobinę poważniejszą twarz — znany z Scurbs (u nas Choży Dok­torzy) Zach Braff naro­bił swego cza­su pewnego zamiesza­nia w uporząd­kowanym świecie szu­fladek zwierza, kiedy bez pyta­nia nakrę­cił powrót do Gar­den State, które choć  nie było filmem wybit­nym nosiło cechy bard­zo porząd­nego kina Indie z bard­zo porząd­ny­mi wątka­mi i sce­na­mi, którym do komedii było daleko niż dalej. Z resztą Braff okazał się być postacią dość chimeryczną bo ostat­nim razem kiedy zwierz widzi­ał go w telewiz­ji właśnie pro­mował pre­mierę swo­jej sztu­ki na West Endzie (nie żeby zwierz śledz­ił jego kari­erę — w tym samym pro­gramie na kanapie obok siedzi­ał Ken­neth Branagh ).

Ale nie tylko komi­cy zwyk­li zaskaki­wać zwierza.  Ser­ię zaskoczeń zafun­dowali mu też aktorzy raczej kina akcji. Do dziś oglą­da­jąc Tańczącego z Wilka­mi, który mimo że dłu­gi i miejs­ca­mi bez­nadziejnie staty­czny pozosta­je jed­nym z ulu­bionych filmów zwierza, zwierz nie może dojść do tego jakim cud­em nakrę­cił go “jestem drewnem” Cost­ner. Serio aktor, który w każdej emocjon­al­nej sce­nie wyglą­da jak­by miał zaparcie z powikła­ni­a­mi nakrę­cił film tak sub­tel­ny i poe­t­y­c­ki, że nawet jak nic się nie dzieje na ekranie to jest dobrze. Co więcej nawet go nie zep­suł włas­ną grą.   Z kolei filmy Mela Gib­sona dziś właś­ci­wie nie dzi­wią ale zwierz dobrze dość pamię­ta jakim mimo wszys­tko było zaskocze­niem gdy aktor znany jed­nak przede wszys­tkim z kina rozry­wkowego postanow­ił nakrę­cić film o szkockim bojown­iku o wol­ność. I jakie było zaskocze­nie kiedy nie był to film zły ale wręcz prze­ci­wnie za serce chwyta­ją­cy i budzą­cy obawę, że pub­liczność kinowa weźmie się za bicie Anglików, zaś Angl­i­cy wezmą się za bicie Szkotów. Zaś Szko­ci uniesieni nar­o­dową dumą wezmą i odłączą się od Wielkiej Bry­tanii. Z resztą ostat­nim wielkim zaskocze­niem — trochę z tej dzi­ał­ki — były dla zwierza filmy Bena Afflec­ka. Powiedzmy sobie szcz­erze ze złotego due­tu Affleck Damon to jed­nak ten dru­gi ułożył sobie lep­iej kari­erę. Pod­czas gdy Matt pod­bi­jał świat jako Bourne Ben przekony­wał nas, że moż­na skopać sobie kari­erę wys­tępu­jąc w ekraniza­cji komik­su Mar­vela lub wda­jąc się w romans z niezwyk­le pop­u­larną piosenkarką. I nagle w chwili kiedy zwierz postanow­ił prze­nieść men­tal­nie Afflec­ka do grupy “dobrze się zapowiadał ale.” pojaw­iły się wyreży­serowane przez niego filmy. Zwierz nie powie, że są jakoś szczegól­nie wybitne ale są dobre. Po pros­tu dobre. Takie solidne reży­ser­skie kino jakiego się już tak częs­to nie oglą­da. Zwierz był bard­zo przy­jem­nie zaskoc­zony. A jed­nocześnie zadał sobie pytanie czy przy­pad­kiem aktor nie trafił mimo wszys­tko na złą stronę kamery.

Oczy­wiś­cie aktorzy nie zawsze zaskaku­ją nas pozy­ty­wnie. Zwierz naprawdę nigdy nie będzie w stanie zrozu­mieć jakim cud­em For­est With­ak­er zdoby­w­ca Oscara za rolę w Ostat­nim Królu Szkocji był w stanie nakrę­cić takiego przekosz­marnego gnio­ta jakim jest “Cór­ka Prezy­den­ta”. Serio to jeden z naj­gorszych filmów jakie zwierz widzi­ał, a jak już wszyscy chy­ba wiemy, zwierz widzi­ał dużo i mało wybred­nie. Z kolei abso­lut­nie uwiel­biany przez zwierza Stephen Fry, człowiek z natu­ry dow­cip­ny i jak­by się wydawało wszech­stron­nie wyk­sz­tał­cony nakrę­cił praw­ie nie dające się oglą­dać “Bright Young Things”. Zwierz pisze praw­ie, bo Fry dzię­ki temu, że zna wszys­t­kich a wszyscy zna­ją jego obsadz­ił ten film abso­lut­nie wspaniale i nie sposób go ominąć gdy ma się pewną obsesję na punkcie ang­iel­s­kich aktorów.  Z resztą tu zwierz mógł­by chy­ba napisać wpis zupełnie osob­ny bo ilość ocen filmów reży­serowanych przez aktorów zawsze jest olbrzymia i w sum­ie najczęś­ciej negaty­w­na. Rzeczy­wiś­cie — biorąc pod uwagę, że reży­serką par­ali się praw­ie wszyscy i to niekiedy biorąc udzi­ał w dzi­wnych pro­jek­tach ( zwierz wciąż jest ciekawy co Angeli­na Jolie ma do powiedzenia o wojnie w Bośni) kry­ty­cy wręcz uwiel­bi­a­ją potwierdze­nie, ze aktor i reżyser to jed­nak powin­ny być dwie różne osoby.

Oczy­wiś­cie cza­sem aktor dostar­cza nam dokład­nie tego czego moż­na się po nim spodziewać. Denis Hop­per jest autorem najbardziej Hip­pisowskiego fil­mu wszechcza­sów czyli Easy Rid­er — i choć dziś właś­ci­wie nikt fil­mu nie oglą­da (w telewiz­ji nie puszcza­ją, DVD na półkach nie ma przy­na­jm­niej u nas) to leg­en­da wciąż unosi się w powi­etrzu. Niko­go z resztą nie zdzi­wiło kiedy DeNiro nakrę­cił swój pier­wszy film osadza­jąc akcję w lat­ach 60 na Bronksie. Podob­nie jakoś nikt nie zachodz­ił w głowę o co chodz­iło Ralphowi Fiennsowi kiedy zde­cy­dował się że jego reży­ser­skim debi­utem będzie Kori­olan — ci aktorzy pokładane w nich nadzieje i zapamię­tali że nie wol­no nam za bard­zo mieszać w głowach. Gdy Tim Rob­bins nakrę­cił film ewident­nie wypowiada­ją­cy się prze­ci­wko karze śmier­ci to naprawdę nikt nie pod­skoczył w kinie na krześle z zaskoczenia.  Z resztą warto tu wspom­nieć o kat­e­gorii, której zwierz nie chce ujmować w tym wpisie czyli aktorów/reżyserów którzy tak upraw­ia­ją swój zawód że nie wiado­mo gdzie się kończy jeden a zaczy­na dru­gi — i tak ani uwiel­biany przez zwierza Branagh ani nie mniej (ale inaczej) uwiel­biany Allen nie są w stanie raczej widza niczym zaskoczyć (nawet Thor był Szek­spirows­ki, nawet Wszys­tko Gra było miejs­ca­mi prze­gadane) bo to prze­cież reży­serzy z aktorskim tal­en­tem a nie ekspery­men­tu­ją­cy aktorzy (a może na odwrót?).

Na sam koniec wróćmy do początku — oglą­da­jąc cud­ownego “Zimowego Goś­cia” zwierz zdał sobie sprawę, że takie filmy dowodzą, iż w rzeczy­wis­toś­ci nic o aktorach nie wiemy. Naszą ich wiz­ję składamy z puz­zli na które składa­ją się infor­ma­c­je, fil­mowe kreac­je i to kim chcielibyśmy by byli (albo przy­na­jm­niej mamy nadzieję że tacy są). Pow­stały w ten sposób wiz­erunek lubimy pieczę­tować, wygładzać, uzu­peł­ni­ać i wkładać do odpowied­nich prze­gródek (co ważne wyz­naczanych oso­biś­cie a nie koniecznie odgórnie) gdzie mają swo­je miejsce. W ten sposób mamy do czynienia z radośnie uporząd­kowanym światem, którego nie musimy się ba ć. A potem przy­chodzi taki film, który zmusza nas by akto­ra wyjąć z prze­gród­ki i zacząć puz­zle składać na nowo. I zwierz nie wie jak wy, ale im bardziej ma wraże­nie, że ele­men­ty układan­ki nie pasu­ją tym jest radośniejszy. Tak jak­by czer­pał przy­jem­ność z tego, że układa­jąc obraz zgu­bił ten ostat­ni klo­cek, który zazwyczaj jest kawałkiem nieba.

Ps: Zwierz przeczy­tał bard­zo wiele wpisów i spisów doty­czą­cych filmów nakrę­conych przez aktorów i właś­ci­wie wszędzie  wymieni­any jest film Apos­toł Rober­ta Duval­la — zwierz co praw­da nie widzi­ał, ale wyda­je się, że zobaczyć koniecznie trzeba.??

Ps2: Tak przy okazji zamknię­cia Igrzysk zwier­zowi przyszło do głowy, że 4 lata temu Chiny strasznie starały się zadzi­wić świat i udowod­nić Europie i Stanom że są potęgą. Ugrały tylko tyle, że lęku przed inwazją ze Wschodu jest co raz więcej. Z kolei Anglikom przy­pom­nie­nie o tym, że są Imperi­um udało się bard­zo szy­bko i sprawnie. Po pros­tu pokaza­li swo­ją kul­turę wdra­pu­jąc się po raz kole­jny na najwyższe podi­um i budząc podziw a nie strach.